Ο θεσμός της θρησκείας που σε διάφορες εποχές στο παρελθόν έχει αμφισβητηθεί πολύ σκληρά, τώρα επανέρχεται με ολοφάνερες επιθετικές διαθέσεις, απαιτώντας πλέον -και όχι απλά διεκδικώντας- το δικαίωμα της αποφασιστικής συμμετοχής της σε κρίσιμες αποφάσεις που αφορούν όλους τους τομεις, από την Παιδεία μέχρι και την εξωτερική πολιτική.
Καλό είναι όμως να μην ξεχνάμε τον ρόλο που έχει παίξει ο θεσμός και η κορυφή της εκκλησίας, σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές.
Είναι ιστορικό δεδομένο βέβαια ότι η εκκλησία ξέκοψε εδώ και περισσότερο από 17 αιώνες από το λαό, από τη στιγμή που έγινε επίσημη θρησκεία της Ανατολικής Ρωμαικής Αυτοκρατορίας και έχασε το κοινωνικό περιεχόμενο που είχε ως ιδεολογία των καταπιεσμένων μαζών που αντιστεκόντουσαν στο δουλοκτητικό Ρωμαικό κράτος.
Το παρακάτω απόσπασμα είναι από τον Ριζοσπάστη και τη στήλη "Σαν σήμερα":
Το Πατριαρχείο, επιφορτισμένο από το οθωμανικό καθεστώς με το καθήκον του τοποτηρητή της ευταξίας στους υπ’ ευθύνη της πληθυσμούς και εχθρικό προς τα φιλελεύθερα - αστικά ιδεώδη που έφερε η Επανάσταση του 1821, επιστρατεύει το όπλο του αφορισμού (όπως είχε πράξει και στο παρελθόν στα Ορλωφικά, στις εξεγέρσεις του 1807, του 1808, κλπ.).
Στον αφορισμό του ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄χαρακτήριζε την Επανάσταση ως «αχαριστία […] συνοδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας», που«εμφαίνει και τρόπον αντίθεον»! Τους δε «ασεβείς πρωταίτιους», Μ. Σούτσο και Α. Υψηλάντη, τους καταδίκαζε ως «συμπράκτορες φιλελεύθερους», οι οποίοι, «επιχείρησαν έργον μιαρόν, θεοστεγές και ασύνετον» και καλούσε τους πιστούς «να τους μισήτε και να τους αποστρέφεσθε».
Το κείμενο διαβάστηκε από άμβωνος σε όλους τους χριστιανικούς πληθυσμούς, κάνοντας μεγάλη ζημιά στην υπόθεση του Αγώνα (ιδιαίτερα μεταξύ των αγροτικών πληθυσμών). Την ίδια στιγμή προκάλεσε την κατακραυγή σημαντικού μέρους των καταπιεζόμενων λαών, που μέσα τους έκαιγε η φλόγα της Επανάστασης.
Το Πατριαρχείο, επιφορτισμένο από το οθωμανικό καθεστώς με το καθήκον του τοποτηρητή της ευταξίας στους υπ’ ευθύνη της πληθυσμούς και εχθρικό προς τα φιλελεύθερα - αστικά ιδεώδη που έφερε η Επανάσταση του 1821, επιστρατεύει το όπλο του αφορισμού (όπως είχε πράξει και στο παρελθόν στα Ορλωφικά, στις εξεγέρσεις του 1807, του 1808, κλπ.).
Στον αφορισμό του ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄χαρακτήριζε την Επανάσταση ως «αχαριστία […] συνοδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας», που«εμφαίνει και τρόπον αντίθεον»! Τους δε «ασεβείς πρωταίτιους», Μ. Σούτσο και Α. Υψηλάντη, τους καταδίκαζε ως «συμπράκτορες φιλελεύθερους», οι οποίοι, «επιχείρησαν έργον μιαρόν, θεοστεγές και ασύνετον» και καλούσε τους πιστούς «να τους μισήτε και να τους αποστρέφεσθε».
Το κείμενο διαβάστηκε από άμβωνος σε όλους τους χριστιανικούς πληθυσμούς, κάνοντας μεγάλη ζημιά στην υπόθεση του Αγώνα (ιδιαίτερα μεταξύ των αγροτικών πληθυσμών). Την ίδια στιγμή προκάλεσε την κατακραυγή σημαντικού μέρους των καταπιεζόμενων λαών, που μέσα τους έκαιγε η φλόγα της Επανάστασης.
Η στάση αυτή του Πατριαρχείου μόνο έκπληξη δεν αποτελεί, αφού και ως επίσημη θρησκεία του Βυζαντίου πάντα στεκόταν στο πλευρό της εξουσίας απέναντι σε οποιαδήποτε εξέγερση απειλούσε το Βυζαντινό κράτος (π.χ. η εξέγερση των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη το 1342-1349 και η σφαγή που ακολούθησε).
Την ίδια στάση κράτησε και στη συνέχεια στη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, παίζοντας ρόλο τοποτηρητή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου