Περί δημοψηφισμάτων...

Η πορεία προς το δημοψήφισμα που πρότεινε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, και ενέκριναν στη Βουλή ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και Χρυσή Αυγή με το κίβδηλο δίλημμα ο ελληνικός λαός να επιλέξει το μνημόνιο της συγκυβέρνησης αντί αυτού της τρόικας, που είναι το ίδιο αντιλαϊκά και υπέρ του κεφαλαίου, προβλήθηκε από την κυβέρνηση ως εξής: «Απέναντι στον εκβιασμό απαντάμε με δημοκρατία»...


Είναι, λοιπόν, αφορμή να θυμηθούμε ορισμένα παραδείγματα άλλων δημοψηφισμάτων σε κράτη - μέλη της ΕΕ, για να δούμε το πώς αξιοποιεί η αστική τάξη τέτοιες διαδικασίες.


Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όσες περιπτώσεις η απόφαση του λαού δε συνάδει με τις επιθυμίες των αστικών τάξεων, αυτή ανατρέπεται και μέσα από εκβιασμούς, τρομοκρατία και αξιοποίηση όλων των μηχανισμών που διαθέτουν οι αστοί για τη χειραγώγηση των λαϊκών στρωμάτων, αλλά ταυτόχρονα αξιοποιούν τα αποτελέσματα στα δικά τους παζάρια. Χαρακτηριστικά τα παραδείγματα της Ιρλανδίας και της Δανίας. Οι Δανοί στο δημοψήφισμα στις 2/6/92 για την Ιδρυτική Συνθήκη της ΕΕ, τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, ψήφισαν με 50,7% κατά της Συνθήκης. Στις 18/5/93 οι αστοί, μετά από παζάρια με τις άλλες αστικές τάξεις της ΕΕ, για να μην ενταχθεί η Δανία στην ΟΝΕ, γιατί έτσι συνέφερε το κεφάλαιο, εκβίασαν νέο δημοψήφισμα και έτσι πέτυχαν 56,8% υπέρ της συνθήκης. Στη Ιρλανδία, χαρακτηριστικό είναι το δημοψήφισμα για τη Συνθήκη της Λισσαβόνας. Οι Ιρλανδοί την απέρριψαν στις 2/10/2008 με 53,2% και στη συνέχεια η αστική τάξη έκανε δεύτερο δημοψήφισμα, προβάλλοντας κάποιες μικρές τροποποιήσεις και κατάφερε να αποσπάσει στις 2/10/2009 το 67,1% υπέρ της συνθήκης.

***

Η πείρα, επίσης, που υπάρχει από τη χρήση των δημοψηφισμάτων μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά συμπεράσματα. Για παράδειγμα, δημοψηφίσματα αξιοποιήθηκαν και σε άλλες χώρες, για να περάσουν αντιλαϊκά μέτρα. Με δημοψήφισμα στην Ιταλία πέρασαν αντεργατικές αλλαγές στο δημόσιο τομέα, σε βάρος συνολικά των εργαζομένων το 2000, σε μια χώρα που έχει πιθανά τα περισσότερα δημοψηφίσματα από το 1974. Με δημοψήφισμα τα συμβιβασμένα και εργοδοτικά συνδικάτα επίσης στην Ιταλία έστειλαν τους εργάτες να ψηφίζουν για περικοπή κατακτήσεων και δικαιωμάτων τους στο όνομα της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.


Τα δημοψηφίσματα, επομένως, που εντάσσονται στα αστικά συντάγματα διαφόρων καπιταλιστικών κρατών μπορούν να αξιοποιηθούν, αφενός ως το «αμορτισέρ» για να εκτονωθούν λαϊκές αντιδράσεις, αλλά και για λογαριασμό των παζαριών που κάνει η κάθε αστική τάξη με τους εταίρους της. Από την άλλη, δίνοντάς τους τον προσανατολισμό κάθε φορά εκεί που θέλει καναλιζάροντας τη λαϊκή βούληση αποσπά τη λαϊκή συναίνεση σε αντιλαϊκές επιλογές. Ετσι, λοιπόν, δεν είναι ούτε μπορούν να είναι το απαύγασμα της δημοκρατίας, όπως υποστηρίζει η συγκυβέρνηση, πολύ απλά γιατί το αποτέλεσμά τους διαμορφώνεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο αντιλαϊκό πλαίσιο.

***


Επομένως, αυτό που εμφανίζεται από αστούς και οπορτουνιστές ως «άμεση δημοκρατία», σε συνθήκες καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, μπορεί να συμβάλει στη θωράκιση της αστικής εξουσίας και του αστικού πολιτικού συστήματος. Οτι η σημερινή αστική δημοκρατία - που ακόμα και τα τυπικά δικαιώματά της σταματούν μπροστά στις πύλες των εργοστασίων και των εργασιακών χώρων - έχει και τον αυταρχισμό και την καταστολή, αλλά και τη χειραγώγηση με την ψευδαίσθηση της συμμετοχής και της έκφρασης. Παρ' όλα αυτά, οι κομμουνιστές οφείλουν να αξιοποιούν και το δημοψήφισμα, όπως και τις εκλογές στο κοινοβούλιο, για να διαφωτίσουν, να αποκαλύψουν, να προβάλουν τις θέσεις τους και να προσπαθήσουν να εμποδίσουν τον εγκλωβισμό και την παγίδευση του λαού σε ψεύτικα διλήμματα. Αυτό, άλλωστε, κάνει και το ΚΚΕ με τη συγκεκριμένη στάση που διαμόρφωσε για το δημοψήφισμα της Κυριακής, δηλαδή καλώντας το λαό να ρίξει στην κάλπη την δικιά του πρόταση: «Οχι στην πρόταση των ΕΕ - ΔΝΤ - ΕΚΤ. Οχι στην πρόταση της κυβέρνησης. Αποδέσμευση από την ΕΕ, με το λαό στην εξουσία»


Για τους εργάτες και τα άλλα εκμεταλλευόμενα λαϊκά στρώματα μοναδικός δρόμος που μπορεί να τους δώσει προοπτική είναι να πυκνώσουν τις γραμμές του εργατικού - λαϊκού κινήματος, να παλέψουν σε αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, σε συστράτευση με το ΚΚΕ.


Δ. Κ.


ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ