"Μια άλλη ματια στον Στάλιν"

(απόσπασμα από το γνωστό βιβλίο του Λουντο Μαρτενς)

ΗΡΩΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΣ


Μισώντας το σοσιαλισμό, η αστική τάξη αρέσκεται να υπογραμμίζει τον «αναγκαστικό» χαρακτήρα της εκβιομηχάνισης. Όσοι όμως έζησαν ή παρακολούθησαν τη σοσιαλιστική εκβιομηχάνιση από τη μεριά των εργαζόμενων μαζών υπογραμμίζουν τα εξής χαρακτηριστικά της: τον ηρωισμό στην εργασία, τον ενθουσιασμό και τη μαχητικότητα.

Στη διάρκεια του πρώτου πενταετούς προγράμματος, η Άννα Λουίζα Στρονγκ, νεαρή Αμερικανίδα δημοσιογράφος που είχε προσληφθεί στη σοβιετική εφημερίδα Τα Νέα της Μόσχας, διέσχισε τη χώρα απ’ άκρη σ’ άκρη. Όταν, το 1956, ο Χρουστσόφ εξαπέλυσε την ύπουλη επίθεσή του κατά του Στάλιν, εκείνη θεώρησε σκόπιμο να υπενθυμίσει ορισμένα σημαντικά γεγονότα. Αναφερόμενη στο πρώτο πενταετές πρόγραμμα, διατύπωσε την ακόλουθη κρίση: «Ποτέ στην ιστορία δεν πραγματοποιήθηκε τέτοια πρόοδος τόσο γρήγορα.» ·

Το 1929, χρονιά που ξεκίνησε το πρόγραμμα, ο ενθουσιασμός των εργαζόμενων μαζών είναι τέτοιος που, ακόμα και ένας ειδικός του παλιού καθεστώτος της Ρωσίας, που το 1918 είχε ξεράσει όλο του το μίσος ενάντια στους μπολσεβίκους, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι η χώρα ήταν αγνώριστη. Ο δρ. Έμιλ Τζόζεφ Ντίλον έζησε στη Ρωσία από το 1877 ως το 1914 και δίδαξε σε διάφορα ρωσικά πανεπιστήμια.
Αναχωρώντας το 1918, γράφει:

«Στο κίνημα των μπολσεβίκων δεν υπάρχει ίχνος δημιουργικών ή κοινωνικών ιδεών. Ο μπολσεβικίσμός είναι ο τσαρισμός από την ανάποδη. Μεταχειρίζεται τόσο άσχημα τους καπιταλιστές όσο οι τσάροι τους δουλοπάροικούς τους».

Όταν όμως ο Ντίλον επιστρέφει στη Ρωσία δέκα χρόνια αργότερα, δεν πιστεύει στα μάτια του:

«Παντού ο λαός σκέπτεται, εργάζεται, οργανώνεται, πραγματοποιεί ανακαλύψεις

Το συλλαλητήριο για τη Μακεδονία -ΜΑΒΗ, Ναζί και… «Μακεδονία ξακουστή»

«Καπελωμένοι» χιλιάδες πολίτες από εθνικιστές και ακροδεξιούς στους οποίους παρείχε «ομπρέλα» η ΝΔ.
Τα ανιστόρητα και εθνικιστικά συνθήματα, η παρουσία των ναζί της Χρυσής Αυγής, ο ακροδεξιός και φασιστικός παροξυσμός και οιεπικίνδυνες αλυτρωτικές κορώνες, κυριάρχησαν στο συλλαλητήριοπου πραγματοποιήθηκε στο Σύνταγμα εναντίον της «Συμφωνίας των Πρεσπών».

Πολλές δεκάδες χιλιάδεςδιαδηλωτέςσυμμετείχαν στο συλλαλητήριο που διοργανώθηκε από τη λεγόμενη «Επιτροπής Αγώνα για την Ελληνικότητα της Μακεδονίας», «καπελωμένοι» από ένα κράμα εθνικιστικών, ακροδεξιών, φασιστικών και ναζιστικών στοιχείων, πλαισιωμένα από τα πιο σκοταδιστικά τμήματα της εκκλησίας και των παραεκκλησιατικών οργανώσεων. Σε όλους αυτούς πρόσφεραν«ομπρέλα» (και λειτούργησαν σαν «πλυντήρια») οι εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων (ΝΔ, ΑΝΕΛ,Ένωση Κεντρώων) που συμμετείχαν στο συλλαλητήριο.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα της Αστυνομίας στο συλλαλητήριο συμμετείχαν 60.000 πολίτες, με τους διοργανωτές να δίνουν πολύ μεγαλύτερα νούμερα με συνέπεια να επαναλαμβάνεται ο γνωστός ανόητος “πόλεμος” ανακοινώσεων και δηλώσεων γύρω από τα «πραγματικά νούμερα» των συμμετεχόντων.

Το «παρών» έδωσαν στελέχη της ΝΔ, με πρώτο και καλύτερο τον πρώην πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος, μαζί με το γαλάζιο δήμαρχο Αμαρουσίου και υποψήφιο Περιφερειάρχη, Γιώργο Πατούλη (κεντρικό ομιλητή του συλλαλητηρίου), εκπροσώπησαν την τακτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης να εκμεταλλευτεί το «Μακεδονικο», ενόψει των εκλογικών αναμετρήσεων που έρχονται. Ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δηλώσεις του για το συλλαλητήριο έκανε λόγο για «απάντηση του ελληνικού λαού» στην συμφωνία.

Ο Γ.Πατούλης, από το βήμα της συγκέντρωσης ανέλαβε για λογαριασμό και της ΝΔ να ζητήσει την απόσυρση της Συμφωνίας, ψαρεύοντας ψήφους κι έχοντας δίπλα του, μεταξύ άλλων, και τον ακροδεξιό δήμαρχο Άργους, Δ. Καμπόσο.

Ενδεικτικό του πνεύματος των διοργανωτών ήταν ότι δεν έλειψαν τασυνθήματα για τον «ήρωα» Κατσίφα. Μάλιστα, επιλέχθηκε να μιλήσει από το βήμα της συγκέντρωσης η αδερφή του Κατσίφα, η οποία εκφώνησε αλυτρωτικούς αλαλαγμούς κρατώντας σημαία που παραπέμπει στη διεκδίκηση εδαφών της Αλβανίας. Στη σημαία υπήρχε και φωτογραφία του αδερφού της, θιασώτη της δολοφονικής φασιστικής ΜΑΒΗ, οργάνωσης που διεκδικεί την προσάρτηση της Νότιας Αλβανίας στην Ελλάδα.

Από το βήμα των ομιλητών, μεταξύ ρασοφόρων και «μακεδονομάχων», δεν έλειψε η τραγουδίστρια Αφροδίτη Μάνου η οποία… κανιβάλισε το τραγούδι «Της Δικαιοσύνης ‘Ηλιε νοητέ», επιχειρώντας να του φορέσει κοστούμι για εθνικόφρονες! Είχε προηγηθεί ο τραγουδιστής (και «καλός χριστιανός»), Πέτρος Γαϊτάνος, γνωστός για τη συμπάθειά του στη Χρυσή Αυγή.

Κεντρικό πρόσωπο των ομιλητών στο συλλαλητήριο ήταν ο Κρις Σπύρου, «εκλεκτή» μορφή του πολιτικού συστήματος του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, στενός συνεργάτης του Μπιλ Κλίντον (και την περίοδο που ως πρόεδρος των ΗΠΑ βομβάρδιζε τη Γιουγκοσλαβία). Θυμίζουμε ότι ο καλός πατριώτης Κρις Σπύρου έχει, μεταξύ άλλων, εκλεγεί τρεις φορές βουλευτής στη Βουλή των Αντιπροσώπων του Νιου Χάμσαϊρ. Επίσης,έχει διατελέσει πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος στην ίδια Πολιτεία καθώς και πρόεδρος, εκεί, των εκλεκτόρων του Μπιλ Κλίντον, τo 1992.

Ο ναζί Λαγός στα επεισόδια

Στο «πανηγύρι» του εθνικισμού πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν και τα ναζίδια της Χρυσής Αυγής.

Οι ναζί είχαν γεμίσει από νωρίς την πλατεία με τρικάκια και οργανωμένα τμήμα των τραμπούκων της είχαν πιάσει καίρια πόστα γύρω κι εντός της πλατείας Συντάγματος.

Βουλευτές και μέλη της ναζιστικής συμμορίας είχαν στηθεί μπροστά από τη Βουλή, στη λεωφόρο Β.Αμαλίας, έξω από τη «Μεγάλη Βρετάνια».



Σε αντίθεση με τις πραγματικά λαϊκές εργατικές κινητοποιήσεις – όπου ομάδες προβοκατόρων έχουν αρκετές φορές ξεπηδήσει «από το πουθενά» για να κάψουν και διαλύσουν συγκεντρώσεις – στο συλλαλητήριο στο Σύνταγμα υπήρξε κάτι που πρέπει να υπογραμμιστεί:

Τα φασιστοειδή, με κουκούλες, στειλιάρια, αντιασφυξιογόνες μάσκες και κάθε λογής… αξεσουάρ, βγήκαν μέσα από τη συγκέντρωση, της οποίας αποτελούσαν μέρος, πετώντας βόμβες μολότοφ και καπνογόνα, επιχειρώντας εισβολή στη Βουλή.

Τα ΜΑΤ από την πλευρά τους, με έναν «επιχειρησιακό σχεδιασμό» που περισσότερο διευκόλυνε παρά απέτρεπε τα επεισόδια, αντί της απομόνωσης των ακροδεξιών τραμπούκων, απάντησαν με ρίψη χημικών που κατά απαράδεκτο τρόπο η επίδρασή τους επεκτάθηκε και προς τους διαδηλωτές. Υπήρξαν τραυματισμοί τόσο ανδρών των δυνάμεων καταστολής, όσο και πολιτών.

Θύματα των επιθέσεων των φασιστών έπεσαν φωτογράφοι και δημοσιογράφοι. Ο φωτορεπόρτερ Κώστας Νταντάμης χτυπήθηκε στο κεφάλι. Κατήγγειλε ότι επιτέθηκαν στον ίδιο και σε συναδέλφους του που προσπάθησαν να τον βοηθήσουν. Τους χτυπούσαν με ρόπαλα, κλωτσιές και μπουνιές. Ο ίδιος δήλωσε:

«Μου φώναζαν φέρε την κάμερα. Δεν την έδωσα και άρχισαν να με χτυπούν και να με βαράνε. Ξεκίνησαν γύρω στα 2-3 άτομα και μετά μαζεύτηκαν κι άλλοι. Μου έκλεψαν τον εξοπλισμό».



Στα επεισόδια στο Σύνταγμα ήταν το γνωστό ναζιστόμουτρο, βουλευτής Χρυσής Αυγής, Γιάννης Λαγός. Εμφανίστηκε να περιστοιχίζεται από ομοϊδεάτες του, εξοπλισμένους με ρόπαλα. Αυτούς που ο αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Αδ. Γεωργιάδης, αργότερα, μιλώντας στον ANT1, βάφτισε… «αναρχικούς»! Δείτε το βίντεο του News 24/7 που δείχνει ποιοι ήταν αυτοί που πρωτοστάτησαν στα επεισόδια και όπου (μετά το 0.23) … απαθανατίζεται ο ναζί Λαγός.

(ημεροδρομος)

Γιώργης Ερυθριάδης (1910- 21/1/1963)

Δεσμώτης - μάρτυρας του Ιτζεδίν


Το παράδειγμά του εμπνέει και καθοδηγεί πάντα


Τη μνήμη του αξέχαστου κομμουνιστή ηγέτη Γιώργη Ερυθριάδη, που εξοντώθηκε το Γενάρη του 1963, στο Ιτζεδίν Κρήτης (επί κυβέρνησης Καραμανλή), τιμάμε φέτος με δύο κείμενα από βιβλία συγκρατουμένων του.

Το πρώτο είναι από τις "Μνήμες και Εικόνες" του Γιάννη Μποτού (πάνε χρόνια που πέθανε κι αυτός) και αναφέρεται στο παρακάτω χρονικό, με πρωταγωνιστή τον Ερυθριάδη:

"Στο Καλάμι της Κρήτης, το λεγόμενο και Ιτζεδίν, απ' τ' όνομα κάποιου πασά, φαίνεται, που 'φκιασε το φρούριο, πάνω απ' τον κόλπο της Σούδας, είχαμε και το Γιώργη Ερυθριάδη. Ο μπάρμπα Γιώργης, έτσι τον φωνάζαμε, ήταν ανώτατο στέλεχος του Κόμματος, μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Πολύ ζωντανός άνθρωπος και με πολύ κοφτερό μυαλό, με θέληση και αποφασιστικότητα και αδιάλλαχτος μέχρις υπερβολής στην υπεράσπιση της πολιτικής του Κόμματος. Πέθανε, όπως είναι γνωστό, στη φυλακή του Καλαμιού από συμφόρηση. Τον άφησαν χωρίς γιατρό κι όταν στα στερνά τον μετέφεραν καθυστερημένα στα Χανιά, τον μετέφεραν με φορτηγό... Και κει πέθανε.

Κάποτε βρεθήκαμε σαν ομάδα πολιτικών κρατουμένων σε πολύ δύσκολη θέση απέναντι στον αντίπαλο. Συγκεκριμένα, επειδή στο Καλάμι η ομάδα παλιότερα είχε διασπαστεί, χρειάστηκε επέμβαση του Κόμματος για να ξεπεραστεί η διάσπαση. Και τώρα είχε γίνει σε συνέλευση της ομάδας μια εισήγηση - ανάλυση απ' το γραμματέα της απόφασης του Πολιτικού Γραφείου, σχετικά με την κατάσταση στη φυλακή. Το χαρτί, λοιπόν, με το κείμενο της εισήγησης αυτής, μαζί και με γράμμα, μου φαίνεται, προς το Πολιτικό Γραφείο, το 'πιάσαν στον Α θάλαμο σε μια έρευνα. Το είχε ο Παντελής Κιουρτσής και μόλις είπαν "έρευνα", το 'χωσε στο κρεβάτι του Στέλιου Μαυρομάτη. Ομως απ' έξω απ' το παράθυρο αντελήφθηκαν την κίνηση δυο φύλακες, ο Ρήγας κι ο Καφατάκης, και μόλις μπήκαν μέσα πήγαν κατ' ευθείαν στο Στέλιο, τον στρίμωξαν, πήραν το χαρτί και το πήγαν στον αρχιφύλακα το Μαθιουδάκη, τον λεγόμενο "Χάρτιγκ", στο χωλ ανάμεσα στον Α και Β θάλαμο. Αν σωστά έμαθα τώρα τελευταία, υπήρχε κάποιος χαφιές στον Α θάλαμο που είχε προδώσει το μυστικό. Εγραφε γράμματα στη μάνα του και κει μέσα έγραφε και σημείωμα με πληροφορίες προς τη διεύθυνση της φυλακής. Ξεσκεπάστηκε αργότερα και διώχτηκε απ' την ομάδα. Τότε λοιπόν, σε κείνη τη δύσκολη στιγμή, διαπίστωσα για τον Ερυθριάδη, κι όλοι μας βέβαια, ότι επρόκειτο για άνθρωπο με πολλές ικανότητες και μεγάλη αποφασιστικότητα.

Με εντολή του, ενεργήσαμε τόσο γρήγορα και αποφασιστικά, που μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας είχαμε στραπατσάρει τον αντίπαλο κι είχαμε βγει απ' την πολύ δύσκολη θέση μας. Συγκεκριμένα εκεί στο χωλ, ανάμεσα στους Α και Β θαλάμους, απομονώσαμε τον αρχιφύλακα απ' τους φύλακες που βρίσκονταν στον Α και Β θάλαμο κι έκαναν την έρευνα, του κάναμε και μεις έρευνα και του πήραμε απ' την τσέπη το χαρτί και το κάψαμε. Απ' τη βία τους μάλιστα τα παιδιά που του 'καμαν την έρευνα, του πήραν και την ταυτότητα, που φυσικά την επιστρέψαμε αμέσως. Λύσσαξαν οι φύλακες κι απ' κακό τους και την προσβολή, που θεωρούσαν ότι έπαθαν, ήταν βλέπεις και Κρητικοί και το πήραν και εγωιστικά, προσωπικά το πράμα, φώναζαν στους φρουρούς και τους ζητούσαν να μας ρίξουν στο ψαχνό. "Στους θαλάμους μας, παιδιά", φωνάζει ο μπάρμπα Γιώργης και σε λίγο είμασταν μέσα όλοι. Αυτό ήταν. Σιγά - σιγά τους πέρασε και μέρεψαν...".

Το δεύτερο είναι από την προσωπική κατάθεση του Γιώργη Τρικαλινού με τίτλο "Πιστοί στις Ιδέες του Επιστημονικού Σοσιαλισμού" (Τόμ. Β) και πρόκειται για αδημοσίευτο γράμμα του προς τον αθηναϊκό Τύπο από την Απομόνωση του Ιτζεδίν, για το πώς εξοντώθηκε ο Ερυθριάδης, που έρχεται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας:

"Τους τάφους των νεκρών κανείς δεν τους αρνείται. Στις 22.1.63, η κυβερνητική εφημερίδα "Καθημερινή" έγραφε:

"Απέθανε το απόγευμα ο Γεώργιος Ερυθριάδης, στέλεχος του ΚΚΕ... από 17μήνου εκρατείτο εν απομονώσει".

Και το υπουργείο Δικαιοσύνης με τη σιωπή του εβεβαίου του λόγου το ασφαλές.

Υπάρχουν, όμως, άνθρωποι που αρνούνται τους τάφους των ζωντανών. Και δεν είναι άλλοι από εκείνους που τους άνοιξαν.

Αυτό συμβαίνει με μας.

Μας άρπαξαν, πριν δυο χρόνια, απ' τις φυλακές Αλικαρνασσού - Ηρακλείου, γιατί με τους 225 συγκρατουμένους μας καταγγείλαμε στο λαό, το διευθυντή κ. Μ. Κουνενάκη, τα εξοντωτικά μέτρα που εφάρμοζε εναντίον μας και για την παράνομη κατακράτηση μέρους του συσσιτίου μας. Διαπίστωσαν και απεφάνθηκαν πως είχαμε δίκιο (Α. Χριστοδούλου - Επιθεωρητής του υπουργείου). Αλλά παρ' όλα αυτά, μας μεταφέρανε αλυσοδεμένους στο κάτεργο του Ιντζεδίν. Μας κλείσανε σε ένα στενό διαμέρισμα, στη λεγόμενη Ακτίνα Β, σε αυστηρή απομόνωση από τους άλλους 70 πολιτικούς κρατούμενους. Μας επέβαλαν ένα ειδικό εξοντωτικό καθεστώς. Βλέπουν τα λαμπρά αποτελέσματα του έργου τους. Από τους 22 απομείναμε 10. Εστειλαν τέσσερις βαριά άρρωστους στην Αθήνα, στο νοσοκομείο "Αγιος Παύλος". Εναν στο ψυχιατρείο της Καλλιθέας. Εναν στον τάφο.

Γνωρίζουν τα μαρτύρια που τραβάμε εδώ μέσα και τους κινδύνους που διατρέχει η ζωή μας. Μας εξοντώνουν εν ψυχρώ...

Κι έρχονται ύστερα και αρνούνται τα πάντα.

Στις 12.4.1963 η εφημερίδα "ΒΗΜΑ" έγραψε:

"Εις απάντησιν σχετικού δημοσιεύματος, το υπουργείον Δικαιοσύνης τονίζει ότι ουδείς κατάδικος ευρίσκεται εν απομονώσει εις τα φυλακάς Καλαμίου". Ωραία!

Ας επιτρέψει, λοιπόν, το υπουργείο να επισκεφτεί τη φυλακή μας μια αντιπροσωπεία βουλευτών, νομικών και δημοσιογράφων.

ΙΔΟΥ ΤΟ ΙΤΖΕΔΙΝ!

ΤΟΛΜΗΣΑΤΕ ΚΥΡΙΟΙ

17.4.63

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΙΤΖΕΔΙΝ ΚΡΗΤΗΣ

Υ. Γ. Το γράμμα αυτό γράφτηκε από τον Γιώργη Μωραϊτη, που κείνο τον καιρό ήταν κι αυτός κρατούμενος στις φυλακές - εξοντωτήρια του Ιτζεδίν, και επρόκειτο να σταλεί σε ορισμένες αθηναϊκές εφημερίδες. Δεν έγινε γνωστό πώς και γιατί δε στάλθηκε. Πολλά τα εμπόδια στη φυλακή του Ιτζεδίν. Ετσι έμεινε αδημοσίευτο. Βρέθηκε εκ των υστέρων στα χαρτιά του σ. Γ. Μωραϊτη και το φέρνουμε στη δημοσιότητα".

(ΡΙΖΟΣΠΆΣΤΗΣ)

(από το αρχείο του ΚΚΕ)

Ο Γ. Ερυθριάδης, γεννήθηκε το 1910. Από παιδί ακόμη, έζησε και ανδρώθηκε στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες στη Νάουσα, όπου ανέπτυξε πλούσια συνδικαλιστική και κομματική δράση μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ.
Στη δικτατορία Μεταξά, ο Ερυθριάδης δούλεψε παράνομα, χρησιμοποιώντας το όνομα Πέτρος. Από τότε αυτό το όνομα, Πετρής, έγινε σχεδόν συστατικό του ονόματός του και μ’ αυτό τον συναντάμε σε πολλά έγγραφα της ιστορίας του ΚΚΕ. Υπήρξε μέλος και Γραμματέας του Μακεδονικού Γραφείου της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της Κατοχής έως την Απελευθέρωση.
Πολέμαρχος του ΔΣΕ, συμμετείχε ως μέλος του Πολεμικού Συμβουλίου στο ένδοξο αυτό έπος, ανέλαβε διοικητής της 20ης Ταξιαρχίας και αργότερα διοικητής της 6ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, που δρούσε στην Κεντρική Μακεδονία. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, ο Ερυθριάδης πέρασε στην πολιτική προσφυγιά.
Ξαναβρέθηκε στην Ελλάδα παράνομα, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, με αποστολή την καθοδήγηση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. Συνελήφθη το 1960 και την ίδια χρονιά αρχίζει στο Διαρκές Στρατοδικείο της Αθήνας η δίκη 12 στελεχών του ΚΚΕ με την κατηγορία της «κατασκοπείας».
Στο τυποποιημένο κατηγορητήριο αναφέρονταν πως οι κατηγορούμενοι «εισήλθον εις την Ελλάδα εκ χωρών του παραπετάσματος με σκοπόν τη διενέργειαν κατασκοπείας διά λογαριασμόν ξένης δυνάμεως». Οι Ρούλα Κουκούλου, Αύρα Παρτσαλίδου, Κώστας Φιλίνης, Γιώργης Ερυθριάδης, Έλλη Ερυθριάδου και Κώστας Τριανταφύλλου καταδικάζονται σε ισόβια μια βδομάδα αργότερα.
Ο Ερυθριάδης μεταφέρθηκε στις φυλακές Ιτζεδίν, όπου, αν και βαρειά άρρωστος, τον έκλεισαν επί 17 μήνες στην απομόνωση αυτού του κάτεργου όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στις 21 Γενάρη 1963.
Από τα 35 χρόνια της ζωής του στο Κόμμα και τη Νεολαία του, ο Ερυθριάδης πέρασε 15 χρόνια στις φυλακές και στις εξορίες, 6 στα βουνά, 4 στην παρανομία, 5 στην πολιτική προσφυγιά και τα άλλα 5 μεταξύ νόμιμης και μισοπαράνομης δράσης. Έτσι κύλησε όλη η αγωνιστική του πορεία που ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια και διάρκεσε ως τα 53 του.

«H τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο»

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΩΝ ΛΙΜΠΚΝΕΧΤ - ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Αποσπάσματα από το τελευταίο κείμενο της Ρ. Λούξεμπουργκ, που γράφτηκε λίγες ώρες πριν από τη δολοφονία της

Εξεγερμένοι της ομάδας «Σπάρτακος»

Στις 15 Γενάρη 1919 συλλαμβάνονται και δολοφονούνται από τμήματα των Φράικοπς (παραστρατιωτικές μονάδες που συγκροτήθηκαν για το χτύπημα της γερμανικής επανάστασης) οι ηγέτες του νεοϊδρυθέντος ΚΚ Γερμανίας Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζα Λούξεμπουργκ. Υπεύθυνη για τη δολοφονία είναι η ηγεσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας και προσωπικά ο καγκελάριος Φρίντριχ Εμπερτ και ο υπουργός στρατιωτικών Γκούσταβ Νόσκε, που καθοδήγησαν το πνίξιμο της επανάστασης. Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από την Ρόζα Λούξεμπουργκ την ίδια μέρα της δολοφονίας της.



« (...) "Η τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!" Ετσι διακηρύττει θριαμβευτικά ο αστικός Τύπος, έτσι δηλώνουν ο Εμπερτ και ο Νόσκε, και οι αξιωματικοί του "νικηφόρου στρατού", τους οποίους ο μικροαστικός όχλος στο Βερολίνο χειροκροτεί κουνώντας χαρτομάντιλα και φωνάζοντας "Ούρα!". Η δόξα και η τιμή των γερμανικών όπλων έχουν δικαιωθεί από την αρχή της παγκόσμιας ιστορίας. Αυτοί που κατατροπώθηκαν στην Φλάνδρα και στην Αργκόν επανόρθωσαν τη φήμη τους με μια λαμπρή νίκη - πάνω από 300 Σπαρτακιστές στο κτίριο της Φόρβερτς (Vorwarts). Οι μέρες που οι ένδοξοι Γερμανοί στρατιώτες εισέβαλαν στο Βέλγιο και οι μέρες του στρατηγού Φον Εμιχ, του κατακτητή της Λιέγης, ωχριούν μπροστά στα κατορθώματα των Ράινχαρτ και σία στους δρόμους του Βερολίνου. Οι μαινόμενοι στρατιώτες της κυβέρνησης κατέσφαξαν τους απεσταλμένους, που προσπάθησαν να διαπραγματευτούν την παράδοση του κτιρίου της Φόρβερτς, χρησιμοποιώντας τους υποκόπανους των τουφεκιών για να τους χτυπήσουν μέχρι να μην αναγνωρίζονται. Οι αιχμάλωτοι παρατάχθηκαν στον τοίχο και κατασφάχτηκαν τόσο βίαια που πετάχτηκαν παντού ιστοί από τα μυαλά και τα κρανία τους. Ενόψει τόσο ένδοξων πράξεων, ποιος θα θυμηθεί τις εξευτελιστικές ήττες από τους Γάλλους, τους Βρετανούς και τους Αμερικάνους; Tώρα ο Σπάρτακος είναι ο εχθρός, το Βερολίνο ο τόπος που οι αξιωματικοί μας μπορούν να αποκομίσουν θριάμβους, και ο Νόσκε, ο "εργάτης", είναι ο στρατηγός που μπορεί να μας οδηγήσει σε νίκες εκεί που απέτυχε ο Λούντεντορφ.

Καρλ Λίμπκνεχτ (1871 - 1919) Γιος του ιστορικού στελέχους της Γερμανικής Σοσιαλδημοκρατίας Βίλχεμ Λίμπκνεχτ. Ανέπτυξε έντονη δράση ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, διαφοροποιούμενος από την επίσημη στάση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Συνέβαλε στη συγκρότηση της ομάδας «Σπάρτακος» και του Γερμανικού ΚΚ. Εκτελέστηκε με σφαίρα στο κεφάλι και το πτώμα του τοποθετήθηκε ως άγνωστο πτώμα σε κοντινό νεκροφυλάκιο

Ποιος δεν θυμάται τους μεθυσμένους πανηγυρισμούς του όχλου του "νόμου και της τάξης" στο Παρίσι, αυτά τα Διονύσια που γιόρτασε η μπουρζουαζία πάνω από τα πτώματα των κομμουνάρων; Αυτή η μπουρζουαζία που είχε ντροπιαστικά παραδοθεί στους Πρώσους και είχε εγκαταλείψει την πρωτεύουσα στους εισβολείς, τρέχοντας για να σωθούν σαν οι πιο δειλοί από τους δειλούς. Ω, πώς το ανδρικό θάρρος αυτών των εκλεκτών γιων της αστικής τάξης, της "χρυσής νεολαίας" και του σώματος των αξιωματικών επανήρθε στη ζωή απέναντι στους πεινασμένους και άσχημα οπλισμένους Παριζιάνους προλετάριους και τις ανυπεράσπιστες γυναίκες και τα παιδιά τους. Πώς αυτοί οι θαρραλέοι γιοι του Αρη, που είχαν λυγίσει απέναντι στον ξένο εχθρό, επέδειξαν τέτοια κτηνώδη σκληρότητα απέναντι στους ανυπεράσπιστους, τους αιχμαλώτους και τους νεκρούς.



"Η τάξη βασιλεύει στη Βαρσοβία!", "H τάξη βασιλεύει στο Παρίσι!", "Η τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!". Κάθε μισό αιώνα είναι αυτό που γράφεται στις ανακοινώσεις από τους φύλακες της "τάξης" από το ένα επίκεντρο κοσμοϊστορικής πάλης στο άλλο. Και μέσα στην ευφορία τους οι νικητές δεν καταφέρνουν να παρατηρήσουν, πως κάθε "τάξη" που έχει ανάγκη τακτικά να συντηρείται με μια αιματοβαμμένη σφαγή βαδίζει αταλάντευτα προς το δικό της ιστορικό πεπρωμένο, την καταστροφή της.

Τι ήταν αυτή η πρόσφατη "εβδομάδα του Σπάρτακου" στο Βερολίνο; Τι μας έφερε; Tι μας διδάσκει; Τη στιγμή που είμαστε ακόμα στα μισά της μάχης, τη στιγμή που η αντεπανάσταση ακόμα ουρλιάζει για τη νίκη της, οι προλετάριοι πρέπει να λάβουν υπόψη τους το τι έχει συμβεί και να υπολογίσουν τα γεγονότα και τις συνέπειές τους με τη μεγάλη μεζούρα της Ιστορίας. Η επανάσταση δεν έχει χρόνο για να χάσει, συνεχίζει να προχωρά βιαστικά πάνω από τους ακόμα ανοιχτούς τάφους, πάνω από "νίκες" και "ήττες", προς το μεγάλο της στόχο. Το πρώτο καθήκον για τους μαχητές του διεθνούς σοσιαλισμού είναι να ακολουθήσουν συνειδητά τις αρχές και το μονοπάτι της επανάστασης.

Ρόζα Λούξεμπουργκ (1871 - 1919). Γεννήθηκε στην Πολωνία, συμμετείχε στις διεργασίες της σοσιαλδημοκρατίας στην τσαρική Ρωσία. Διωκόμενη πέρασε στη Γερμανία και εντάχθηκε στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Ασκησε πολεμική στις ρεφορμιστικές θέσεις του κόμματος και στη συνέχεια αντιτάχθηκε στον πόλεμο. Μαζί με τον Λίμπκνεχτ πρωτοστάτησε στον «Σπάρτακο» και στην ίδρυση του Γερμανικού ΚΚ. Δολοφονήθηκε με χτυπήματα από τα κοντάκια των όπλων, το πτώμα της ρίχτηκε σε ένα κοντινό ποτάμι

Επρεπε κανείς να περιμένει την τελική νίκη του επαναστατικού προλεταριάτου σε αυτήν τη σύγκρουση; Μπορούσαμε να περιμένουμε την ανατροπή των Εμπερτ - Σάιντεμαν και την εγκαθίδρυση μιας σοσιαλιστικής δικτατορίας; Σίγουρα όχι, αν συνυπολογίζαμε όλες τις μεταβλητές που βαραίνουν αυτό το ερώτημα. Ο αδύναμος κρίκος στον επαναστατικό σκοπό είναι η πολιτική ανωριμότητα των μαζών των στρατιωτών, που ακόμα επιτρέπουν στους αξιωματικούς τους να τους μεταχειρίζονται ενάντια στον λαό, για αντεπαναστατικούς σκοπούς. Αυτό από μόνο του δείχνει πως καμία επαναστατική νίκη με διάρκεια δεν ήταν δυνατή σε αυτήν τη συγκυρία. Από την άλλη, η ανωριμότητα των στρατιωτών είναι η ίδια ένα σύμπτωμα της γενικής ανωριμότητας της γερμανικής επανάστασης.
(...)

Από όλα αυτά προκύπτει το γεγονός πως μια αποφασιστική και με διάρκεια νίκη δεν μπορούσε να αναμένεται αυτήν τη στιγμή. Αυτό σημαίνει πως η πάλη της προηγούμενης βδομάδας ήταν "λάθος"; Η απάντηση θα ήταν ναι αν μιλούσαμε για μια προσχεδιασμένη επιδρομή ή ένα πραξικόπημα. Αυτό όμως πυροδότησε αυτήν την εβδομάδα μαχών; Οπως σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις, όπως στις 6 και στις 24 του Δεκέμβρη, ήταν μια κτηνώδης πρόκληση από την κυβέρνηση. Οπως το λουτρό αίματος απέναντι στους ανυπεράσπιστους διαδηλωτές στην Χάουσεστράσε, όπως η σφαγή των ναυτών, έτσι και τώρα η έφοδος στο αρχηγείο της αστυνομίας του Βερολίνου ήταν η αιτία όλων των γεγονότων που ακολούθησαν. Η επανάσταση δεν αναπτύσσεται ομοιόμορφα βάσει της δικής της βούλησης, σε ένα ξεκάθαρο πεδίο μάχης, σύμφωνα με ένα πονηρό σχέδιο κάποιων έξυπνων "στρατηγών".

Οι εχθροί της επανάστασης μπορούν επίσης να πάρουν την πρωτοβουλία των κινήσεων, και κατά κανόνα το κάνουν πιο συχνά απ' ό,τι το κάνει η επανάσταση. Αντιμέτωποι με την ξεδιάντροπη πρόκληση Εμπερτ - Σάιντεμαν οι επαναστάτες εργάτες εξωθήθηκαν στο να πάρουν τα όπλα. Οντως, η τιμή της επανάστασης εξαρτιόταν από το να αποκρουστεί η επίθεση αμέσως με πλήρη ισχύ, για να αποτρέψει την αντεπανάσταση από το να προχωρήσει προς τα μπροστά, και τελικά οι επαναστατικές τάξεις του προλεταριάτου και το ηθικό κύρος της γερμανικής επανάστασης στη Διεθνή να κλονιστούν.

Η άμεση και αυθόρμητη αντίσταση που διεξήχθη από τις βερολινέζικες μάζες έπαλλε με τέτοια ενέργεια και αποφασιστικότητα που στον πρώτο γύρο η ηθική νίκη κερδήθηκε από τους "δρόμους".

Τώρα είναι ένας από τους θεμελιώδεις, εσωτερικούς νόμους της επανάστασης ότι ποτέ δεν στέκεται ακίνητη, ποτέ δεν στέκεται παθητική ή άβουλη σε κανένα στάδιο, αφού γίνει το πρώτο βήμα. Η καλύτερη άμυνα είναι ένα δυνατό χτύπημα. Αυτός είναι ο στοιχειώδης κανόνας κάθε μάχης, μα είναι ξεχωριστά αληθινός για κάθε ένα στάδιο της επανάστασης. (...)

Εδώ ξανά στεκόμαστε μπροστά σε έναν από τους μεγάλους ιστορικούς νόμους της επανάστασης πάνω στον οποίο συντρίβονται όλες οι σοφιστείες και η αλαζονία των τιποτένιων "επαναστατών" σαν του USPD που ψάχνουν συνεχώς δικαιολογία για να υποχωρήσουν από τον αγώνα. Από τη στιγμή που το θεμελιώδες ζήτημα της επανάστασης έχει τεθεί - και σε αυτήν την επανάσταση είναι η ανατροπή της κυβέρνησης Εμπερτ - Σάιντεμαν, το κυρίαρχο εμπόδιο στη νίκη του σοσιαλισμού - τότε αυτό το βασικό ζήτημα θα επανέλθει ξανά και ξανά στην ολότητά του. Με την αναπόφευκτη φύση όπως ενός φυσικού νόμου, κάθε επιμέρους κεφάλαιο της πάλης θα αποκαλύψει το πρόβλημα αυτό πλήρως ανεξάρτητα από το πόσο προετοιμασμένη να το λύσει είναι η επανάσταση ή πόσο ανώριμη είναι η κατάσταση. "Κάτω οι Εμπερτ - Σάιντεμαν!" - αυτό το σύνθημα προκύπτει αναπόφευκτα σε κάθε επαναστατική κρίση, αφού είναι η μόνη συνταγή που συνενώνει όλες τις επιμέρους μάχες. Φέρνοντας έτσι αυτόματα, βάσει της δικιάς του εσωτερικής, αντικειμενικής λογικής, κάθε επεισόδιο της σύγκρουσης αυτής σε σημείο βρασμού, ανεξάρτητα από το αν το θέλει κανείς ή όχι.

Λόγω αυτής της αντίφασης, στα αρχικά στάδια της επαναστατικής διαδικασίας μεταξύ του καθήκοντος που τίθεται και της απουσίας οποιωνδήποτε προϋποθέσεων για να λυθεί αυτό, οι μάχες της επανάστασης ξεχωριστά η κάθε μία καταλήγουν στην τυπική ήττα. Η επανάσταση όμως είναι η μόνη μορφή "πολέμου" - κι αυτός είναι ένας αξιοπερίεργος νόμος της Ιστορίας - στην οποία η τελική νίκη μπορεί να προετοιμαστεί μόνο με μια σειρά από "ήττες".

(...) Ολόκληρο το μονοπάτι του σοσιαλισμού - σε ό,τι αφορά την επαναστατική πάλη - είναι στρωμένο με συντριπτικές ήττες και μόνο. Κι όμως, την ίδια στιγμή, η Ιστορία προελαύνει χωρίς δισταγμό, βήμα το βήμα προς την τελική νίκη! Πού θα ήμασταν σήμερα χωρίς αυτές τις "ήττες", από τις οποίες αντλούμε ιστορική πείρα, κατανόηση, δύναμη και ιδεαλισμό; Σήμερα, όπως προχωράμε προς την τελευταία μάχη του προλεταριακού ταξικού πολέμου, στέκουμε πάνω στα θεμέλια αυτών ακριβώς των ηττών, και δεν θα μπορούσαμε χωρίς καμία από αυτές, γιατί η κάθε μία συμβάλλει στη δικιά μας δύναμη και κατανόηση.

Η επαναστατική πάλη είναι ακριβώς το αντίθετο της κοινοβουλευτικής πάλης. Στη Γερμανία, για τέσσερις δεκαετίες είχαμε μόνο κοινοβουλευτικές "νίκες". Πρακτικά βαδίζαμε από νίκη σε νίκη. Και όταν βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τη μεγάλη ιστορική δοκιμασία της 4ης Αυγούστου 1914, το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφική πολιτική και ηθική ήττα, μια εξοργιστική κατάρρευση και σήψη χωρίς προηγούμενο. Μέχρι στιγμής, οι επαναστάσεις δεν μας έχουν δώσει τίποτα παρά ήττες. Αυτές οι αναπόφευκτες ήττες μας δίνουν σωρεία εγγυήσεων για την τελική νίκη.

Υπάρχει μοναχά ένας όρος. Το ερώτημα του γιατί προέκυψε η κάθε ήττα πρέπει να απαντηθεί. Προέκυψε γιατί η μαχητική, ενεργητική έφοδος προς τα μπρος των μαζών συγκρούστηκε με το φραγμό ανώριμων ιστορικών συνθηκών, ή ήταν η αναποφασιστικότητα, η αδράνεια και η εύθραυστη εσωτερική συγκρότηση που χαντάκωσε την ίδια την επαναστατική παρόρμηση;

(...)

Πώς εμφανίζεται η ήττα της "εβδομάδας του Σπάρτακου" στο φως του παραπάνω ιστορικού ερωτήματος; Ηταν μια περίπτωση μαινόμενης, ανεξέλεγκτης, συγκρουόμενης με μια ανεπαρκώς ωριμασμένη κατάσταση, ή ήταν μια περίπτωση αδύναμης και αναποφασιστικής δράσης;

Και τα δύο! Η κρίση είχε διπλή φύση. Η αντίφαση ανάμεσα στην ισχυρή και αποφασιστική επίθεση των βερολινέζικων μαζών, από τη μία, και της αναποφασιστικής και άτολμης απραξίας της ηγεσίας του Βερολίνου, από την άλλη, στιγμάτισε αυτό το τελευταίο επεισόδιο. Η ηγεσία απέτυχε. Μια νέα ηγεσία όμως μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί από τις μάζες για τις μάζες. Οι μάζες είναι ο καθοριστικός παράγοντας. Είναι ο βράχος πάνω στον οποίο θα χτιστεί η τελική νίκη της επανάστασης. Οι μάζες στάθηκαν στο ύψος τους απέναντι στην πρόκληση και μέσα από αυτήν την "ήττα" σφυρηλάτησαν έναν κρίκο στην αλυσίδα των ιστορικών ηττών, που είναι το καμάρι και η δύναμη του διεθνούς σοσιαλισμού. Αυτός είναι ο λόγος που οι μελλοντικές νίκες θα ξεπηδήσουν από αυτήν την "ήττα".

"Η τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!" Ηλίθιοι δήμιοι! Η "τάξη" σας είναι χτισμένη πάνω στην άμμο. Αύριο η επανάσταση θα υψωθεί ξανά και βροντώντας τα όπλα της με τις σάλπιγγες να αντηχούν θα αναγγείλει προκαλώντας σας τρόμο:

Ich war, ich bin, ich werde sein!

ΗΜΟΥΝ, ΕΙΜΑΙ, ΘΑ ΕΙΜΑΙ!».

ριζοσπάστης

Νίκος Καζαντζάκης: Η ορμητική άνοδος του πολιτισμού στην ΕΣΣΔ

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί πρόλογο του Νίκου Καζαντζάκη στο βιβλίο του Σ.Γκόπνερ “Η ορμητική άνοδος του πολιτισμού στην ΕΣΣΔ”, εκδ. Παπαζήση, 1945. Ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) καταγράφει ενδιαφέρουσες πτυχές της άνθησης του πνευματικού και μορφωτικού επιπέδου του ανθρώπου κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην Σοβιετική Ένωση, ερμηνεύοντας τες μέσα από το δικό του, ιδιαίτερο, ιδεαλιστικό πρίσμα.

1. Ο κόσμος τούτος, ο μεταπολεμικός, όπου ζούμε, είναι τόσο σάπιος, ανήθικος κι ανάξιος κ’ ενός μέτριου ακόμα ανθρώπου, που κάθε προσπάθεια να γκρεμιστή φαίνεται κ’ είναι ιερή.

Γι’ αυτό σήμερα όλοι οι τίμιοι άνθρωποι, όσοι έθεσαν σκοπό της κοινωνικής ζωής τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και το φως, τούτο, το γκρέμισμα του σάπιου, ατιμασμένου, κρονόληρου κόσμου, θεωρούν ως πρώτο τους χρέος.

(Ατέχνως)

2. Το δεύτερο χρέος, το θετικό, κάθε τίμιου σήμερα ανθρώπου είναι: η προσπάθεια να δημιουργηθή ένας κόσμος καλύτερος, όπου να κυριαρχή αυτό που λέμε φως ή Θεός ή ανήφορος.

Την προσπάθεια τούτη, την ηρωϊκή, τη μαρτυρική, ανέλαβε και πραγματοποιεί – αυτή είναι η φοβερή ιστορική της αποστολή – η Σοβιετική Ρουσία. Αυτή είναι σήμερα ο δημιουργικός στρόβιλος, το περιδινούμενο πυραχτωμένο νεφέλωμα, που διαμορφώνεται και συμπυκνώνεται ολοένα, και δημιουργεί – αυτή είναι πια η μόνη ελπίδα των ανθρώπων – τον νέο καλύτερο κόσμο.

Κι όλοι περιδινούμαστε πυραχτωμένοι μαζί της.

3. Γι’ αυτό κάθε άνθρωπος, που πλανάται στη σημερινή δυσωδία που αναδίνει η αποσύνθεση του αστικού κόσμου, θεωρεί την ψυχή του και τη σωτηρία του αλληλένδετη με τη Σοβιετική Ρουσία.

Γι’ αυτό ό,τι δήποτε μάθουμε πως γίνεται εκεί πέρα, κάθε ρούσικη προκοπή, μια της επιστημονική εφεύρεση, μια καλή της εσοδεία, μια νίκη στρατιωτική, μας ενδιαφέρουν βαθύτατα και χαιρόμαστε, γιατί, συνειδητά ή ασυνείδητα, το ξέρουμε καλά, πως έτσι η οικοδομή του μελλούμενου κόσμου προχωράει κ’ η παγκόσμια ελπίδα ανεβαίνει.

4. Πολλοί ξαφνιάζονται κι ακούν με δυσπιστία την αλματική πορεία της Ρουσίας. Πώς γίνουνται τα θάματα αυτά; Ποιό είναι το μυστικό της Ρουσίας; ρωτούν. Ρωτούν γιατί είναι άπιστοι, γιατί δεν την έζησαν ποτέ τους και δεν ξέρουν τί θαυματουργική γιγάντια δύναμη είναι η πίστη.

Οταν η πίστη κυριεύει έναν άνθρωπο ή ένα λαό, η ζωή, που είχε αρχίσει να νυστάζει και να πέφτει, τινάζεται, νοιώθει ξανά την παντοδυναμία της κι από τη στιγμή τούτη το θάμα είναι πια η καθημερινή υποταγή της Ανάγκης στη σφοδρή ανυπόμονη επιθυμία της ψυχής.

Ο άπιστος πεινάει όταν δεν έχει καλοφάει, ο άπιστος κρυώνει όταν δε φοράει χοντρά μάλλινα ρούχα το χειμώνα, ο άπιστος φεύγει έντρομος όταν ξαφνικά αντικρύσει παραταγμένο μπροστά του ισχυρότερον οχτρό, ο πιστός δεν πεινάει, δεν κρυώνει, δε φοβάται, είναι σίγουρος.

Κάποιος μέσα του, πέστε τον όπως θέτε, νικάει τις μικρές λογικές βεβαιότητες και φτάνει στην κορυφή της χτεσινής χίμαιρας που λεγεται τώρα πια σημερινή πραγματικότητα.

Αυτό είναι το μυστικό της Σοβιετικής Ρουσίας.

5. Ορμητικός, ακάθεκτος, θαυματουργός είναι ο ρυθμός της Ρουσίας. Ο Σταχάνωφ δεν είναι παρά η προσωποποίηση, σ’ ένα μονάχα τομέα, της ανυπομονησίας που κυρίεψε το πνέμα ν’ ανοικοδομήση. Νοιώθει το Πνέμα τούτο – ας το πούμε ιστορική Ανάγκη – πως ο σημερινός κόσμος γκρεμίζεται κι ο άνθρωπος δεν πρέπει, δεν μπορεί ν’ απομείνη άστεγος. Μια πλατύτερη ηθική, μια δικαιότερη κατανομή των υλικών και πνεματικών αγαθών, μια ανώτερη Ελπίδα, είναι ανάγκη κατεπείγουσα να δημιουργηθούν, που να μπορούν να χωρέσουν την ψυχή του ανθρώπου που μεγάλωσε.

Γι αυτό με τόση βιάση και τόση ένταση όλοι οι υπεύθυνοι οδηγοί της Ρουσίας μάχουνται να φωτίσουν τις μάζες. Γιατί ξέρουν πως μονάχα από το φωτισμό του λαού εξαρτάται η σωτηρία. Σε κάθε εργοστάσιο, στρατώνα, νοσοκομείο, φυλακή, καράβι, σκολειό, χωριό, υπάρχει, ιερός άσβεστος πυρήνας, μια λέσχη, μια μορφωτική ίσμπα, μια Κόκκινη Γωνιά – με βιβλιοθήκη, εφημερίδες περιοδικά, συχνά με κινηματογράφο, ορχήστρα, πρόχειρη θεατρική σκηνή.

Εκεί μαζώνουνται, τις ώρες της ανάπαψης, οι σύντροφοι, διαβάζουν, ή ένας διαβάζει και εξηγεί ή κάνουν ομιλίες, συναυλίες, παίζουν θεατρικά έργα, που συχνά τα έχουν γράψει οι ίδιοι οι εργάτες κι’ οι χωριάτες. ‘Η μαθαίνουν τους αναλφάβητους γράμματα.

Πολιτικά, κοινωνικά, πνεματικά φροντιστήρια, όπου κάθε πολίτης άντρας ή γυναίκα, μορφώνεται και μαθαίνει ποιά είναι τα δικαιώματά του και τα χρέη.

Το φως, κ’ οι τυφλοί ακόμα το νοιώθουν, είναι ακατανίκητη εκρηχτική δύναμη. Κι όταν εκραγή στο σπίτι φωτίζει, είτε το θέλεις είτε μη, και το σπίτι του γειτόνου.

Γι’ αυτό αν με ρωτήσουν ποιό πράγμα στη Σοβιετική Ρουσία μου έκανε τη βαθύτερη εντύπωση και μου έδωκε τις μεγαλύτερες ελπίδες, αδίσταχτα θ’ απαντήσω: η ιερή μανία των αρχηγών να φωτίσουν τη μάζα. Το φως! Το φως! Να ποιό είναι το μεγαλύτερο όπλο της Σοβιετικής Ρουσίας.

Είχε δίκιο ο πάστορας Καρλ Φογκλ που όταν γύρισε από το σοβιετικό του ταξίδι, συνώψισε με τα απλά τούτα συγκινημένα λόγια τα συμπεράσματά του: Ο,τι είδα κ’ έζησα στη Σοβιετική Ρουσία μ’ έκανε να ξαναβρώ πάλι την εμπιστοσύνη μου στους ανθρώπους, που την είχα χαμένη.