Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι σκλάβοι από ποτέ

Απο την Απέναντι οχθη

Benjamin Skinner, «Α Crime So Monstrous: Face to Face with Modern Day Slavery», Free Press Από τους δρόμους της Αϊτής, όπου διαπραγματεύτηκε την αγορά ενός δωδεκάχρονου κοριτσιού, έως τα ορυχεία της Ινδίας όπου εξαθλιωμένοι από τη φτώχεια άνθρωποι αγωνίζονται μάταια να ξεπληρώσουν δουλεύοντας τα χρέη τους, ο Αμερικανός δημοσιογράφος Μπεν Σκίνερ πραγματοποίησε την πιο εκτεταμένη έρευνα που έχει γίνει πάνω στο φαινόμενο της σύγχρονης δουλείας Δεν έχουν περάσει ούτε είκοσι ημέρες από την εξάρθρωση, στην Πελοπόννησο, κυκλώματος δουλεμπόρων που εξανάγκαζαν διά της βίας τα θύματά τους -όλοι μετανάστες από χωριά της Ρουμανίας, των οποίων τα διαβατήρια παρακρατούσαν- να εργάζονται σε απάνθρωπες συνθήκες σε αγροτικές καλλιέργειες. Αυτοί ήταν 65 ανάμεσα στους χιλιάδες σκλάβους που διακινούνται στη χώρα μας και αποτελούν τον κρυφό, σιωπηλό πληθυσμό της Ελλάδας, που παρουσιάζει σχετικά χαμηλές επιδόσεις στον τομέα καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων. Παγκοσμίως, αυτός ο κρυφός πληθυσμός υπολογίζεται σε 12,3 εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο ακόμη και τα στελέχη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του ΟΗΕ, που δημοσιοποιεί αυτά τα στοιχεία, δεν αρνούνται ότι στην πραγματικότητα είναι πολλαπλάσιος ο αριθμός των ανθρώπων που στην αυγή του 21ου αιώνα ζουν σε καθεστώς δουλείας. «Σύμφωνα, μάλιστα, με τα στοιχεία του Κέβιν Μπέιλς [σ.σ. ο γνωστότερος διεθνώς μελετητής του φαινομένου της σκλαβιάς, πρόεδρος της οργάνωσης Free the Slaves και συγγραφέας του βραβευμένου «Disposable People: New Slaves in the Global Economy»], υπάρχουν σήμερα στον κόσμο περίπου 27 εκατομμύρια σκλάβοι», λέει ο Σκίνερ που ασχολήθηκε πρώτη φορά με το θέμα πριν από έξι χρόνια, στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ για λογαριασμό του Newsweek. «Είχα πάει στη Μαυριτανία, όπου μίλησα με αρκετούς ανθρώπους που είχαν καταφέρει να ελευθερωθούν από τα δεσμά της δουλείας, αλλά και με έναν πρώην ιδιοκτήτη σκλάβου, ο οποίος είχε, με μια έννοια, αλλάξει ζωή. Η ιστορία που μου αφηγήθηκε ήταν συγκλονιστική», θυμάται ο 33χρονος δημοσιογράφος που έκτοτε δεν έχει πάψει να ακολουθεί τα βήματα του λαθρεμπορίου ανθρώπων στις πέντε ηπείρους, από τη μια άκρη του κόσμου έως την άλλη. Καρπός της έρευνάς του -την οποία λέει ότι έχει σκοπό να συνεχίσει- είναι το πρόσφατο βιβλίο του «Α Crime so Monstrous: Face to Face with Modern Day Slavery» («Ενα έγκλημα τόσο τερατώδες: Πρόσωπο με πρόσωπο με τη σύγχρονη δουλεία»). Να ξεκινήσουμε από τον ορισμό που δίνετε στη σκλαβιά; «Ναι, καλό θα ήταν γιατί η λέξη έχει χάσει το νόημά της. Πρόσφατα, ας πούμε, ο Κριστιάνο Ρονάλντο διαμαρτυρόταν ότι είναι ένας σύγχρονος σκλάβος γιατί η Μάντσεστερ δεν τον άφηνε να σπάσει το συμβόλαιό του. Νομίζω ότι ο Ρονάλντο βγάζει κάπου 20 χιλιάδες ευρώ την εβδομάδα; ΟΚ, το παράδειγμα είναι ακραίο, είναι πιο συνηθισμένο να χαρακτηρίζονται σκλάβοι οι εργαζόμενοι που αμείβονται με πολύ χαμηλούς μισθούς, αλλά και πάλι, δεν μιλάω γι' αυτούς. Σκλάβοι είναι οι άνθρωποι που εξαναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς αμοιβή, υπό την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, σήμερα υπάρχουν περισσότεροι σκλάβοι από ποτέ, είτε μιλάμε για 12 είτε για 27 εκατομμύρια». «Το 1976 στην Ινδία πέρασε ένας καταπληκτικός νόμος κατά της ανθρώπινης δουλείας. Αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Παγκοσμίως, δεν υπάρχει καμιά χώρα που έστω να προσεγγίζει την Ινδία, όσον αφορά τον απόλυτο αριθμό των ανθρώπων που ζουν σε καθεστώς δουλείας», λέει ο Σκίνερ Γράφετε ότι είναι πολύ απλό να αγοράσεις έναν ανήλικο οικιακό σκλάβο, σε απόσταση μόλις πέντε ωρών από το κτίριο των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Το δοκιμάσατε; «Ναι, αυτό συνέβη στην Αϊτή. Από το κέντρο της Νέας Υόρκης έως εκεί, με ταξί κι αεροπλάνο, τεχνικά η απόσταση είναι πέντε ώρες. Εκεί διαπραγματεύτηκα την αγορά ενός 12χρονου κοριτσιού, το οποίο μου πρότεινε ο δουλέμπορος για να με υπηρετεί ως οικιακή σκλάβα. Και κάποια στιγμή μου είπε: "Είναι κάπως λεπτό το θέμα, αλλά μήπως επιθυμείτε το παιδί και ως σύντροφο;". Αυτά στην τιμή των εκατό δολαρίων, τα οποία με παζάρι έριξα στα πενήντα. Η κατάσταση για τα παιδιά στην Αϊτή είναι τρομακτική. Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNICEF, ένα στα δέκα αναγκάζεται να δουλέψει υπό τη χρήση ή την απειλή χρήσης βίας». Η Αϊτή είναι η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου. Οπως προκύπτει από την έρευνα που κάνατε, είναι η φτώχεια που πρωτίστως ευθύνεται για το φαινόμενο της δουλείας; «Θα έλεγα ότι μάλλον πρόκειται για ένα πλέγμα παραγόντων που καθιστούν τους ανθρώπους ευάλωτους -κοινωνική απομόνωση, σοβαρή υπανάπτυξη και οπωσδήποτε τεράστια φτώχεια. Ωστόσο ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σήμερα με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, κάτι που τους κάνει μεν εξαιρετικά ευάλωτους αλλά δεν καταλήγουν όλοι σκλάβοι. Γιατί το άλλο μέρος της εξίσωσης αφορά τα επίπεδα της εγκληματικότητας. Επίσης οι χώρες που έχουν έντονο πρόβλημα δουλείας είναι χώρες που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα διαφθοράς, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας. Υπάρχει ωστόσο μια εξαίρεση -το Μπανγκλαντές. Ενώ είναι από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου και παρουσιάζει υψηλό δείκτη διαφθοράς, σε απόλυτους αριθμούς δεν έχει τόσο έντονο πρόβλημα όσο η γειτονική Ινδία». Στην Ευρώπη σε ποιες χώρες με υψηλά επίπεδα διαφθοράς κάνατε έρευνα; «Στη Ρουμανία, όπου δούλεψα κυρίως undercover, κάτι που προσπαθούσα κατά το δυνατό να αποφεύγω.