Υπέργηροι αντιδραστήρες: και είναι πολλοί

από cynical

Μιας και λόγω του ατυχούς συμβάντος στη Φουκουσίμα, φαίνεται να αναβιώνει η συζήτηση περί της ασφάλειας των πυρηνικών εργοστασίων, τα οποία τα τελευταία χρόνια είχαν αρχίσει να παγιώνονται πλέον στην κοινή γνώμη ως εντελώς ασφαλή, (χάρις στους βελτιωμένους «αεροδυναμικούς» σχεδιασμούς, την πρόοδο της τεχνολογίας, η οποία ως γνωστόν μπορεί να ξεπλένει κάθε αμφιβολία, και τη συσσωρευμένη εμπειρία), καλό είναι να μετατοπίσουμε το πρόβλημα της ασφάλειας από την ικανότητα της τεχνολογίας να την εξασφαλίζει, στο να δούμε τα πυρηνικά εργοστάσια αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή σκέτες επιχειρήσεις, οι οποίες επιθυμούν και να μακροημερεύουν και να κερδίζουν.

Και εδώ αρχίζει να εμφανίζεται η εμπλοκή. Ενώ ο μέσος χρόνος λειτουργίας ενός πυρηνικού εργοστασίου είναι τα 30 χρόνια, σήμερα πολλά από αυτά βρίσκονται ακόμα σε λειτουργία, αν και έχουν ξεπεράσει το ανώτερο επιτρεπτό όριο, κατά το 1/3 τουλάχιστον. Το παρακάτω γράφημα δείχνει την κατανομή των πυρηνικών αντιδραστήρων παγκοσμίως, σύμφωνα με την ηλικία τους. Παρατηρούμε δυο συγκεντρώσεις. Μια, η μεγαλύτερη, γύρω στα 27 χρόνια και μια δεύτερη γύρω στα 37. Οι αντιδραστήρες που ξεπερνούν τα 30 χρόνια ανέρχονται σε 153, δηλαδή στο 34% του συνόλου, που είναι 442.

Κοντολογίς το 1/3 των αντιδραστήρων λειτουργούν έχοντας πάρει περίοδο χάρητος. Και εδώ βρίσκεται το κουμπί, για το πώς εξασφαλίζεται η πολυπόθητη αυτή περίοδος χάρητος, αν λάβουμε υπ' όψιν μας το γεγονός ότι τα εργοστάσια είναι επιχειρήσεις, όπου δεν χωράει ανακαίνιση και εκσυγχρονισμός, παρά μόνο γκρέμισμα και ξαναχτίσιμο αλλού, και ότι κάθε νέο εργοστάσιο προϋποθέτει τερατώδεις, αρκετών δις ευρώ, επενδύσεις. Υπάρχει λοιπόν κάθε συμφέρον οι υπάρχουσες επιχειρήσεις να κάνουν το παν για να συνεχίσουν να λειτουργούν, κι όταν λέμε "το παν", εννοούμε "το παν".

Η tepco είναι ένα πρόσφατα παράδειγμα, το οποίο λειτουργούσε έχοντας κάνει το αυτονόητο, δηλαδή απόκρυψη και παραποίηση στοιχείων, απόκρυψη επανειλημμένων αστοχιών και ατυχημάτων, αγνοώντας όλες τις προειδοποιήσεις από τις υπεύθυνες ρυθμιστικές αρχές. Προφανώς, σαν καλή επιχείρηση που ξέρει όλα τα κόλπα της αγοράς, συνέχιζε να λειτουργεί σαν να μην τρέχει τίποτε. Το πώς, επαφίεται στη φαντασία του καθενός. Και προφανώς δεν είναι η μόνη.

Αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ λειτουργούν 23 αντιδραστήρες με το ίδιο ακριβώς σχέδιο, με το όνομα Mark-1, όπως και της Φουκουσίμα, (αποθήκευση των χρησιμοποιημένων ράβδων καυσίμου στο ίδιο μέρος με τον αντιδραστήρα), παρά τις προειδοποιήσεις της Nuclear Regulatory Commission για τον κίνδυνο έκρηξης.

Θα μπορούσε κάποιος να προβάλει το επιχείρημα, ότι αν όλοι οι αντιδραστήρες είχαν αντικατασταθεί από αυτούς της καινούργιας γενιάς, τότε δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Εκτός από το γεγονός ότι κάτι τέτοιο είναι στη σφαίρα της φαντασίας, εν τούτοις λογικό είναι ότι κάποτε και αυτοί θα γερνούσαν, και τότε θα εμφανιζόταν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα.

Επιπλέον, αν υποτεθεί ότι η συχνότητα μείζονος ατυχήματος παγκοσμίως είναι ένα κάθε τριάντα χρόνια, ευκόλως γίνεται αντιληπτό, από στατιστική και μόνο άποψη, ότι όσο θα αυξάνονται, τόσο θα αυξάνεται και ο αριθμός των συμβάντων με παγκόσμιες επιπτώσεις.

Προς το παρόν δεν θ' αναφερθώ στο ακόμα σοβαρότερο θέμα της αποθήκευσης των πυρηνικών αποβλήτων. Επ' αυτού θα επανέλθω κάποια άλλη στιγμή.