Η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο
Γράφει cogito ergo sum
Εκείνο το βράδυ, ο λοχίας Μιχαήλ Πέτροβιτς Μίνιν αισθάνθηκε ως ο ευτυχέστερος άνθρωπος του κόσμου. Λίγο νωρίτερα, είχε στείλει μήνυμα σε ολόκληρο τον κόσμο ότι το τέρας είχε πλέον ξεψυχήσει. Ο ίδιος του είχε καρφώσει για τελευταία φορά την καρδιά. Με μια κόκκινη σημαία.
Βερολίνο, 30 Απριλίου 1945. Νυχτώνει. Ανάμεσα στα ερείπια της γερμανικής πρωτεύουσας, οι υπερασπιστές τού πιο απάνθρωπου καθεστώτος που γνώρισε ποτέ ο κόσμος, δίνουν τις τελευταίες απέλπιδες μάχες τους στο όνομα του ηγέτη τους, ο οποίος δεν βρίσκεται πια στην ζωή. Μια χούφτα από δαύτους έχουν ταμπουρωθεί εδώ και μέρες στο κτήριο-σύμβολο της χιτλερικής εξουσίας, το Ράιχσταγκ. Ξέρουν ότι δεν μπορούν να αντέξουν για πολύ ακόμη αλλά η εντολή ήταν σαφής: πολεμάμε μέχρι να νικήσουμε ή μέχρι να πεθάνουμε. Τελικά, αποδεκατισμένοι και απογοητευμένοι, αποφασίζουν να παραδοθούν.
Πλησιάζουν μεσάνυχτα. Με την διαφορά τής ώρας, στην Μόσχα έχει ήδη μπει η Πρωτομαγιά. Ο Μιχαήλ Πέτροβιτς έχει μια ιδέα ριζωμένη στο μυαλό του. Με άλλους τρεις συντρόφους του λοχίες παίρνουν μια σημαία και χυμάνε στο κατεστραμμένο κτήριο. Ανεβαίνουν στην στέγη. Βγάζουν όλοι τις ζώνες τους και τις δίνουν στον Μίνιν καθώς τον σηκώνουν στους ώμους τους για να φτάσει στο ψηλότερο σημείο. Εκεί, ο Μιχαήλ Πέτροβιτς καρφώνει το κοντάρι και το στερεώνει με τις τέσσερις ζώνες. Η σημαία των νικητών ανεμίζει πια στον ουρανό τής χιτλερικής πρωτεύουσας. Είναι μια κόκκινη σημαία, με ένα σφυροδρέπανο στην μια άκρη της. Μια κόκκινη σημαία που στέλνει το μήνυμά της στα πέρατα του κόσμου: το τέρας πέθανε.
Πανευτυχείς, οι τέσσερις άνδρες κατεβαίνουν από την στέγη. Ο Μίνιν σπεύδει να αναφέρει το γεγονός στον στρατηγό Κουζνετσόφ, ο οποίος ήταν επί κεφαλής τής επιχείρησης κατάληψης του Ράιχσταγκ. Αμέσως ο Κουζνετσόφ ενημερώνει τον στρατάρχη Ζούκοφ κι εκείνος τηλεφωνεί στον Στάλιν για να τον ενημερώσει πως το όνειρό του πραγματοποιήθηκε: η σημερινή Πρωτομαγιά θα ήταν διπλή γιορτή. Μαζί με την δική τους γιορτή, οι εργάτες όλου του κόσμου θα γιόρταζαν και την νίκη κατά του φασισμού.
Είναι λογικό πως η πράξη του Μίνιν και των συντρόφων του δεν θα μπορούσε να απαθανατιστεί από κάποιον φωτογραφικό φακό. Ούτε οι συνθήκες αλλά ούτε η προχωρημένη ώρα επέτρεπαν τέτοια πολυτέλεια. Έτσι, την επόμενη και την μεθεπόμενη μέρα κάποιοι σοβιετικοί φωτογράφοι σκηνοθέτησαν το περιστατικό με άλλους πρωταγωνιστές. Η πιο γνωστή από τις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν είναι μία από εκείνες του ουκρανού Γιεβγένυ Χάλντεϊ, η οποία έγινε το σύμβολο της νίκης κι αργότερα δημοσιεύθηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού Όγκανιοκ.
Αυτή η φωτογραφία πόνεσε και εξακολουθεί να πονάει πολλούς, οι οποίοι επί 70 χρόνια τώρα δεν έχουν πάψει να χύνουν δηλητήριο προσπαθώντας να αμαυρώσουν την σημασία της. Για παράδειγμα, τους πειράζει που είναι “στημένη”, λες και η αντίστοιχη φωτογραφία των πολιτειακών στρατιωτών με την σημαία των ΗΠΑ στην Ιβοζίμα είναι τραβηγμένη σε πραγματικό χρόνο. Για την φωτογραφία της Ιβοζίμας δεν έχουν τίποτε να πουν. Τους καταλαβαίνουμε. Τί πόνο να προκαλέσει η αστερόεσσα; Ενώ η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο, καρφωμένη μάλιστα στην καρδιά τού ναζισμού… ε! όπως να το κάνουμε και πονάει και τσούζει.
Λένε, ακόμη, ότι ο Χάλντεϊ επεξεργάστηκε ακόμη κι αυτή, την στημένη φωτογραφία. Σκούρηνε, ας πούμε, τον καπνό στο βάθος, για να την κάνει πιο δραματική ή εξαφάνισε ένα από τα δυο ρολόγια που φοράει ένας στρατιώτης για να μη φανεί ότι οι άνδρες τού Κόκκινου Στρατού έκαναν πλιάτσικο. Λες και κάνουν κριτική τέχνης, λες και κόπτονται για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας ή λες και δεν ξέρουν τον άγραφο νόμο που λέει ότι όλοι οι στρατιώτες όπου γης παίρνουν τα πορτοφόλια και τα ρολόγια όσων συναδέλφων τους πέφτουν δίπλα τους νεκροί για να τα επιστρέψουν στους οικείους τους.
Φυσικά, ούτε για την τέχνη νοιάζονται όλοι αυτοί ούτε η ιστορική αλήθεια τούς ενδιαφέρει. Σκοπός τους είναι να μειώσουν τον πανίσχυρο συμβολισμό αυτής της φωτογραφίας και να αποδυναμώσουν το ηχηρό μήνυμα που έστειλε σε όλον τον κόσμο ο Μιχαήλ Πέτροβιτς Μίνιν με την ενέργειά του. Δεν τα έχουν καταφέρει και δεν πρόκειται να τα καταφέρουν ποτέ.
Για τους απλούς ανθρώπους όλου του κόσμου, η εικόνα τής κόκκινης σημαίας στον τρούλλο τού Ράιχσταγκ θα σημαίνει πάντοτε μια μεγάλη αλήθεια: ο φασισμός πεθαίνει μόνο αν τον καρφώσεις στην καρδιά με το σφυροδρέπανο.
Βερολίνο, 30 Απριλίου 1945. Νυχτώνει. Ανάμεσα στα ερείπια της γερμανικής πρωτεύουσας, οι υπερασπιστές τού πιο απάνθρωπου καθεστώτος που γνώρισε ποτέ ο κόσμος, δίνουν τις τελευταίες απέλπιδες μάχες τους στο όνομα του ηγέτη τους, ο οποίος δεν βρίσκεται πια στην ζωή. Μια χούφτα από δαύτους έχουν ταμπουρωθεί εδώ και μέρες στο κτήριο-σύμβολο της χιτλερικής εξουσίας, το Ράιχσταγκ. Ξέρουν ότι δεν μπορούν να αντέξουν για πολύ ακόμη αλλά η εντολή ήταν σαφής: πολεμάμε μέχρι να νικήσουμε ή μέχρι να πεθάνουμε. Τελικά, αποδεκατισμένοι και απογοητευμένοι, αποφασίζουν να παραδοθούν.
Πλησιάζουν μεσάνυχτα. Με την διαφορά τής ώρας, στην Μόσχα έχει ήδη μπει η Πρωτομαγιά. Ο Μιχαήλ Πέτροβιτς έχει μια ιδέα ριζωμένη στο μυαλό του. Με άλλους τρεις συντρόφους του λοχίες παίρνουν μια σημαία και χυμάνε στο κατεστραμμένο κτήριο. Ανεβαίνουν στην στέγη. Βγάζουν όλοι τις ζώνες τους και τις δίνουν στον Μίνιν καθώς τον σηκώνουν στους ώμους τους για να φτάσει στο ψηλότερο σημείο. Εκεί, ο Μιχαήλ Πέτροβιτς καρφώνει το κοντάρι και το στερεώνει με τις τέσσερις ζώνες. Η σημαία των νικητών ανεμίζει πια στον ουρανό τής χιτλερικής πρωτεύουσας. Είναι μια κόκκινη σημαία, με ένα σφυροδρέπανο στην μια άκρη της. Μια κόκκινη σημαία που στέλνει το μήνυμά της στα πέρατα του κόσμου: το τέρας πέθανε.
Πανευτυχείς, οι τέσσερις άνδρες κατεβαίνουν από την στέγη. Ο Μίνιν σπεύδει να αναφέρει το γεγονός στον στρατηγό Κουζνετσόφ, ο οποίος ήταν επί κεφαλής τής επιχείρησης κατάληψης του Ράιχσταγκ. Αμέσως ο Κουζνετσόφ ενημερώνει τον στρατάρχη Ζούκοφ κι εκείνος τηλεφωνεί στον Στάλιν για να τον ενημερώσει πως το όνειρό του πραγματοποιήθηκε: η σημερινή Πρωτομαγιά θα ήταν διπλή γιορτή. Μαζί με την δική τους γιορτή, οι εργάτες όλου του κόσμου θα γιόρταζαν και την νίκη κατά του φασισμού.
 |
| Μια από τις φωτογραφίες που τράβηξε ο Χάλντεϊ στις 2 Μαΐου |
Είναι λογικό πως η πράξη του Μίνιν και των συντρόφων του δεν θα μπορούσε να απαθανατιστεί από κάποιον φωτογραφικό φακό. Ούτε οι συνθήκες αλλά ούτε η προχωρημένη ώρα επέτρεπαν τέτοια πολυτέλεια. Έτσι, την επόμενη και την μεθεπόμενη μέρα κάποιοι σοβιετικοί φωτογράφοι σκηνοθέτησαν το περιστατικό με άλλους πρωταγωνιστές. Η πιο γνωστή από τις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν είναι μία από εκείνες του ουκρανού Γιεβγένυ Χάλντεϊ, η οποία έγινε το σύμβολο της νίκης κι αργότερα δημοσιεύθηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού Όγκανιοκ.
Αυτή η φωτογραφία πόνεσε και εξακολουθεί να πονάει πολλούς, οι οποίοι επί 70 χρόνια τώρα δεν έχουν πάψει να χύνουν δηλητήριο προσπαθώντας να αμαυρώσουν την σημασία της. Για παράδειγμα, τους πειράζει που είναι “στημένη”, λες και η αντίστοιχη φωτογραφία των πολιτειακών στρατιωτών με την σημαία των ΗΠΑ στην Ιβοζίμα είναι τραβηγμένη σε πραγματικό χρόνο. Για την φωτογραφία της Ιβοζίμας δεν έχουν τίποτε να πουν. Τους καταλαβαίνουμε. Τί πόνο να προκαλέσει η αστερόεσσα; Ενώ η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο, καρφωμένη μάλιστα στην καρδιά τού ναζισμού… ε! όπως να το κάνουμε και πονάει και τσούζει.
Λένε, ακόμη, ότι ο Χάλντεϊ επεξεργάστηκε ακόμη κι αυτή, την στημένη φωτογραφία. Σκούρηνε, ας πούμε, τον καπνό στο βάθος, για να την κάνει πιο δραματική ή εξαφάνισε ένα από τα δυο ρολόγια που φοράει ένας στρατιώτης για να μη φανεί ότι οι άνδρες τού Κόκκινου Στρατού έκαναν πλιάτσικο. Λες και κάνουν κριτική τέχνης, λες και κόπτονται για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας ή λες και δεν ξέρουν τον άγραφο νόμο που λέει ότι όλοι οι στρατιώτες όπου γης παίρνουν τα πορτοφόλια και τα ρολόγια όσων συναδέλφων τους πέφτουν δίπλα τους νεκροί για να τα επιστρέψουν στους οικείους τους.
Φυσικά, ούτε για την τέχνη νοιάζονται όλοι αυτοί ούτε η ιστορική αλήθεια τούς ενδιαφέρει. Σκοπός τους είναι να μειώσουν τον πανίσχυρο συμβολισμό αυτής της φωτογραφίας και να αποδυναμώσουν το ηχηρό μήνυμα που έστειλε σε όλον τον κόσμο ο Μιχαήλ Πέτροβιτς Μίνιν με την ενέργειά του. Δεν τα έχουν καταφέρει και δεν πρόκειται να τα καταφέρουν ποτέ.
Για τους απλούς ανθρώπους όλου του κόσμου, η εικόνα τής κόκκινης σημαίας στον τρούλλο τού Ράιχσταγκ θα σημαίνει πάντοτε μια μεγάλη αλήθεια: ο φασισμός πεθαίνει μόνο αν τον καρφώσεις στην καρδιά με το σφυροδρέπανο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου