Ο γεωγραφικός όρος Μακεδονία

Ο όρος Μακεδονία με τη σύγχρονή του έννοια (θα έπρεπε να) παραπέμπει σε μία γεωγραφική περιοχή. Σε τίποτα περισσότερο. Οι Οθωμανοί την είχαν χωρίσει διοικητικά σε βιλαέτια και σαντζάκια. Στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν αυτός ο γεωγραφικός όρος επανήλθε στην επικαιρότητα, ως αποτέλεσμα της αποσάθρωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η γεωγραφική Μακεδονία οριζόταν προς τα βόρεια από τον Αίμο, προς τα νότια από τον Ολυμπο και την Πίνδο, προς τα ανατολικά από τη Ροδόπη και προς τα δυτικά από τη λίμνη της Οχρίδας. Η έκταση του γεωγραφικού όρου Μακεδονία ήταν 62.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και την κατοικούσαν περί τα 2 εκατομμύρια άνθρωποι. Την αποτελούσαν τα βιλαέτια της Θεσσαλονίκης και του Μοναστηρίου, ένα μέρος του βιλαετιού του Κοσσυφοπεδίου και το αυτόνομο σαντζάκι του Σέλφιτσε (Σερβίας).



*

Ουδέποτε ιστορικός, είτε σοβαρός και με ανεξαρτησία πνεύματος είτε ακόμα και τυφλός εθνικιστής αμφισβήτησε τα προαναφερόμενα γεωγραφικά όρια της Μακεδονίας. Ουδέποτε, επίσημα το ελληνικό κράτος ή οποιοδήποτε άλλο βαλκανικό κράτος προσδιόρισε με τον γεωγραφικό όρο Μακεδονία κάτι διαφορετικό (παρά τις προσπάθειες ορισμένων ένθεν κι ένθεν να κάνουν γεωγραφία με όρους... Βουκεφάλα και όχι με όρους που αντιστοιχούν στην εποχή της σύστασης του έθνους - κράτους). Αν επίσης ρίξει κανείς μια ματιά σε όσα έχουν γραφεί, από ελληνικής πλευράς, γύρω από το Μακεδονικό, κατά την εμφάνισή του ως πρόβλημα στο πλαίσιο του Ανατολικού ζητήματος, θα διαπιστώσει ότι λόγος γίνεται για την προαναφερόμενη γεωγραφική περιοχή και ειδικότερα για τα βιλαέτια Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου.

Υπό αυτή την έννοια ο ισχυρισμός διαφόρων (από μητροπολίτες μέχρι «επαγγελματίες» Ελληναράδες) ότι ο γεωγραφικός όρος Μακεδονία δεν εκτείνεται στη FYROM, είναι όχι μόνο ανιστόρητος αλλά και επικίνδυνος, με την έννοια ότι στηρίζεται σε «χάρτες» της εποχής του... Γρανικού ποταμού (σαν να λέμε δηλαδή ότι το Παλαιστινιακό θα λυθεί με όρους... αρχαίας Φοινίκης) και ως εκ τούτου εκτρέπει εκτός πάσης λογικής οποιαδήποτε ενέργεια να λυθεί το πρόβλημα του ονόματος με τα Σκόπια πάνω σε γεωγραφική βάση.

*

Το μοίρασμα της γεωγραφικής Μακεδονίας ανάμεσα στα βαλκανικά κράτη οριστικοποιήθηκε με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, βάσει της οποίας έληξαν οι βαλκανικοί πόλεμοι.

Εκτοτε, οι διεθνείς συνθήκες που ακολούθησαν - τόσο αυτές με τις οποίες σφραγίστηκε το τέλος του Α' Παγκόσμιου Πολέμου όσο και εκείνες που οριστικοποίησαν το συνοριακό στάτους κβο μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο - επαναβεβαίωσαν όσα προέβλεψε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου.

Βάσει λοιπόν αυτής της Συνθήκης το 51% της γεωγραφικής Μακεδονίας (το τμήμα δηλαδή που ονομάζεται και Μακεδονία του Αιγαίου) πέρασε στην Ελλάδα, το 39% στη Σερβία (Μακεδονία του Βαρδάρη), το 9,5% στη Βουλγαρία (Μακεδονία του Πιρίν) και το 0,5% στην Αλβανία.

*

Ο γεωγραφικός όρος Μακεδονία χρησιμοποιούνταν πάντοτε, όχι μόνο στο τμήμα που πέρασε στην Ελλάδα αλλά και στα υπόλοιπα τμήματα που πήραν τα άλλα βαλκανικά κράτη, κάτι που ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει κρυπτόμενος πίσω από το γεγονός ότι μέχρι το 1945 που δημιουργήθηκε η Γιουγκοσλαβία υπό τον Τίτο, τα σημερινά εδάφη της FYROM είχαν ενσωματωθεί στη Σερβική επικράτεια (σσ: από το τέλος του Α' Παγκόσμιου Πολέμου ως το 1945 η Γιουγκοσλαβία ήταν ομόσπονδο κράτος της Σερβίας, της Κροατίας και της Σλοβενίας). Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα μεταπολεμικά είχε αναγνωρίσει τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο, η οποία είχε στη σύνθεσή της και τη Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Επομένως, το να επιμένουν όσοι το προβάλλουν ότι η ΠΓΔΜ απαγορεύεται να χρησιμοποιεί στην ονομασία της τον όρο «Μακεδονία» ως γεωγραφικό προσδιορισμό, (άλλωστε και τώρα λέγεται Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), είναι τόσο παράλογο όσο να λες ότι η Ανατολική Θράκη δεν ανήκει στην Τουρκία. Το να μην έχει, όμως, η ΠΓΔΜ (και μέσω της ΠΓΔΜ όσοι το επιδιώκουν) τη δυνατότητα να προωθούν μέσα από τη χρήση του γεωγραφικού όρου Μακεδονία τον αλυτρωτισμό, τις εθνολογικές ακροβασίες (για να μην πούμε ανοησίες) και την αμφισβήτηση συνόρων, είναι σωστό και επιβεβλημένο.

*

Το Μακεδονικό όμως ζήτημα στη σύγχρονη φάση του και μάλιστα υπό συνθήκες απόσχισης του Κοσσόβου, δεν μπορεί να περιοριστεί απλά και μόνο στο θέμα της χρήσης του ονόματος ή του ονόματος με το οποίο θα αναγνωριστεί τελικά η ΠΓΔΜ.

Η «ανεξαρτητοποίηση» του Κοσσόβου μπορεί να προκαλέσει ντόμινο διεκδικήσεων για εδαφικές επεκτάσεις σε όλα τα Βαλκάνια, εκ νέου διαμόρφωση του χάρτη των κρατών των Βαλκανίων και ως εκ τούτου, το σοβαρότερο, ανατροπή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου.

Υπό αυτή την έννοια το πρόβλημα της Ελλάδας αναφορικά με το όνομα της ΠΓΔΜ είναι μέρος του συνολικότερου προβλήματος της σταθερότητας στα Βαλκάνια, της ανεξαρτησίας των βαλκανικών κρατών, της φιλίας και της συνεργασίας μεταξύ τους, χωρίς εδαφικές ή άλλου είδους διεκδικήσεις.

Συνεπώς, με δεδομένο ότι το χάρτη τον αλλάζουν οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, πρόβλημα η Ελλάδα δεν έχει μόνο και πρωτίστως με την ΠΓΔΜ, αλλά με τους «συμμάχους» και «ετέρους» της.

Γράφει:ο Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ