Πλημμυρίδα λαϊκής οργής στο Πακιστάν

πριν

Στη σύγχρονη πολιτική ιστορία, φυσικές καταστροφές έπαιξαν αρκετές φορές το ρόλο του αποφασιστικού «τεστ κοπώσεως» ευάλωτων καθεστώτων. Η τραγική ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού αναφορικά με την αντιμετώπιση μεγάλων σεισμών στη Νικαράγουα του Σομόζα και στο Ιράν του Σάχη γιγάντωσαν τη λαϊκή οργή, επιταχύνοντας τη νίκη των Σαντινίστας και την έκρηξη της μεγάλης, λαϊκής επανάστασης αντίστοιχα. Αντίθετα, η αποτελεσματική κινητοποίηση κόμματος και στρατού για την αντιμετώπιση τυφώνων στην Κούβα, πλημμυρών στο Βιετνάμ και σεισμών στην Κίνα κατέδειξε τις ισχυρές κοινωνικές και πολιτικές εφεδρείες των εν λόγω μετεπαναστατικών καθεστώτων.

ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Όλα δείχνουν ότι το Πακιστάν του Ασίφ Αλί Ζαρντάρι –διεθνούς λαμόγιου, που έγινε πρωθυπουργός ελέω Αμερικανών μόνο και μόνο επειδή ήταν χήρος της δολοφονηθείσης πρώην πρωθυπουργού Μπεναζίρ Μπούτο– θα καταταχθεί στην πρώτη κατηγορία χωρών. Τη στιγμή που μια έκταση της χώρας του ανάλογη με εκείνη της Αγγλίας βυθιζόταν μέσα στη λάσπη ύστερα από πρωτοφανείς πλημμύρες, ο Ζαρντάρι συνέχιζε σαν να μην έτρεχε τίποτα την ευρωπαϊκή περιοδεία του, περιφερόμενος μεταξύ Ελιζέ και Ντάουνινγκ Στριτ. Τα δυτικά πρακτορεία μιλούν για κύμα ασυγκράτητης λαϊκής αγανάκτησης στις πληγείσες περιοχές, όπου η κρατική μηχανή επί δύο εβδομάδες αδυνατούσε να παράσχει την παραμικρή βοήθεια.

Περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχουν πληγεί άμεσα από τις πλημμύρες, ενώ οι πρώτοι απολογισμοί μιλούσαν για 1.600 περίπου νεκρούς. Το οικονομικό κόστος για την αποκατάσταση των ζημιών στις υποδομές θα ήταν ικανό να κόψει την ανάσα ακόμα και σε κυβερνήτες αναπτυγμένων, βιομηχανικών κρατών. Οι πιο άμεσοι φόβοι επικεντρώνονται στο ενδεχόμενο να ξεσπάσουν επιδημίες μολυσματικών νόσων, με πρώτα υποψήφια θύματα 3,5 εκατ. παιδιά στις πληγείσες περιοχές, που στερούνται καθαρού νερού και φαρμάκων. Οξύ διαγράφεται το επισιτιστικό πρόβλημα, σε μια χώρα όπου οι περισσότεροι κάτοικοί της τρώνε, βασικά, αυτά που παράγουν οι ίδιοι.
Όλα αυτά απειλούν να αποσταθεροποιήσουν το ούτως ή άλλως ασταθές καθεστώς του Πακιστάν, μιας χώρας - προπύργιο των Αμερικανών στον ισλαμικό κόσμο, τη στιγμή μάλιστα που ο πόλεμος στο γειτονικό Αφγανιστάν, εναντίον των Ταλιμπάν, βρίσκεται στο χειρότερο σημείο του (οι τελευταίο δύο μήνες ήταν οι πιο φονικοί από την έναρξη του πλέον μακρόχρονου πολέμου στην ιστορία των ΗΠΑ). Το χειρότερο, για τους Αμερικανούς, είναι ότι οι πλημμύρες έπληξαν κατά κύριο λόγο το βορειοδυτικό Πακιστάν, όπου βρίσκονται τα πιο ισχυρά οχυρά των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα. Εδώ, το κράτος είναι πρακτικά ανύπαρκτο και οι μόνοι στοιχειωδώς αποτελεσματικοί μηχανισμοί αλληλοβοήθειας είναι τα ισλαμικά κοινωνικά δίκτυα, γεγονός που γεμίζει ταχύτατα τις κοινωνικές δεξαμενές του ριζοσπαστικού Ισλάμ.

Ελλείψει ηγεμονικού πόλου συσπείρωσης της λαϊκής αντιπολίτευσης, όμως, μια καθεστωτική αλλαγή «από τα κάτω» δεν φαίνεται, για την ώρα, στον ορίζοντα. Το πιθανότερο είναι να επιταχυνθεί η ντε φάκτο «ταλιμπανοποίηση» ορισμένων περιοχών της χώρας, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ρόλου του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών (που πάντα εκπροσωπούσαν το «βαθύ κράτος» του Πακιστάν) σε βάρος των διεφθαρμένων και ανίκανων πολιτικών. Ήδη, πριν τις πλημμύρες, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατηγός Καγιανί και ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Αχμάντ Σούζα Πασά είχαν συγκροτήσει ισχυρό ηγετικό δίδυμο, που έτεινε να περιθωριοποιήσει σε διακοσμητικό ρόλο τον Ζαρντάρι. Οι δύο ισχυροί άνδρες είναι πεισμένοι ότι ο πόλεμος του Αφγανιστάν είναι χαμένος για τους Αμερικανούς και πιέζουν τον αφγανό πρόεδρο Καρζαΐ να έρθει σε συμβιβασμό με τους Ταλιμπάν, υπολογίζοντας ότι ένα μελλοντικό, ισλαμικό και συμμαχικό Αφγανιστάν θα δώσει στο Πακιστάν το ποθούμενο «στρατηγικό βάθος» στη χρόνια αναμέτρησή του με την Ινδία. Άλλη μια φορά, στην αναμπουμπούλα, οι λύκοι χαίρονται…