Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2020

Θανάσης Βέγγος: Η Μακρόνησος μου άλλαξε τη ζωή...

Τάσος Κατράπας, Νίκος Κούνδουρος, Θανάσης Βέγγος.
Μακρόνησος 1949



O Θανάσης Βέγγος «έφυγε» σε ηλικία 84 ετών στις 3 Μαϊου του 2011.

«Εμένα δε μου έκαναν τίποτα εκεί στη Μακρόνησο, μπροστά σε αυτά που έκαναν στους άλλους. Δεν μιλάω για τις απειλές, για το ξύλο, για την πείνα, για την ταπείνωση, για τα μαρτύρια, για τους βασανισμούς. Μιλάω για την ντροπή. Για κείνους που δεν άντεξαν. Και τους ανάγκασαν ύστερα να στραφούν εναντίον των συντρόφων τους. Αυτό δεν το σηκώνει κανένας. Είναι η χρεοκοπία του ανθρώπου. Κι αυτουνού που το συλλαμβάνει στο αρρωστημένο μυαλό του, και του αλλουνού που αναγκάζεται να το δεχθεί. Ο μεσαίωνας δεν το τόλμησε. Και το τόλμησαν αυτοί. Και είχαν το θράσος, και μάλιστα ένας πνευματικός άνθρωπος σαν τον Παναγιώτη τον Κανελλόπουλο, να πει πως η Μακρόνησος ήταν ο καινούργιος Παρθενώνας της Ελλάδας. Φτου!».

Ο Βασίλης Βέγγος, γιος του ηθοποιού, σε μια από τις σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις του, μιλά στο φακό του Σολδάτου (Ένας άνθρωπος παντός καιρού), για τον πατέρα του. «Στην Κατοχή, ο παππούς ήταν οργανωμένος στο ΕΑΜ και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μετά, όταν ο πατέρας κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, να πάει βεβαίως στη Μακρόνησο», λέει. Και συνεχίζει: «Θα έλεγα ότι ο πατέρας θα πρέπει να είναι από τους λίγους, αν όχι ο μοναδικός, που η Μακρόνησος του 'έκανε καλό', μακροπρόθεσμα. Γιατί αν δεν είχε πάει στη Μακρόνησο, δε θα είχε γνωρίσει το Νίκο Κούνδουρο, και κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν μέχρι και σήμερα ένας πάρα πολύ καλός κατασκευαστής δερμάτινων ειδών (.) Εκεί κάποια στιγμή γνωρίστηκαν με το Νίκο Κούνδουρο και έκαναν κάποια σκετσάκια για τις γιορτές. Οπότε ο Νίκος, όταν απολύονταν σαν, του είπε: «Θανάση, κάποια στιγμή, θα κάνουμε ταινία και θα σε φωνάξω και σένα να πάρεις μέρος», έτσι κι έγινε. Ο πατέρας, βέβαια, όταν απολύθηκε, επέστρεψε στην κανονική του δουλειά, κάπου στο Μοναστηράκι, αν θυμάμαι καλά, και ξέχασε τελείως την ιστορία του Κούνδουρου, ώσπου κάποια στιγμή, όταν ο Νίκος ετοιμαζόταν να γυρίσει την πρώτη του ταινία, τη 'Μαγική Πόλη', τον φώναξε (.)».

Ο συναγωνιστής.
Από τη μεριά του ο Νίκος Κούνδουρος, θυμάται: «Το Βέγγο τον γνώρισα στο Μακρονήσι. Ήμουνα σ' ένα βουνό επάνω και προσπαθούσα να στήσω ένα αντίσκηνο να κοιμηθώ, ανάμεσα στη μάζα του λόχου, στα τέσσερις χιλιάδες αντίσκηνα παρατεταγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, ανάμεσα σε τέσσερις χιλιάδες ανθρώπους, τρομαγμένους και κουρασμένους. Πήγα στην κορυφή του βουνού, με την ευλογία της διοίκησης, να στήσω τη σκηνή μου και τη ζωή μου. Κι εκεί που καθόμουνα και χάζευα και κοίταζα πως ν' αρχίσω, μόνος τελείως, μ' ένα αντίσκηνο πεταμένο χάμου, μ' ένα σκεπάρνι και με πασσάλους, βλέπω μια σιλουέτα περίεργη, μέσα σ' αυτές τις φοβερές χλαίνες που μας δίνανε, τις βρώμικες, ξεσκισμένες. Καταφθάνει, κουβαλώντας σανίδια από κιβώτια κι ένα σφυρί. Έφτιαξε κάτι, μια κατασκευή, ένα επίπεδο με τις σανίδες, και μου λέει ξαφνικά: 'Συναγωνιστή -ευλογημένη λέξη, που τελικά έχει γίνει ρετσινιά- συναγωνιστή, θα πεθάνεις', λέει. 'Το βράδυ κάνει κρύο. Βάλε την κουβέρτα σου πάνω στα σανίδια.. Λέω: 'Εσένα τι σε νοιάζει αν πεθάνω εγώ; Κι εσύ θα πεθάνεις'. Ούτε γέλασε καν ούτε και δε γέλασε. Πήρε τη διαλυμένη σκηνή κι άρχισε να τη στήνει μέσα στους πασσάλους της. Τον χάζευα, σκεφτόμουνα πως αυτός ή τρελός είναι ή άγιος. Τέλος πάντων, το ίδιο κάνει. Έκανα διάφορες σκέψεις, αφηρημένος και κουρασμένος, αλλά έτσι ξεκίνησε η γνωριμία μου με το Βέγγο.
Τρία υπαίθρια θέατρα χτίστηκαν στη Μακρόνησο από το 1947 μέχρι το 1950. Τα έχτισαν οι ίδιοι οι εξόριστοι για την «ιδεολογική αναμόρφωσή τους» με πέτρες που έσπαγαν μόνοι τους από το βραχώδες έδαφος.

Έμεινε μαζί μου όλα τα χρόνια της Μακρονήσου. Είχα χρεωθεί την κατασκευή ενός θεάτρου -ήμουν τριτοετής της αρχιτεκτονικής τότε. Πήγα στη διοίκηση και λέω: "Αυτόν το μισότρελο φαντάρο να μου τον δώσετε". Κι έτσι βρέθηκα να φτιάχνω το θέατρο με το Θανάση βοηθό. Στήσαμε τη σκηνή, ανεβάσαμε το πρώτο έργο, και να ο Βέγγος ηθοποιός και να ο Βέγγος πρωταγωνιστής και να ο Βέγγος αγαπημένος ολόκληρου του τάγματος, και να ο Βέγγος η ανακούφισή μας, η λύτρωση μας και το χαμόγελό μας».

Το λιγότερο που φοβήθηκε ήταν η Μακρόνησος. Πιο πολύ φοβόταν τη σκόνη!
Ο Τάσος Ζωγράφος μιλάει για την περίοδο της Μακρονήσου με τον Θανάση Βέγγο στη βιογραφία του «Τάσος Ζωγράφος: Σκηνικό ζωής» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. «Εφεραν τον Θανάση Βέγγο στη Μακρόνησο τον Μάρτη του 1949. Ηταν νευρικός, αεικίνητος, αγχώδης με όλα. Ηταν όμως και καρτερικός και βοηθούσε. Το λιγότερο που φοβήθηκε ήταν η Μακρόνησος. Πιο πολύ φοβόταν τη σκόνη. Οχι τα μικρόβια. Στα μακαρόνια μέσα έκοβε ένα κρεμμύδι κι έτρωγε όσο περίσσευε από την καραβάνα του άλλου χωρίς να σιχαίνεται. Οταν έφυγαν οι πολιτικοί από τη Μακρόνησο, μας χάρισαν τα κρεβατάκια τους. Ενα βράδυ, λοιπόν, καθόμαστε σ' αυτά τα κρεβατάκια, είχαμε οικονομήσει δυο παγούρια κρασί και τα είχαμε πιει. Είχε σημάνει το σιωπητήριο, αλλά εμάς μας είχε πιάσει το κρασί κι αρχίσαμε το τραγούδι. Μαζί μας είχαμε τον Νίκο Χατζηνικολάου, που έκανε καριέρα τενόρου αργότερα. Με τον Θανάση, που ήταν θεατρόφιλος και γνώστης της θεατρικής κουλτούρας από τον πατέρα του, τραγουδούσαν κάτι από τον ''Βαφτιστικό''. Κι επάνω εκεί που τραγουδούσαν ντουέτο άνοιξε η μπάντα της σκηνής και φάνηκε ένα ζευγάρι αρβύλες σε πολύ καλή κατάσταση. Ηταν ξεκάθαρο πως έμπαινε μέσα αξιωματικός. Ο Θανάσης σταμάτησε αυτόματα το τραγούδι και λες και ήμασταν σε γύρισμα ταινίας, έκανε με τα μάτια του ένα κατακόρυφο πλάνο από τις μπότες έως το κεφάλι, συνοδεύοντάς το με τον ανάλογο ήχο. Είχε μπει μέσα ο Τριανταφύλλου, ο επονομαζόμενος και Σάμπας, διότι είχε ζητήσει από τον συνστρατιώτη Νίκο Παπαδόπουλο να του μάθει σάμπα. Ηταν κι αυτός στρατιώτης, αλλά είχε γίνει εξ απονομής ανθυπολοχαγός. Εννοείται πως δρούσε υπέρ της εξουσίας και όπως ήταν φυσικό, μας έβγαλε στην αναφορά.
Ο Θανάσης κι ο Νίκος ο Κούνδουρος κι εγώ πρωτοκάναμε τις πρώτες θεατρικές δουλειές στη Μακρόνησο. Η Μακρόνησος ήταν, για μένα και για το Θανάση, εφαλτήριο. Από κει κινήσαμε και κάναμε αυτό που κάναμε».




Mετά από θεατρική παράσταση - ναύτης ο Θανάσης Βέγγος.
Μακρόνησος 1949


(αναδημοσίευση από τη σελίδα Καισαριανή στο fb

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2020

Ο Σπινόζα υλιστής -Κ.Κούτβης (Ν.Ζαχαριάδης)

praxis

Το κείμενο του (24 χρονών τότε) Κ. Κούτβη (Ν. Ζαχαριάδη)”ο Σπινόζα υλιστής” δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη, 01/03/1927)



Ο Σπινόζα υλιστής



“Και τοιουτοτρόπως, αφ’ού ο κόσμος έπεται μετα λογικής αναγκαιότητος εκ του Θεού, δεν υπάρχει πρώτον ο Θεός και μετά ταύτα δημιουργεί τον κόσμον, αλλ’ ο κόσμος είναι ομοίως αιώνιος και αναλλοίωτος ως ο Θεός, μετ’ αυτού και εν αυτώ και μεθ’ όλων των συστατικών αυτού δεδομένων”(1).

Το συμπέρασμα απ΄όλα αυτά είναι ότι στη Σπινόζειο φιλοσοφία, Θεός και φύση είναι εν και το αυτό, ότι ο Σπινόζα βασισμένος πάνω στη φύση και στα δεδομένα της εμπειρικής μεθόδου, χτύπησε τον ιδεαλισμό και δυαδισμό του Ντεκάρτ και έχτισε το υλιστικό φιλοσοφικό του οικοδόμημα.

Θέλετε τώρα μια απόδειξη απ’τον ίδιο τον Σπινόζα; Το έβδομο θεώρημα του δεύτερου μέρους της “Ηθικής” του έχει ως εξής: “Η τάξη και η αλληλουχία των ιδεών είναι η αυτή με την τάξη και την αλληλουχίαν των πραγμάτων”(2) και στο σχόλιόν του ιδίου θεωρήματος διαβάζουμε: “..Επομένως η σκεπτόμενη υπόστασις και η εκτατή υπόστασις δεν αποτελούν ειμή μιαν και την αυτήν υπόστασιν εννοουμένην άλλοτε υπό την μίαν και άλλοτε υπό την ετέραν. Ούτως εις τρόπος της εκτάσεως και η ιδέα του τρόπου τούτου είναι εν και το αυτό, εκφραζόμενον κατά δύο διαφόρους τρόπους…

Και επομένως, είτε υπό την ιδιότητα της εκτάσεως, είτε υπό την ιδιότητα της σκέψεως, είτε υπό άλλην οιανδήποτε ιδιότητα νοήσωμεν την φύσιν, θα εύρωμεν πάντοτε μίαν μόνην και την αυτήν τάξιν, μίαν μόνην και την αυτήν συνάφειαν αυτών, με άλλας λέξεις την αυτήν αλληλουχίαν των πραγμάτων…Δια τον λόγον αυτόν ακριβώς ο Θεός (δηλ. η φύση) είναι πραγματικώς, εφ’όσον συνίσταται εις απειρότητα ιδιοτήτων, η αιτία των πραγμάτων οποία είναι καθ’ εαυτά”, δηλ. όπως υφίστανται αντικειμενικά ανεξάρτητα απ’τον άνθρωπο.

Ο Σπινόζα αρχινάει απ’τη φύση. Το σημείο αφετηρίας του Σπινόζα είναι ότι η φύση υπάρχει, αυτή υφίσταται. Η Φύση είναι το πρωταρχικό που υπήρξε πριν από κάθε φιλοσόφηση ή διανόηση. Η ύπαρξη του ανθρωπίνου σώματος και των διανοητικών λειτουργιών του ανθρώπου απορρέει και εξαρτάται απ’ την πρωταρχική φύση. Βέβαια είναι σωστό πως η πρωταρχική αυτή φύση εκφράζεται απ’ το Σπινόζα με μια ορθολογική φόρμα, αλλά μ’ όλα αυτά η θέση του Σπινόζα είναι πραγματικά υλιστική θέση.

Ο άνθρωπος με την συνείδησή του δεν είναι παρά μέρος, τρόπος, κατάσταση της φύσης. Οι νόμοι της κίνησης του ανθρωπίνου σώματος, καθώς και οι νόμοι της κίνησης της ανθρώπινης σκέψης καθορίζονται απ’την όλη νομοτέλεια της φύσης. Αυτή είναι η έννοια του βασικού θεωρήματος του Σπινόζα. “Η τάξη και η αλληλουχία των ιδεών είναι η αυτή με την τάξιν και την αλληλουχίαν των πραγμάτων”.

“Η σκέψη δεν είναι χωριστή, απομονωμένη απ’την έκταση. Η νομοτέλεια της σκέψης δεν είναι καμμια ιδιαίτερη νομοτέλεια, απόλυτα διαφορετική απ’την νομοτέλεια όλης της φύσης. Είναι η αυτή μηχανική νομοτέλεια. Αυτή η φόρμουλα του Σπινόζα δε μπορεί αυθαίρετα να μεταβάλλεται χωρίς αλλαγή της έννοιας. Μόνο αυτή η γραμματική διάταξη εκφράζει την αληθινή υλιστική σκέψη του Σπινόζα για το δευτερεύον και την υποταγή της συνείδησης. Και αυτή η υλιστική σκέψη κείται στη βάση όλης της “Ηθικής”, όλης της διδασκαλίας του Σπινόζα”.3)

Αυτό θαυμάσια το’χε καταλάβει και ο Φόιερμπαχ. Να τι λέγει γι’ αυτό ο Πλεχάνωφ στα “Βασικά ζητήματα του Μαρξισμού”. 4) “Σημειώσατε ότι θίγοντας αυτό ο Φόιερμπαχ πλησιάζει το Σπινόζα, την φιλοσοφία του οποίου με πολλή συμπάθεια ανέλυσε τότε ακόμα που μόλις σημειωνόντανε η απόσχισή του απ’τον ιδεαλισμό, δηλ. όταν έγραφε την ιστορία της νέας φιλοσοφίας. Στα 1843 στο Grundsätze πολύ λεπτά παρατήρησε, ότι ο πανθεϊσμός είναι θεολογικός υλισμός, άρνηση της θεολογίας που στέκεται σε θεολογική άποψη. Σ’ αυτη τη σύγχυση του υλισμού με τη θεολογία συνίσταται η ασυνέπεια του Σπινόζα, που όμως, δεν τον εμπόδισε να βρει “τη σωστή τουλάχιστο με την εποχή του, έφκραση για την υλιστικές αντιλήψεις της νεότερης εποχής”. Γι’ αυτό και ο Φόιερμπαχ ονομάζει το Σπινόζα “Μωυσή των νεωτέρων ελευθεροφρόνων και υλιστών””.

Αυτό το πράγμα, το ότι δηλαδή ο Σπινόζα είναι υλιστής το’χαν καταλάβει και οι Γάλλοι υλιστές του 18ου αιώνα, γι’ αυτό και ο Ντιντερό στο άρθρο του “Σπινοζιστής” στο 15ον τόμον της Εγκυκλοπαιδείας θεωρεί τον εαυτό του και τους οπαδούς του νεοτέρους σπινοζιστάς.

Ο Πλεχάνοφ επιδοκιμάζοντας τη σκέψη του Φόιερμπαχ “το μυστικό ή αληθινή έννοια της φιλοσοφίας του Σπινόζα είναι η φύση” προσθέτει: “Και ακριβώς γι’ αυτό ο Σπινόζα, παρά το θεολογικό περικάλυμμα της βασικής φιλοσοφικής του ιδέας, πρέπει να καταχθεί στους ματεριαλιστάς…Αν “οι κριτικοί του Μαρξ” έβγαζαν ομόφωνη κραυγή έκπληξης όταν εγώ φιλονικώντας με τον Μπερνστάσιν εξέφρασα τη σκέψη ότι ο υλισμός του Μαρξ και του Έγκελς είναι είδος σπινοζισμού, αυτό εξηγείται μόνο με την εκπληκτική τους αμάθεια. Για να καταλάβει κανείς καλύτερα αυτή τη σκέψη πρέπει να θυμηθεί, κατά πρώτο, ότι ο Μαρξ και ο Ένγκελς πέρασαν απ’ τη φιλοσοφία του Φόιερμπαχ, και δεύτερο, να προσπαθήσει να εξηγήσει στον εαυτό του τι ακριβώς χωρίζει τη φιλοσοφία αυτού απ’ τη φιλοσοφία του Σπινόζα. Όποιος μπορεί να καταλάβει αυτά που διαβασε πιο μπροστά, αυτός θα δει πως στη βασική του άποψη της σχέσης της ζωής προς τη σκέψη ο Φόιερμπαχ είναι ο Σπινόζα που έπαυσε να δοξάζει τη φύση δια του Θεού και που πέρασε τη σχολή του Εγέλου”5)

Και έτσι έχουμε μπροστά μας το πραγματικό Σπινόζα.

Ο Θεός που ταυτίζεται με τη φύση, παύει να’ναι Θεός, χάνει τελειωτικά και ανεπιστρεπτί τις θεολογικές ιδιότητες, διαλύεται και εξαφανίζεται μέσα στη φύση. Ο Θεός που συνταυτίζεται με τη φύση γίνεται υλικός Θεός, οι ενέργειες, η θέληση και η δύναμή του είναι ενέργειες της υλικής φύσης. Γι’ αυτό στη φιλοσογία του Σπινόζα δεν υπάρχει θέση για τη θρησκεία, για το “θρήσκο, το ακαταμέτρητο παρουσίασμά του που μας δίνει θρησκευτική συντριβή και ταπείνωση” του Παλαμά, για τον ανιμισμό. 6). Ο Πλεχάνοφ λέει σχετικά με την εμφάνιση των θρησκειών: “Στην βάση του ανιμισμού αναφαίνονται οι θρησκείες”, “θρησκείες ξένες προς τις ανιμιστικές παραστάσεις ως τα σήμερα δεν υπήρξαν, ούτε μπορούν να υπάρξουν”(7). Και κατηγορηματικότερα: “Κάθε απόπειρα αφαίρεσης απ’ τη θρησκεία του στοιχείου του ανιμισμού αντιτίθεται στη φύση της θρησκείας και γι’ αυτό είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία” (8). Και μια που στο σπινοζισμό λείπει και το ελάχιστο ίχνος ανιμισμού είναι ένδειξη τέλειας άγνοιας γνώμη πως ο Σπινόζα ίδρυσε νέα θρησκεία, είναι αρχηγός της θρησκείας του Πανθεϊσμού!

Και ξκαθαρίζοντας τις συνταυτιστικές προσπάθειες των αστών ιδεολόγων μπορούμε, σύμφωνα με τον Πλεχάνοφ, να καταλήξουμε στα εξής:

1.Ο Θεός- ουσία-Φύση του Σπινόζα δεν είναι παρά ουσιαστική, πραγματική, υλική φύση παρά το θεολογικό περικάλυμμα του συστήματος του Σπινόζα.

Η ουσία-Θεός είναι η αυτή με τη φύση γιατί ο κόσμος συνδέεται με την γενική αρχή της μηχανικής νομοτέλειας: Κάθε τι που γίνεται στη φύση, γίνεται κατά τους νόμους της συμφυούς εις αυτήν εσωτερικής (ενδελεχούς) αναγκαιότητος. Η φύση δε βάζει σκοπούς και δε ζητεί τα ξένα προς αυτή, υπερβατική θεϊκή ανάμειξη.

2.Ο Θεός που ταυτίζεται με τη Φύση χάνει στο Σπινόζα τις θεϊκές ιδιότητες και έτσι στη διδασκαλία του δεν υπάρχει ανιμισμός, θρησκεία και, επομένως, κανένα περίεργο “όχι θεολογικό”, “αθεϊστικό”, “αθρησκευτικό αίσθημα”.

3.Μαζί με την ορθή λύση του ζητήματος της σχέσης της συνείδησης και της ύλης, η διδασκαλία του Σπινόζα για την φύση αποτελεί την κύρια γραμμή, χάρις στην οποία το σύστημά του συγγενεύει με τον υλισμό, και ιδιαίτερα, με τον υλισμό του Μαρξ και του Ένγκελς.

Έτσι ξεκαθαρισμένος ο Σπινόζα απ’ τη θεολογική του φράση, και ελευθερωμένος απ’ τ’ αγκαλιάσματα της ιδεαλιστικής φιλοσογίας, μπαίνει επικεφαλής των υλιστών των νεοτέρων χρόνων, επικεφαλής της υλιστικής φιλοσοφίας που παίρνοντας την επιστημονική και τελειωτική της μορφή στον διαλεκτικό υλισμό του Μαρξ-Έγκελς, γίνεται το όπλο πάλης του προλεταριάτου ενάντια στην εκμετάλλευση και την αντίδραση της αστικής τάξης.



Θεσσαλονίκη



Κ. ΚΟΥΤΒΗΣ




Παρασκευή 29 Μαΐου 2020

Ο λαϊκός πατριωτισμός

alt.gr

«Πατριωτικό καθήκον». Τι μας θυμίζει άραγε…

Πόσες αμέτρητες φορές η εκάστοτε κυβέρνηση και οι παρατρεχάμενοί της αλλά και άλλες δυνάμεις το έχουν «ρίξει» σαν παραγάδι για να…ψαρέψουν τη στήριξη του λαού στην αντιλαϊκή πολιτική;

Τα καλέσματα περί πατριωτισμού έχουν διαχρονικά κλιθεί σε όλες τις πτώσεις. Με πολύ συγκεκριμένο αποδέκτη και στόχο. Να βάλει πλάτη ο λαός σε μέτρα που είναι εις βάρος του, όπου μοναδικός ευνοούμενος είναι το μεγάλο κεφάλαιο.

Πόσες φορές έχει βαφτιστεί πατριωτισμός το να πληρώνει κανείς τους αβάσταχτους και άδικους φόρους, τον ΕΝΦΙΑ (βλ. ΣΥΡΙΖΑ 2015), τα διάφορα χαράτσια που ζητούν από το λαό, σα «σωστός πολίτης»;

Ενώ από την άλλη πλευρά, οι…«πατριώτες» εφοπλιστές, βιομήχανοι, μεγαλοξενοδόχοι και άλλα..φτωχαδάκια, ενώ θησαυρίζουν από τον ιδρώτα των εργαζόμενων, πληρώνουν μόλις το 5% των συνολικών φορολογικών εσόδων του κράτους. Βέβαια όλοι αυτοί οι γενναιόδωροι «πατριώτες», μόλις σταματήσουν να έχουν τα κέρδη που θέλουν στην Ελλάδα, μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και στήνουν σε άλλες χώρες μαγαζιά, αφήνοντας έτσι στον αέρα χιλιάδες οικογένειες. Κι αυτό με τις ευλογίες ή ακόμα και τις επιδοτήσεις των κυβερνήσεων και της ΕΕ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πόσο «πατριωτικά» βλέπουν τα πράγματα όλοι αυτοί αποτελεί η περίπτωση των εφοπλιστών. Οι Έλληνες εφοπλιστές (σημειωτέον, 2οι στον κόσμο σε αξία στόλου) έχουν τη δυνατότητα να βάζουν ξένη σημαία στα πλοία τους και να τα ναυπηγούν οπουδήποτε αλλού. Έτσι, τους δίνεται η δυνατότητα να εκμεταλλεύονται μέχρι τελικής πτώσεως και με κανέναν έλεγχο την εργασία χιλιάδων ναυτεργατών. Άρα, μήπως η επιθυμία για μεγιστοποίηση των κερδών- και όχι οι αγώνες και οι απεργίες των ναυτεργατών για τα δικαιώματά τους, όπως λένε κάποιοι άλλοι «πατριώτες»- «διώχνουν» τους εφοπλιστές από τα ελληνικά λιμάνια; Τόσος «πατριωτισμός» πια, περισσεύει…

Πόσες φορές με πατριωτικές κορώνες έχουν διαχρονικά προσπαθήσει

Παρασκευή 15 Μαΐου 2020

Ανταγωνισμοί στο «κόκκινο»


Η αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας με αιχμή τον κορονοϊό είναι ένα από τα τελευταία επεισόδια στον μεταξύ τους ανταγωνισμό, που κλιμακώνεται σε οικονομικό, στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο, προκαλώντας «σεισμικές δονήσεις» συνολικά στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.

Η πανδημία του κορονοϊού δεν επέδρασε ως καταλύτης μόνο στην καπιταλιστική κρίση, που σημάδια της υπήρχαν και πριν τον κορονοϊό, αλλά και στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Η Κίνα αξιοποιώντας και την πανδημία προσπάθησε να επεκτείνει την επιρροή της σε παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, προσφέροντάς τους υγειονομική βοήθεια, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, αλλά και της ΕΕ.

Το τελευταίο διάστημα, η ένταση κλιμακώνεται και συνοδεύεται με αλληλοκατηγορίες και υπονοούμενα για την προέλευση του κορονοϊού ή για την απόκρυψη στοιχείων από την εξέλιξή του.

Οι ΗΠΑ κάνουν απροκάλυπτα λόγο για «κινεζικό ιό», κατηγορούν την Κίνα ότι δεν μπόρεσε να τον ελέγξει στα αρχικά του στάδια, αφήνοντας την εξάπλωσή του να εξελιχθεί σε παγκόσμια πανδημία, και ότι όλα έγιναν με την ανοχή, αν όχι με τη συνέργεια, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τη χρηματοδότηση του οποίου σταμάτησε η κυβέρνηση Τραμπ.

Αντίστροφα, η Κίνα έχει αφήσει ανοιχτά να εννοηθεί ότι ο ιός είναι αμερικανικής προέλευσης και ότι στο έδαφός της μεταφέρθηκε από τον στρατό των ΗΠΑ.

Οι αλληλοκατηγορίες αυτές συνοδεύονται με στοιχεία που παρουσιάζουν η μια και η άλλη πλευρά, με τους Αμερικανούς να απειλούν μέχρι και με την απαίτηση αποζημιώσεων πολλών τρισ. ευρώ από την Κίνα, χρεώνοντάς της τα χιλιάδες θύματα που είχαν από τον κορονοϊό.

Οσο κι αν γίνεται προσπάθεια αυτή η κλιμάκωση της έντασης να αποδοθεί στο προεκλογικό κλίμα των ΗΠΑ, η πραγματικότητα είναι ότι ο ανταγωνισμός με την Κίνα έχει βαθύτερα αίτια.

Αποτελεί ουσιαστικά αντιπαράθεση για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Σχετίζεται με την ενίσχυση της Κίνας οικονομικά και στρατιωτικά, με τη δυνατότητα που έχει σήμερα να παίζει αναβαθμισμένο ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο, να διαμορφώνει νέες συμμαχίες.

Η προσπάθεια των ΗΠΑ να διατηρήσουν τη θέση τους στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμίδα και της Κίνας να αναβαθμίσει τη δική της, σε συνδυασμό με τις ανακατατάξεις και το ρόλο άλλων παγκόσμιων δυνάμεων, όπως η Ρωσία, η ΕΕ, η Ινδία, είναι το πραγματικό υπόβαθρο των ανταγωνισμών που οξύνονται.

Ετσι μπορεί, για παράδειγμα, να ερμηνευτούν ο λεγόμενος «εμπορικός πόλεμος» ΗΠΑ - Κίνας, η αμφισβήτηση από τις ΗΠΑ παγκόσμιων συμφωνιών και οργανισμών, η ανάπτυξη αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Κινεζική Θάλασσα, μια ανάσα από τα χωρικά ύδατα της Κίνας, η προσπάθεια της τελευταίας να αυξήσει την επιρροή της σε συμμάχους των ΗΠΑ, αξιοποιώντας την οικονομική της ισχύ και το μεγαλεπήβολο σχέδιο του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού».

Ετσι εξηγείται η μεταφορά αμερικανικών επενδύσεων από την Κίνα στην Ινδία, που οδηγεί ακόμα και σε στρατιωτικά επεισόδια ανάμεσα στις δύο ασιατικές χώρες, όπως έγινε πριν από λίγες μέρες στα μεταξύ τους σύνορα.

Αλλά και η προσπάθεια των ΗΠΑ να επιβάλουν όρους αποκλεισμού των κινεζικών επενδύσεων και εξαγορών στρατηγικών ομίλων της τεχνολογίας, όχι μόνο στο δικό τους έδαφος αλλά και σε χώρες - συμμάχους τους, επικαλούμενες ζητήματα ασφάλειας του ΝΑΤΟ, όπως στην περίπτωση της ανάπτυξης δικτύου 5G στις ευρωπαϊκές χώρες από κινεζικά μονοπώλια.

Γι' αυτό το ΝΑΤΟ, παρά τις αντιθέσεις στο εσωτερικό του, δηλώνει ότι θα εμποδίσει τη μετατροπή της «υγειονομικής» κρίσης σε «κρίση ασφάλειας», διαπιστώνοντας την παραπέρα ενίσχυση του ρόλου της Κίνας την περίοδο της πανδημίας και τη μικρότερη σχετικά έκθεση της οικονομίας της στη νέα παγκόσμια κρίση.

Η όξυνση των ανταγωνισμών παγκόσμια μεγαλώνει τις απειλές για τους λαούς και αφήνει όλες τις εξελίξεις ανοιχτές. Στο χέρι των λαών είναι να μη γίνουν ξανά θύματα αυτών των αντιπαραθέσεων, αλλά με τον δικό τους αγώνα να βγουν νικητές.

rizospastis 15/5/20

Πέμπτη 9 Απριλίου 2020

Το χειροκρότημα των πυροσβεστών στους γιατρούς



Μια συγκινητική στιγμή από τις πολλές που ζούμε αυτές τις μέρες.
Οι πυροσβέστες με τους υγειονομικούς! Χωρίς φυσικά να "τηρούν τις αποστάσεις".
Πάντως δεν μπορούμε να μην δούμε τον τρόπο που πρόβαλαν τα ΜΜΕ αυτή την πρωτοβουλία, σε σχέση με την συμβολική κινητοποίηση της ΟΕΝΓΕ την ίδια μέρα στις 7 Απρίλη.
Η κίνηση των πυροσβεστών χειροκροτήθηκε από τα κανάλια και τα συστημικά σάιτ.
Οι γιατροί όμως αντιμετωπίστηκαν με ...."απορία" ή και αποδοκιμάστηκαν για το ενδιαφέρον τους για την υγεία, για την προστασία τη δική τους και όλων. Σ' αυτούς έστειλαν την Αστυνομία. Μερικοί απόρησαν "γιατί δεν τους μαζεύουν"...
Δεν τηρούσαν τις αποστάσεις που έπρεπε είπαν. Από την αλήθεια υποθέτω...




Σάββατο 4 Απριλίου 2020

Πέθανε η Helin Bolek, των Grup Yorum, μετά από 288 μέρες απεργίας πείνας στην Τουρκία

Πέθανε η αγωνίστρια Helin Bolek,  μέλος του συγκροτήματος Grup Yorum, μετά από 288 μέρες απεργίας πείνας. Η απεργία πείνας γινόταν ενάντια στην φασιστικού τύπου πολιτική του ΑΚΡ, στην καταπίεση και τη φίμωση που αυτό επιβάλλει στους αγωνιστές και τους λαούς της Τουρκίας, για
να σταματήσουν οι διώξεις και να αποφυλακιστούν όλα τα μέλη του συγκροτήματος.


Ανακοίνωση του Λαϊκού Μετώπου Τουρκίας,
Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο (τομέας Ελλάδας) για τον θάνατο της Helin Bölek

Κοιμήσου, κόκκινη αδελφή της Επανάστασης.
Μην πικραίνεσαι
που ’ναι τα μάτια μας λιγάκι κόκκινα.
Δεν είναι από το κλάμα,
μα απ’ την οργή κι απ’ την αγρύπνια,
απ’ την αγρύπνια στο πρώτο χαράκωμα,
εκεί πού στάθηκες πάντα,
εκεί πού έπεσες.
Κοιμήσου ήσυχα, συντρόφισσα.

(Γ.Ρίτσος ποίημα για την Ηλέκτρα Αποστόλου)


Σήμερα, 3/4/2020, το πρωί, πέθανε, η συντρόφισσα Helin Bölek , απεργός πείνας, μέλος του μουσικού επαναστατικού συγκροτήματος Grup Yorum, μέσα στο σπίτι της Αντίστασης, στην Αρμουτλού.

H συντρόφισσα μας έπεσε μάρτυρας, στα 28 της χρόνια, την 288η μέρα απεργίας, αντιστεκόμενη στο φασιστικό καθεστώς του ΑΚΡ, στην καταπίεση και τη φίμωση που αυτό επιβάλλει στους αγωνιστές και τους λαούς της Τουρκίας.

Έπεσε μάρτυρας αγωνιζόμενη για τα δίκαια αιτήματα της απεργίας πείνας του Grup Yorum , για να αρθεί η απαγόρευση των συναυλιών τους, για να σταματήσουν οι συνεχόμενες επιθέσεις στο πολιτιστικό τους κέντρο Idil, για να αφαιρεθούν από τη λίστα επικήρυξης, της τούρκικης “αντι”τρομοκρατικής, τα μέλη του συγκροτήματος, για να σταματήσουν οι διώξεις εις βάρος τους και να αποφυλακιστούν όλα τα μέλη του συγκροτήματος.

Έπεσε μάρτυρας για να μπορούν να παίζουν τα τραγούδια τους, σε δημόσιους χώρους χωρίς να συλλαμβάνονται και να βασανίζονται.

Σάρκα από τη σάρκα των λαϊκών και ταξικών αγώνων στην Τουρκία, η φωνή της είναι η φωνή των καταπιεσμένων, των εργαζομένων, της νεολαίας, των ξεριζωμένων, των μεταναστών, των πολιτικών κρατουμένων, των αγωνιστών, των αντιιμπεριαλιστών, των διεθνιστών και των ανταρτών ανά τον κόσμο. Γι’ αυτό και δε θα μπορέσουν όσο και να το θέλουν οι δολοφόνοι της, να σιωπήσουν τη φωνή της και τη φωνή του Grup Yorum.

Γιατί εδώ και 4 δεκαετίες, παρά τις επιθέσεις, την καταστολή τις φυλακές και τα βασανιστήρια, δεν καταφέρανε να το σταματήσουν. Γιατί το Grup Yorum, πηγάζει από το λαό, τον διαπαιδαγωγεί και τον παροτρύνει σε αγώνα. Αυτή η αδιάρρηκτη σχέση είναι που μετατρέπει τα τραγούδια τους σε ύμνο των αντιστεκόμενων, σε μουσική υπόκρουση των απεργιών, των διαδηλώσεων και των συγκρούσεων και εν τέλει σε ζωντανή αφήγηση των αγώνων του εργαζόμενου λαού και των θυσιών του.

Η φωνή της θα συνεχίσει να υπάρχει ανάμεσά μας, οδηγός στις καλές και δύσκολες στιγμές του αγώνα.

Γιατί η συντρόφισσα Helin Bölek, έδωσε τη ζωή της, για την ελευθερία της έκφρασης εναντιώμενη στο φασισμό, την ιμπεριαλιστική και ταξική εκμετάλλευση. Πάλεψε με πίστη και υπομονή, με απόλυτη ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση για την οικοδόμηση του νέου κόσμου και του νέου ανθρώπου…Και έτσι θα καταγραφεί στην ιστορία…

ΩΣ ΜΙΑ ΖΩΗ ΔΟΣΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ.
ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ ΟΡΚΙΖΟΜΑΣΤΕ ΕΚΔΙΚΗΣΗ… ΕΧΟΥΜΕ ΔΙΚΙΟ ΚΑΙ ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ
HELİN BÖLEK ΑΘΑΝΑΤΗ!
HELİN BÖLEK ÖLÜMSÜZDÜR!
ΔΥΝΑΜΗ ΣΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ İBRAHİM GÖKÇEK, ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΠΕΡΓΙΑ ΠΕΙΝΑΣ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ 291Η ΜΈΡΑ.

Λαϊκό Μέτωπο Τουρκίας, Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο (τομέας Ελλάδας)

Δευτέρα 30 Μαρτίου 2020

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ Ο μονόφθαλμος...




Της Άννας Γρηγοριάδου, μέλους της Κομματικής Επιτροπής Οργανώσεων Εξωτερικού του ΚΚΕ που ζει και εργάζεται στο Βερολίνο

«Στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος», λέει η λαϊκή ρήση και ταιριάζει απόλυτα στην εικόνα που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ και η αστική τάξη της Ελλάδας για το σύστημα Υγείας της Γερμανίας. Αλλά, όταν πρόκειται για ανθρώπινες ζωές, αυτό αποτελεί τουλάχιστον θράσος! Είτε τυφλός είτε μονόφθαλμος, μιλάμε για συνανθρώπους μας που θυσιάζονται κυριολεκτικά στο βωμό των κερδών των καπιταλιστών, μιλάμε για συστήματα Υγείας (σε διάφορες καπιταλιστικές χώρες) που καταρρέουν το ένα μετά το άλλο μπροστά σε μια πανδημία, ως συνέπεια της πολιτικής εμπορευματοποίησης της Υγείας και της απαλλαγής του κράτους από «περιττές δαπάνες», των συνεχιζόμενων περικοπών των τελευταίων δεκαετιών και των συνεπακόλουθων ελλείψεων σε γιατρούς, σε νοσηλευτικό προσωπικό, σε εργαζόμενους, σε νοσοκομεία και, φυσικά, σε υλικοτεχνική υποδομή. Το πλήγμα στα δημόσια συστήματα Υγείας είναι αλλού μεγαλύτερο και αλλού μικρότερο. Ωστόσο, είναι κοινή η κατεύθυνση σε ΟΛΕΣ ανεξαιρέτως τις χώρες: Αυτή της αντιμετώπισης του τομέα της δημόσιας Υγείας από το αστικό κράτος στη σχέση κόστους - οφέλους και ταυτόχρονα ως πεδίο κερδοφορίας επιχειρηματικών ομίλων που δραστηριοποιούνται σε αυτόν!

Ας εξετάσουμε π.χ. το πολυδιαφημισμένο μοντέλο της Γερμανίας. Τα αστικά επιτελεία με τα ΜΜΕ προσπαθούν να εξηγήσουν το μικρό (προς το παρόν) ποσοστό θνησιμότητας που εμφανίζει η Γερμανία, σε σχέση με τους μολυσμένους από τον Covid-19 στη χώρα με διάφορους τρόπους.

Σίγουρα ένα πιο ισχυρό οικονομικά και πολιτικά καπιταλιστικό κράτος έχει περισσότερες δυνατότητες να διαχειρίζεται τέτοια κρίσιμα ζητήματα. Είναι όμως μόνο αυτό, ή μάλλον είναι μόνο κυρίως αυτό; Η αποσπασματική εξέταση του ζητήματος οδηγεί στη μεταφυσική ή στην πιο πειθαρχημένη ιδιοσυγκρασία των Γερμανών που υπακούν πιστά στις απαγορεύσεις.

Η ουσία όμως βρίσκεται αλλού και πρέπει να εξεταστεί ως αποτέλεσμα της ιστορικής εξέλιξης της χώρας, με κύριο στοιχείο αυτό της συνύπαρξης επί 4 δεκαετίες της καπιταλιστικής Ομοσπονδιακής Γερμανίας με τη σοσιαλιστική Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ).

Στις ισχυρές πιέσεις που ασκούσε η τελευταία σε μια σειρά τομείς που αφορούσαν τη ζωή των εργαζομένων στην καπιταλιστική πλευρά της χώρας μέχρι το 1990 και βέβαια και στον τομέα της Υγείας.

Πώς, όμως, επέδρασε

Σάββατο 28 Μαρτίου 2020

Χρήστος Λεοντής: «Αριστερά είναι να θέλω να περνάω εγώ καλά, αλλά να περνάει καλά κι ο διπλανός μου»

Φωτογραφία: Αντώνης Μποσκοΐτης (11/05/2017)



το κουτι της πανδωρας

Η συνέντευξη με τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή, που διατέλεσε και πρόεδρος της ΕΡΤ από τον Ιανουάριο του 2018 μέχρι πριν μερικούς μήνες, είναι παλαιότερη και δημοσιεύεται σήμερα για πρώτη φορά αποκλειστικά στο koutipandoras.gr.
Ένα μικρό μέρος της μόνο είχε δημοσιευθεί στο προσωπικό μου blog την 13η Μαΐου του 2017, δύο μέρες δηλαδή μετά την πραγματοποίηση της στο σπίτι του Λεοντή στην Παιανία.

Αφορμή τότε ήταν η, προγραμματισμένη για τις 14 Ιουλίου του 2017, συναυλία του συνθέτη στη Μικρή Επίδαυρο, στην οποία θα παρουσίαζε το καινούργιο έργο του, τη «Φλόγα που καίει», σε ποίηση Δημήτρη Λέντζου. Κι επειδή ανέκαθεν θεωρούσα τον Λεοντή έναν πολύ μεγάλο Έλληνα συνθέτη - οπωσδήποτε μέσα στην πεντάδα των σημαντικότερων επίγονων του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι - μία δημόσια συζήτηση μαζί του επιβαλλόταν!

Διαβάστε, λοιπόν, τη συνέντευξη - life story του Χρήστου Λεοντή και ας ξαναθυμηθούμε μαζί μιαν Ελλάδα που έχει φύγει ανεπιστρεπτί, οι εκπρόσωποι της οποίας όμως πρόλαβαν να αφήσουν ισχυρά χνάρια πολιτισμού για τις μελλοντικές γενιές: Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Λοΐζος, Κουν, Ρίτσος, Νταντωνάκη, Καζαντζίδης κ.α.


Κύριε Λεοντή, καταρχάς σας ευχαριστώ που δεχτήκατε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση λίγο πριν αναχωρήσετε για την Επίδαυρο.
Ναι, ετοιμάζομαι να φύγω για Επίδαυρο, εφόσον αυτή την Παρασκευή παίζουμε στο μικρό αρχαίο θεατράκι. Δεν είναι τυχαίος ο τίτλος που έχω δώσει σ' αυτή την παράσταση: Φλόγα που καίει με υπότιτλο Της ξενιτιάς, της Μνήμης, του Έρωτα και της Φωτιάς. Όπως καταλαβαίνετε, ο τίτλος αυτός περιλαμβάνει τα πάντα, όλη τη μουσική μου δραστηριότητα με αφορμή τη Φλόγα που καίει, την τελευταία μου δισκογραφική εργασία. Θα υπάρχουν τραγούδια από την Καταχνιά μέχρι κάνα δυο από κάθε μου περίοδο.

Είναι η πρώτη φορά που παίζετε στη Μικρή Επίδαυρο;

Κοιτάξτε, η συναυλία δεν είναι ενταγμένη στο Φεστιβάλ Αθηνών.Δεν με έχει καλέσει ποτέ το Μέγαρο Μουσικής, ούτε το Φεστιβάλ Αθηνών. Στο Ηρώδειο μία φορά μόνο, το 2005, έκανα τον Αριστοφάνη που αποτυπώθηκε και στη δισκογραφία. Τα θέατρα ήταν γεμάτα απ' όλες τις μεριές. Βέβαια, είναι άλλα τα συστήματα...Άλλες νοοτροπίες, άλλοι οι τρόποι που εξελίσσονται τα πράγματα στη χώρα μας.

Θεωρείτε ότι κινηθήκατε εκτός συστήματος όλα αυτά τα χρόνια;
Δε μπορώ να συμβιβαστώ. Λέω το αυτονόητο, είμαι ένας μουσικός τόσα χρόνια, που το κοινό τον τίμησε με το παραπάνω, όπως και το θέατρο και η δισκογραφία. Ποτέ δεν με έχουν καλέσει, λοιπόν, γιατί μπαίνουν μπροστά οι μάνατζερ των εταιρειών. Υπάρχουν άμεσα οικονομικά συμφέροντα μεταξύ τους, έχουν τις παρέες τους, εγώ ειμ' έξω απ' αυτά. Ούτε ποτέ θα χτύπαγα πόρτες, Ξέρετε, νά'ρθω να παίξω; Όλοι ξέρουν τι δουλειά κάνω, όποτε το θελήσουν, ας με φωνάξουν...

Τα ίδια όμως γίνονται και στη δισκογραφία που την αναφέρατε.

Η δισκογραφία αυτής της μορφής δεν με ενδιαφέρει καθόλου, μα καθόλου! Με τον φίλο μου τον Θανάση Συλιβό προσπαθούμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να βρούμε πως θα ηχογραφήσουμε κάποια πράγματα με τη βοήθεια, βέβαια, συνεργατών. Με αιματηρές οικονομίες κάνουμε ένα CD και το διακινεί ο Μετρονόμος στο μέτρο που μπορεί, αυτό είναι όλο! Έτσι αισθάνομαι την ελευθερία μου, αισθάνομαι την αξιοπρέπεια μου, να μη βγαίνει η δουλειά μου στο πανέρι όπως κάνουν οι εταιρείες με τα δισκάκια των ανθρώπων στα περίπτερα.

Απ' την άλλη, όμως, εσείς είστε κι ένας καλλιτέχνης που ζήσατε τη χρυσή περίοδο της ελληνικής δισκογραφίας προ και μετά Μεταπολίτευσης.

Τα έργα μου βγήκαν από την Columbia, σε μία περίοδο που η MINOS εμιμείτο την Columbia ως προς το ρεπερτόριο της. Ο Λαμπρόπουλος ήταν εμπνευσμένος δισκάς και καλλιεργημένο άτομο.

Πόσο εύκολη ήταν η είσοδος στη δισκογραφία;
Άλλες οι συνθήκες τότε και άλλες σήμερα. Τότε σε επέλεγαν οι δισκάδες, όπως έγινε στη δική μου περίπτωση. Φυσικά και δεν ήταν εύκολο, αλλά όπου μυριζόντουσαν κάτι, έρχονταν οι ίδιοι. Εγώ με τον Μάνο Λοΐζο διευθύναμε στο θέατρο Παρκ για πρώτη φορά την επιθεώρηση Μαγική Πόλη, που είχαν κάνει ο Θεοδωράκης με τον Χατζιδάκι. Διευθύναμε εναλλάξ, τον έναν συνθέτη τη μία εβδομάδα ο ένας, τον άλλον την επόμενη εβδομάδα ο άλλος. Εκεί μας δόθηκε η ευκαιρία να παίξουμε ως ινερμέτζο δύο τραγούδια μας ο καθένας. Από κει με πρόλαβε αρχικά ο Μάτσας κι έκανα τέσσερα πρώτα τραγούδια στη MINOS σε ένα δίσκο extended play, που λέμε. Αμέσως μετά ο Βίρβος μού'δωσε την Καταχνιά, τον πρώτο μου δίσκο!

Ήταν επηρεασμένη η Καταχνιά από Το Άξιον Εστί του Θεοδωράκη σαν κλίμα;


Όχι, δεν θα το έλεγα, αφού δεν είναι τυχαίο ότι κυκλοφόρησαν με μία μέρα διαφορά. Μεγάλη Τετάρτη του '64 το ένα, Μεγάλη Πέμπτη το άλλο, κάπως έτσι. Η Καταχνιά προσέγγιζε τις λαϊκές φόρμες συγκριτικά με Το Άξιον Εστί που ήταν πιο λόγιο έργο και είχε άλλη ροή, άλλη αρχιτεκτονική. Έγινε προσιτό πρώτα από τους διανοούμενους και μετά απλώθηκε κι αλλού. Η Καταχνιά, αντίθετα, αγαπήθηκε πολύ από τους παλιούς αντάρτες, τους Μακρονησιώτες, οι οποίοι μέχρι σήμερα το θεωρούν δικό τους έργο, αφού τους περιέχει.



Ήταν και η φωνή του Καζαντζίδη. Πως ήταν η συνεργασία σας;

Άψογη! Σαν μαθητούδι ήταν παρόλο που εγώ τότε ήμουν 23 ετών. Άφραγκος κιόλας, με έβγαζαν έξω με τη Μαρινέλλα και με κερνούσαν. Σας αρέσει έτσι, σας αρέσει αλλιώς, πείτε μου πως το θέλετε μου έλεγε! Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή από κάποιους σημερινούς τραγουδιστές που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα.

Που να οφείλεται αυτό;

Σε μία άλλη κουλτούρα πού'χει δημιουργηθεί. Ο σεβασμός προς τον συνθέτη ήτανε μεγάλος. Σήμερα έχουνε βγει οι τραγουδοποιοί, παίζουν λίγη κιθαρούλα, μπορεί να γράψουν και μια ωραία μελωδία και νομίζουν ότι μπορούν να τα κάνουν όλα.

Και στίχο και μουσική και φωνή...

Ακριβώς! Βλέπεις εδώ και χρόνια να λένε ''η μουσική του τάδε γκρουπ''. Εγώ δεν ξέρω τι θα πει ''γκρουπ''. Ένας είναι ο δημιουργός που γράφει κάθε φορά. Δε μπορεί να είναι μια παρέα και να λένε ''ντο-φα-ντο''όλοι μαζί.

Οι Beatles, όμως, δεν άφησαν μαζί υπέροχα τραγούδια;

Ένας τά'κανε όλα και σ' αυτούς!

Λέω για το ντουέτο Lennon/ McCartney...

Ένας έγραφε κάθε φορά, πότε ο ένας, πότε ο άλλος! Η ιδέα γεννιέται από έναν, από μία μονάδα, όπου μετά μπορούν να συμβάλλουν κι οι άλλοι. Κι εγώ με τον Μάνο Λοΐζο, που ήμασταν αδέρφια, παίζαμε ο ένας στον άλλο τα τραγούδια μας: Πως τ' ακούς εδώ, για δες εκεί μία αρμονία...Ο καθένας λέει τη γνώμη του και την ασπάζεσαι ή δεν την ασπάζεσαι.

Αναρωτιέμαι πως βλέπατε τότε με τον Λοΐζο τον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι. Δεν είχατε και τεράστια ηλικιακή διαφορά.

Με πολύ μεγάλο σεβασμό. Τους είχαμε πρότυπα και δασκάλους, γιατί βλέπαμε να χαράζουν ένα δρόμο, μας οδηγούσαν στο να θέλουμε κι εμείς να γράψουμε ένα τραγούδι που κάτι να λέει, ρε παιδάκι μου. Να έχει ένα νόημα πέρα απ' την τρέχουσα νοοτροπία του ''σ'αγαπώ'' και ''μ'αγαπάς''. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το τραγούδι έχει κι έναν ψυχαγωγικό - εκπαιδευτικό χαρακτήρα και γι'αυτό ίσως υπηρέτησα τόσο πολύ το θέατρο. Δεν πρέπει να έχει σώνει και καλά χορευτικές φόρμες το τραγούδι. Ακόμα και στο χορό, βέβαια, μπορείς να πεις πράγματα βουβά κιόλας. Δεν ξέρω αν είδατε στην τηλεόραση πριν λίγο καιρό κάτι που με συγκλόνισε: Στα Ανώγεια πέθανε ένας, ο οποίος στα νιάτα του ήταν δεινός χορευτής. Μαζεύτηκε όλο το χωριό στο θέατρο ''Νίκος Ξυλούρης'', ένα μεγάλο χιλιάρι θέατρο που υπάρχει εκεί πέρα. Στη μέση είχαν το φέρετρο και όλοι άρχισαν να χορεύουν χωρίς μουσική! Ήταν κάτι συνταρακτικό ν' ακούς μόνο τον ήχο από τα βήματα των ανθρώπων! Βλέπεις καταρχάς τους πολλούς τρόπους έκφρασης που υπάρχουν. Σε ένα κοινωνικό σύνολο απευθυνόμαστε πάντα, δε μπορώ εγώ δηλαδή να μιλάω για τα προσωπικά μου, που μπορεί να μην ενδιαφέρουν κανέναν...

Αυτό το είδαμε να γίνεται κατά κόρον από το '90 και μετά με τους τραγουδοποιούς και τον προσωπικό τους μικρόκοσμο.

Δεν θα μείνει και τίποτα...

Τίποτα, λέτε;


Τίποτα...Δεν αφορούν κάτι τέτοια τον κόσμο. Θα ξεχώριζα τον Σωκράτη Μάλαμα. Αυτό το παιδί κάτι έχει, τα λέει και τα κάνει ωραία και με τη μουσική του και με το λόγο του. Το ίδιο και ο Ορφέας Περίδης, που είναι κι ένας πολύ καλός ερμηνευτής. Πέρα, λοιπόν, από το εφήμερο του τραγουδιού, του ''να περάσουμε καλά'', τα περισσότερα σημερινά τραγούδια τα ξεχνάς την ίδια στιγμή. Όπου και να πας, λες ''ωραία ήτανε'', μέχρι εκεί, δε μένει τίποτα στην ψυχή. Το τραγούδι έχει ξεπέσει σε μια εύκολη απόλαυση χωρίς να αισθάνεσαι αυτόν τον κόμπο που περνάει απ' το λαιμό σου.
Φωτογραφία: Αγγελική Παπαϊωάννου

Ξαναπάω στα πρώτα σας βήματα και ερωτώ: Γενναιοδωρία είχατε εισπράξει περισσότερο από τον Χατζιδάκι ή από τον Θεοδωράκη;

Πρακτικά από τον Μίκη, καθώς μου είχε δώσει την πρώτη μου δουλειά. Του είχαν πει να γράψει τη μουσική για ένα θεατρικό έργο του τότε ΣΕΗ, τη ''Λιούτζα'' του στιχουργού και συγγραφέα Ηλία Λυμπερόπουλου, που ήταν ένα αγροτικό - ερωτικό δράμα, παράφραση του ''Ματωμένου Γάμου'' του Lorca. Το έργο έπρεπε να έχει 13 τραγούδια και ο Μίκης δεν προλάβαινε, γιατί ήταν απασχολημένος με τις ''Φοίνισσες'', νομίζω, στο Εθνικό Θέατρο. Πρότεινε, λοιπόν, εμένα, όπως και στον Λοΐζο έκανε το ίδιο με το ''Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα'' στο ΚΘΒΕ. Από την άλλη, ενώ στο ''Παρκ'' με πήρε ο Μίκης κι εγώ του πρότεινα να πάρουμε και τον Μάνο, εκείνος που μας παρουσίασε στο θέατρο ήταν ο Χατζιδάκις. Τον θυμάμαι που έλεγε του Μίκη με το ''ρο'' του: Εγώ θα τα παγουσιάσω τα παιδιά! Υπάρχει μάλιστα και μια φωτογραφία στο διαδίκτυο από το ''Παρκ'', την ώρα που μας παρουσιάζει ο Χατζιδάκις. Στα επόμενα χρόνια μεγαλύτερη επικοινωνία είχαμε με τον Μίκη, αλλά επειδή κι οι δυο τους εργάζονταν πολύ, όπως κι εγώ, επειδή επίσης μέναμε σε μακρινές αποστάσεις, δεν ήταν γενικά εύκολο να βρισκόμαστε. Με εκείνον που κάναμε στενή παρέα, που βρισκόμασταν κάθε μέρα και ήταν ο φίλος μου, ήταν ο Μάνος Λοΐζος.

Είχατε και μεγάλη αλληλεγγύη με τον Λοΐζο.


Υπήρχε μια ιδεολογική συγγένεια και δεν εννοώ κομματική, γιατί δεν ήμασταν μέλη κανενός κόμματος. Ξεκινήσαμε από τον Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής, έναν υποτυπώδη χώρο, μια ομάδα που παρίστανε τη χορωδία και κάποια πρόσωπα που είχαν σημαντική εξέλιξη στην τέχνη, εκτός από μένα και τον Λοΐζο: Ήταν ο Μάνος Ελευθερίου, ο Φώντας Λάδης, ο Σαββόπουλος, η Φαραντούρη κ.α. Υπήρχε έντονη η διάθεση απ' όλους μας ν' αλλάξουμε τα πράγματα στο τραγούδι. Οραματιζόμασταν με ποιον τρόπο έκφρασης θα το κάναμε, κάτι που μας έδωσε ο ΣΦΕΜ, οργανώνοντας την πρώτη μας συναυλία.

Παρόλα αυτά, εσείς είχατε καλοχωνεμένο μέσα σας και το λαϊκό τραγούδι ή το ρεμπέτικο, αν θέλετε.

Καμία σχέση.

Μα πως; Η Καταχνιά τι είναι;

Λαϊκό έργο μπορεί νά'ναι η Καταχνιά, αλλά λαϊκό έργο είναι και η Φλαμουριά του Σούμπερτ. Δεν ρεμπετοφέρνω, δεν πίνω απ' αυτήν την πηγή, καθώς οι κύριες επιρροές μου ήταν δύο: Το βυζαντινό μέλος, επειδή από μικρός ήμουν ψάλτης, και το Κρητικό τραγούδι, το ριζίτικο. Με έχουν καθορίσει πολλά ακούσματα της Κρήτης, από τους χορευτικούς σκοπούς της μέχρι τραγούδια του γάμου και της τάβλας. Φυσικά, εν συνεχεία, με απορρόφησαν οι κλασικές σπουδές μου, άρα είμαι ένα μείγμα μουσικού, χρησιμοποίησα το ένα είδος για να συμπληρώσω το άλλο.

Πόσο πιστέψατε ότι η αρχή γι' αυτή την αλλαγή στο ελληνικό τραγούδι είχε συντελεστεί με τον Επιτάφιο του Ρίτσου και του Θεοδωράκη;

Μα βέβαια, τουλάχιστον σε μένα αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο εκείνη την περίοδο. Φαντάζομαι και στον Λοΐζο το ίδιο. Ήταν σαν ένα παράθυρο ανοιχτό στη λιακάδα, που λέει κι ο Ρίτσος στο Καπνισμένο τσουκάλι. Εμένα ο Επιτάφιος με απελευθέρωσε στο εξής: Στο Ωδείο που πηγαίναμε, το τραγούδι θεωρούνταν ευτελές είδος. Υπήρχε αυτό το ωδειακό σύνδρομο, που λέω εγώ. Μόλις άκουσα λοιπόν τον Επιτάφιο, συνειδητοποίησα πως αυτά τα υπέροχα τραγούδια σε απλές φόρμες ήταν γραμμένα από έναν σπουδαγμένο συνθέτη. Το τραγούδι επομένως ήταν αυστηρή δουλειά του συνθέτη ώστε να γίνεται σωστά.

Να όμως που εξ ολοκλήρου σας κέρδισε το θέατρο και όχι η δισκογραφία.


Έχετε δίκιο, το θέατρο με κέρδισε περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο. Μου άνοιξε τους ορίζοντες. Ο βασικός λόγος είναι μάλλον ότι έκανα καλά τη δουλειά μου απ' την αρχή, γι' αυτό άρχισαν και με φώναζαν. Έτσι αυτό μου εξασφάλιζε μια κινητικότητα, όπως και τα λίγα χρήματα για την επιβίωση. Υπήρχε όμως μια μαγεία στο χώρο αυτό, καταλάβαινες πόσο ουσιαστικό ήταν να ''παίρνεις'' από ανθρώπους! Είχα την ευτυχία και την τύχη να συνεργαστώ με ότι καλύτερο υπήρχε στο ελληνικό θέατρο. Κατέθετε ο καθένας το ταλέντο του στο τραπέζι και από μία κουβέντα γεννιόταν μία παράσταση. Δεν είναι μικρό πράγμα να κουβεντιάζεις στο ίδιο τραπέζι με τον Τσαρούχη, τον Κουν, τον Καμπανέλλη, τον Διονύση Φωτόπουλο, τον Μήτσο Ευθυμιάδη! Γεμίζει και ''ανοίγει'' το μυαλό σου πάρα πολύ, κατανοείς τι σημαίνει τέχνη μέσα από μία ομαδική δουλειά, όπως είναι το θέατρο. Εκεί μέσα υπήρχε ένας συναγωνισμός και όχι ανταγωνισμός, πού'χει γίνει και της μόδας η λέξη!

Πόσο απαιτητικός ήταν ο Κουν από τον μουσικοσυνθέτη του;

Τυραννικός ήτανε! Ο ίδιος δε μπορούσε να σε βοηθήσει σε τίποτα, να σου πει ''ντο'' ή ''ρε'', φάλτσος ήτανε. Δεν το κατείχε. Η ικανότητα του, όμως, να βγάζει από τον συνεργάτη του το μάξιμουμ ήταν απίστευτη! Εγώ τη μουσική την έγραφα στο θέατρο. Έσβηνα, το πέταγα, έγραφα κάτι, πήγαινα και το δοκίμαζα επί τόπου, έβλεπα πως αντιδρούσε ο ηθοποιός, αν τον βοηθά ή όχι, και προχώραγα στο επόμενο θέμα. Αυτό το ψάξιμο ήταν κάτι που έβγαινε μέσα από μια τέτοια συνεργασία, κάτι που δεν τό'χουν οι σημερινοί σκηνοθέτες.

Σας θυμάμαι πριν αρκετά χρόνια να μου λέτε πως δεν σας αρέσει η μουσική για τον κινηματογράφο, να δίνεις δηλαδή πέντε λεπτά μουσική και να κρατιέται το ένα ή τα δύο λεπτά...

Ναι, ναι. Δεν αγάπησα ποτέ τον κινηματογράφο, αυτή τη νοοτροπία του ''κόψε - ράψε''. Μία μόνο ταινία που έκανα το '66, Με τη λάμψη στα μάτια λεγόταν, του Γλυκοφρύδη, είχε πάρει το βραβείο μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Είχαμε μαλώσει σχεδόν με τον Γλυκοφρύδη για το φινάλε, που κρατούσε έξι - εφτά λεπτά. Εκείνος ήθελε νά'βαζα μια μελωδία, ένα τραγούδι ξέρω γω, αλλά εγώ επέμενα και τελικά έβαλα ένα ισοκράτημα. Τίποτα άλλο! Αν σας τύχει να την ξαναδείτε, παρατηρήστε πόσο λειτουργεί αυτή η αγωνία, αυτό το τρέμολο από πίσω. Οποιαδήποτε άλλη μελωδία θα το αποδυνάμωνε. Για μένα δεν ήταν τόσο σημαντικό το βραβείο, όσο η επιτροπή που με βράβευσε: Ο Χατζιδάκις, ο Τσαρούχης, η Λαμπέτη, ο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος ο φιλόσοφος και ο Απόστολος Μαγκανάρης, ένας δημοσιογράφος. Χαίρομαι ακόμα που με βράβευσαν αυτοί οι άνθρωποι.

Να πούμε στο σημείο αυτό ότι δουλέψατε και με την αφρόκρεμα των τραγουδιστών στη δισκογραφία, όπως και στο θέατρο: Από τον Ξυλούρη και τον Μητσιά μέχρι την Τσανακλίδου στα πρώτα της βήματα.

Ο Ξυλούρης από μόνος του είχε ενδιαφερθεί. Έπαιζα το Καπνισμένο τσουκάλι σε μία μπουάτ που την έκλεισε η αστυνομία μετά από 20 μέρες. Εκεί γινόταν πανικός! Οι ακροατές μας ήταν 18, 19, το πολύ 20 ετών. Άμα βλέπαμε κανέναν 25άρη, λέγαμε Αμάν, ΕΣΑτζής θα είναι αυτός! Παρακάτω στη Λήδρα είχαν στήσει μεγάλη κατάσταση και ο Γιάννης (σ.σ. ο Μαρκόπουλος) με τον Ξυλούρη στο Πότε θα κάνει ξαστεριά. Τα πράγματα κυκλοφορούσαν από στόμα σε στόμα κι ένα βράδυ ήρθε ο Ξυλούρης, άκουσε το Καπνισμένο τσουκάλι και μου λέει Αυτά θέλω να τα πω εγώ! Αυτός διάλεξε δηλαδή το συγκεκριμένο έργο. Ε, όλα τα άλλα ήταν και λίγο συγκυρίες, να πούμε. Την Τσανακλίδου, λόγου χάριν, εγώ την έφερα από πάνω, από το ΚΘΒΕ. Απλούστατα επειδή η κοπέλα έψαχνε για δουλειά κι εγώ δεν είχα μπουάτ, βρήκε τον Μαρκόπουλο και μπήκε στο σχήμα του. Ωραία τραγούδια κάναμε και με την Τάνια τώρα που τα θυμάμαι!

Συζητούσαμε πρόσφατα για σας με τον παραγωγό Κώστα Κωτούλα. Μου έλεγε πως οι Πυγολαμπίδες βγήκαν από μια μικρή εταιρεία και σκεφτόμουν πόσο είχαν αλλάξει τα πράγματα δισκογραφικά μέσα σε μία 20ετία.

Ο Κώστας, επειδή είναι φίλος, αγαπητό άτομο και καλός σ' αυτό που έκανε, μου τηλεφώνησε: Ξέρεις την αγάπη που σού'χω, θέλω να κάνουμε μαζί τραγούδια. Είχε βρει χρηματοδότη με μια εταιρεία που λεγόταν ''Ανατολή''. Δεν με ενδιέφερε ποτέ τι ταμπέλα έχει πάνω το τραγούδι, όπως δεν ενδιαφέρει ποτέ και έναν ακροατή η ταμπέλα ενός δίσκου που παίρνει. Τα υπόλοιπα είναι όροι εμπορίου, πως θα κινηθεί δηλαδή ένας δίσκος κ.λπ. Εγώ κοίταγα τη δουλειά μου, τη μουσική μου. Τον ρώτησα ποιους τραγουδιστές έχει η εταιρεία αυτή κι ο Κώστας μου απάντησε: Θα βρούμε όποιον θέλουμε. Οι εταιρείες πλέον δίνουν εύκολα τους τραγουδιστές τους. Αυτά εσύ τα ξέρεις, του είπα, εγώ δεν ασχολούμαι πλέον. Έτσι, φωνάξαμε τον Μανώλη Μητσιά που ανήκε σε άλλη εταιρεία. Του είπαμε να πάρει άδεια, λέει Αύριο θα μου την έχουν έτοιμη κιόλας. Δεν το έκανε όμως, πέρασε ο καιρός, μέχρι που φτάσαμε στη μέρα που έπρεπε ο δίσκος να φύγει για το εργοστάσιο, ήταν όλα έτοιμα. Με καλεί ο Κωτούλας στο στούντιο, Έλα, ήρθε η άδεια σήμερα! Πάω από κει και διαβάζω ένα χαρτί που έλεγε: Παραχωρούμε τον Μανώλη Μητσιά με τους εξής όρους! Διαβάζω τον πρώτο όρο: Η εταιρεία δύναται να ανατυπώσει το δίσκο όποτε και οπουδήποτε θελήσει κ.λπ. Δεν διάβασα καν το δεύτερο όρο! Σκίζω το χαρτί και λέω του Μητσιά: Μανώλη μου, πάρ'το πίσω αυτό το χαρτί που μού'φερες! Τηλεφωνώ μετά κατευθείαν του Μπαγιώκη: Μπαγιώκη, έλα όπως είσαι να τραγουδήσεις στο στούντιο! Ε, τι νά'κανα, βρήκαν άνθρωπο τώρα να του βάλουν όρους (γέλια)

Ωστόσο, ο Μητσιάς έχει πει τα καλύτερα τραγούδια σας.

Μα γι' αυτό σας είπα και την ιστορία αυτή. Έτσι είναι. Και το Ελάφι στη Σταδίου, ότι λέει ο Μπαγιώκης στις Πυγολαμπίδες, ήτανε για τον Μανώλη, ακόμα και εκείνο το κομμάτι που τελικά είπα εγώ στο δίσκο. Εξαιρείται το ομότιτλο, οι Πυγολαμπίδες, που το τραγούδησε η Νένα Βενετσάνου.



Και μ' αυτήν έχετε συνεργαστεί πολύ από ένα διάστημα και μετά.

Βέβαια. Με τη Νένα γνωριστήκαμε λίγο μετά τη χούντα. Κοριτσάκι ήταν, είχε έρθει από τη Γαλλία και με βρήκε με την κιθάρα της σ' αυτά τα γαλλικά τραγούδια που είχε φτιάξει. Ερωτεύσιμο κορίτσι ήταν. Κάναμε μαζί την πρώτη της συναυλία κάπου στο Βύρωνα, γύρω στο 1975-76, όπου εκεί τραγούδησε το Γιατί να γίνω μάνα, αν θυμάμαι καλά.

Τελικά, κύριε Λεοντή, μόνο ως ευτύχημα θα χαρακτηριζόταν η σύμπλευση σας με τον Θανάση Συλιβό και τον ανεξάρτητο Μετρονόμο του.

Εγώ τον έβαλα στην παραγωγή δίσκων. Θέλω τώρα να τον βάλω και σε κάτι άλλο: Έκδοση σε νότες, χαρτιά. Τα δικά μου τραγούδια, ας πούμε, δεν υπάρχουν σε νότες, παραμένουν ανέκδοτα. Αφού κάνει βιβλία, ας κάνει και παρτιτούρες να υπάρχουν. Εξάλλου, ως γνωστόν, οι συμπαραγωγές γίνονται εκ των ενόντων, δεν έχει φράγκο κι αυτός ο φουκαράς και αγωνίζεται μόνος με το μεράκι του. Έχει ξεψυλλιαστεί και ο στιχουργός μας, ο Δημήτρης Λέντζος, που είχε ένα μαγαζί και έβγαζε χρήματα και τώρα δεν τό'χει ούτε αυτό...Σκοπεύουμε τώρα να κάνουμε ένα κύκλο τραγουδιών με τον Πάνο Μπούσαλη και ψάχνουμε πως θα καλυφτεί η παραγωγή. Πάλι καλά που έχω τη δυνατότητα να τα γράφουμε όλα εδώ στο στουντιάκι μου. Είχα κι ένα παιδί που ήξερε καλά τα προγράμματα στον κομπιούτερ και με βοηθούσε.
Από αριστερά: Θανάσης Συλιβός- Χρήστος Λεοντής- Δημήτρης Λέντζος- Σταμάτης Κραουνάκης (φωτογραφία: Αγγελική Παπαϊωάννου)

Θέλετε να πείτε πως δεν κάνατε χρήση φυσικών οργάνων;

Όχι, οι μουσικοί ήρθαν κι έπαιξαν και πάντα έρχονται. Έχω καλή σχέση μαζί τους, μπορώ να τους πω να έρθουν να παίξουν τζάμπα και μετά, όποτε μπορώ κι εγώ, τους βοηθώ. Καθαρές κουβέντες δηλαδή: Έλα να παίξεις δωρεάν. Δεν έχω κανένα παράπονο, είναι μουσικοί πρώτης επιλογής και δοτικοί. Τους ευχαριστώ! Έχω πολλούς στίχους για τη νέα δουλειά, ακόμη δεν έχω κατασταλάξει. Ας τελειώσει αυτή η παράσταση τώρα και θα ξεκινήσουμε σιγά - σιγά να δούμε τι θα κάνουμε.

Τον ξέρω πολλά χρόνια τον Μπούσαλη, είναι εξαιρετικός καλλιτέχνης.


Είναι πολύ καλό παιδί και πολύ καλός τραγουδιστής. Έχει ωριμάσει, γιατί παλιότερα ήταν λιγάκι γλυκερός και του το είχα επισημάνει.

Θα ήθελα να σας παρακολουθήσω να διδάσκετε έναν τραγουδιστή. Τι αποζητάτε από τον εκάστοτε ερμηνευτή σας;

Συνταγή δεν υπάρχει. Το πρώτο που με ενδιαφέρει είναι να δω με την πρώτη, αν μου μεταφέρει και μένα κάποια συγκίνηση. Αν προσθέτει το δικό του λιθαράκι στο τραγούδι, να μην αισθάνομαι δηλαδή την άπωση. Να καταλαβαίνει τι τραγουδάει επίσης. Το τραγούδι, ο λόγος, είναι ελευθερία και συνήθως λέω σε ένα νέο τραγουδιστή: Θέλω να το πεις όπως ο θείος μου.

Πως το έλεγε, για να καταλάβω κι εγώ, ο θείος σας;

Στο χωριό στην Κρήτη δεν υπήρχε ούτε ρεύμα,ούτε αυτοκίνητα. Τίποτα. Όλες οι μετακινήσεις με τον γάιδαρο γίνονταν. Έβαζε ο θείος μου μια κουρελού κατάχαμα πάνω από τις πυρωμένες από τον ήλιο του απογεύματος πέτρες. Εγώ ήμουν πέντε - έξι χρονών. Ξαπλώναμε με δισεκατομμύρια αστέρια από πάνω μας και μού'λεγε ιστορίες για τον Ιορδάνη τον ποταμό, μου τραγουδούσε με μια βραχνή ακατέργαστη φωνή τον Ερωτόκριτο, ολόκληρο, από την αρχή ως το τέλος!

Κατάλαβα, σαν τον Ψαραντώνη ένα πράγμα.

Μού'λεγε Που μείναμε, παιδί μου; Του έλεγα και συνέχιζε. Εκείνος ο τρόπος έκφρασης του ναΐφ ανθρώπου με σημάδεψε σε όλη τη ζωή μου. Με είχε συγκλονίσει. Και δεν είχε τίποτα!

Είχε, όμως, απόλυτη επίγνωση του ότι έβγαινε απ' τα χείλη του.

Βέβαια! Ήταν μια ομορφιά ο ίδιος! Αν δεν αγαπήσει ο εκάστοτε τραγουδιστής αυτό που του δίνεται να τραγουδήσει, δεν παίζει κανένα ρόλο αν έχει καλή ή καθόλου φωνή.



Ως παρατήρηση έχω να κάνω πως ενώ δουλέψατε πολύ για το θέατρο, οι ερμηνευτές σας δεν έπασχαν από υπέρμετρη θεατρικότητα, από υπερβολή.

Κάποια στιγμή το πέτυχα αυτό δουλεύοντας με τη Λυδία και την Τάνια, όπως και με τον Πέτρο Δαμουλή, επίσης ηθοποιό. Έχεις και τον Κούτρα, είναι εξαίρετος ερμηνευτής, αλλά του Δαμουλή λάμπει το μάτι του!

Οι ηθοποιοί τελικά είναι οι καλύτεροι τραγουδιστές;

Το καλύτεροι δεν το καταλαβαίνω, θα προτιμούσα σίγουρα το εκφραστικότεροι. Θυμάμαι τη Μελίνα Μερκούρη που ήθελε πολύ να πει τραγούδια μου και μου έλεγε: Ρε συ, κάνεις πολύ μεγάλες φράσεις και εγώ δεν τα μπορώ αυτά (γέλια).

Με τη Μαρία Φαραντούρη πως και δεν συνεργαστήκατε;

Πήγε με τον Μίκη αυτή, φύγανε περιοδείες, μετά πέρασε ο καιρός, έκανε ο καθένας τα δικά του.

Σας έτυχε να δουλέψετε με τραγουδιστή που ήταν ''αλλού γι' αλλού'';

Πολλές φορές.

Κι εκεί τι κάνατε;


Το πολύ - πολύ τον άφηνα να το πει μια φορά το τραγούδι για να μην τον προσβάλλω, δεν θα ήθελα να τον απομακρύνω χωρίς ευγένεια. Του έλεγα Εντάξει, τό'πες μία, αυτό μπορούσες, αυτό έδωσες...
Η Φλέρυ Νταντωνάκη με τον Χρήστο Λεοντή το 1975 (φωτογραφία: Αρχείο Χ. Λεοντή)

Πάμε τώρα στη Φλέρυ Νταντωνάκη. Η συνεργασία σας αγγίζει τον αστικό μύθο πλέον.

Υπάρχει ένα τραγούδι μου με τη Φλέρυ που μου αποκαλύφθηκε εκ των υστέρων, το Τέτοιος τρανός θαλασσοπόρος του Ντάριο Φο!

Το γνωρίζω, σε δική μου εκπομπή πρωτακούστηκε.

Ακριβώς, ακριβώς! Το 1974, λοιπόν, ο Χατζιδάκις είχε κάνει στην Πλάκα το Πολύτροπον. Ήταν ιδιοκτησίας του Βαγγέλη Σκούρτη, αδερφού του Γιώργου, του θεατρικού συγγραφέα. Την επόμενη χρονιά, το '75, με φώναξε εμένα ο Σκούρτης να στήσω πρόγραμμα με τα τραγούδια μου. Θά'ναι και η Φλέρυ, μου λέει. Ευτύχημα θεώρησα τη συνεργασία αυτή κι εκεί, στις πρόβες, την άκουσα να τραγουδάει το Νανούρισμα του Lorca, που'χε πει στη δισκογραφία η Τσανακλίδου. Ήταν μια σκέτη ευφυΐα η Φλέρυ στο τραγούδισμα της! Λέγαμε, λοιπόν, πως θα στήσουμε το πρόγραμμα, αλλά ύστερα από δυο - τρεις μέρες μάλωσε με τον Σκούρτη και σηκώθηκε κι έφυγε. Έμαθα πως απαίτησε να βγει με ένα νυφικό που θά'χε ουρά πέντε μέτρα και κάτι κεριά και μού'λεγε ο Σκούρτης Που να τρέχουμε τώρα να της βρούμε νυφικό πέντε μέτρα; (γέλια) Είχαμε θαυμάσια σχέση με τη Φλέρυ. Μάλιστα την πείραζα. Εκείνη μού'κανε βουδιστικές υποκλίσεις, τα χέρια σε στάση προσευχής, και της έλεγα Άσε τις μαλακίες τώρα και πάμε να τραγουδήσεις, προσπαθούσα να την κάνω πιο γήινη. Δεν αντιδρούσε, μου χαμογελούσε απλά. Εκείνη έτσι ήταν όμως η καημένη, τα πίστευε αυτά τα πράγματα, ήταν η ιδεολογία της στη συγκεκριμένη φάση τουλάχιστον.

Παραμένετε αριστερός, κύριε Λεοντή;

Ξέρω κι εγώ τι είμαι πια; Πρώτα απ' όλα τι θα πει Αριστερά; Ο τρόπος ζωής και ο τρόπος συμπεριφοράς σου καθορίζουν την ιδεολογία σου.

Εννοείτε πως δεν είναι μια σχηματοποιημένη έννοια.

Όχι, ξέρω τον στόχο μου: Θέλω όπως περνάω εγώ καλά, να περνάει καλά και ο γείτονας μου. Πάντα σκεφτόμουν το ''εμείς'', ποτέ δεν σκέφτηκα το ''εγώ''. Αν είναι να περνάει καλά ο διπλανός μου με το να στερηθώ εγώ κάτι, είμαι έτοιμος να το στερηθώ, αρκεί να έχουμε μεταξύ μας αλληλεγγύη, αδερφοσύνη, καλοσύνη, αξιοπρέπεια - αυτές είναι οι αξίες και οι αρετές, όλα τα άλλα τα θεωρώ παραφερνάλια.

Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της χώρας; Το βλέπετε δυσοίωνο ή απλά η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Ακριβώς αυτό. Από ένα αίσθημα αυτοσυντήρησης, ο άνθρωπος θέλει να αισθάνεται ελεύθερος απ' όλα τα δεσμά. Έτσι και τώρα θα βρει τη δύναμη να αποτινάξει κι αυτά τα δεσμά όσο συντομότερα όμως συλλάβει την αιτία που τον έχουν φέρει σ' αυτή την κατάσταση. Όσο αργεί, τόσο θα καθυστερεί και η απελευθέρωση του. Νομίζω πως τα κόμματα, έτσι όπως συντηρούν ένα σύστημα, και ειδικά το Κομμουνιστικό, θα πρέπει να προσαρμοστούν και να προσαρμόσουν τις ανάγκες τους στις ανάγκες της κοινωνίας και του κόσμου όλου. Οφείλουν την κοινή πορεία και σύμπλευση με τον κόσμο.

Είναι γνωστό πως παραμένετε ψηφοφόρος του ΚΚΕ, αλλά με μία κριτική διάθεση επίσης.

Ναι, είμαι ψηφοφόρος του ΚΚΕ και πολλές φορές διαφωνώ σε πάρα πολλά πράγματα. Φυσικά δεν είναι ανάγκη να κάτσω να βγάλω ντουντούκα, αλλά θεωρώ υγιές να ασκώ κατά καιρούς την κριτική μου. Για παράδειγμα, έκανα μία πρόταση που αφορούσε την ΚΝΕ. Τους είπα: Έχετε την ωραιότερη νεολαία, γιατί δε φτιάχνετε μια χορωδία νέων με 30, 40, 50 και 60 παιδιά που να σπάει κόκαλα και να τραγουδάει από Μπαχ μέχρι αντάρτικα, που σας αρέσουν; Γιατί δηλαδή, δεν ήταν καλή πρόταση αυτή;

Φαντάζομαι τι σκάλωμα θα έφαγαν οι Κνίτες εδώ μέσα με τις ξυλογραφίες του Πάμπλο Νερούντα και του Ρίτσου και τις αφίσες από συναυλίες με τον Ξυλούρη και τον Μεράντζα!

Ε, δεν ξέρω, την πρόταση την κατέκριναν, γιατί αργεί να γίνει μάλλον. Πριν από ενάμισι χρόνο την κατέθεσα. Ήρθαν εδώ τα παιδιά, οι νεολαίοι, τα είπαμε μια χαρά. Εγώ είδα ότι μία τέτοια απλή πρόταση θα προσέφερε στο σύνολο των ανθρώπων, γιατί κομμουνισμός δεν είναι να λες μόνο ότι στηρίζεις τον πολιτισμό. Στην πράξη να σε δω!



Ανήκατε στους πολιτικούς συνθέτες εκείνους που θεωρούσαν το ροκ αμερικανόφερτη υποκουλτούρα;


Κοιτάξτε, αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας αφελληνισμός των νέων παιδιών.

Τώρα μιλάτε σαν συνθέτης της πατριωτικής Αριστεράς;
Μιλάω σαν ένας συνθέτης που βλέπει τον αφελληνισμό των νέων όχι μόνο στη μουσική, αλλά στα πάντα, ακόμη και στην έκφραση τους. Με τις λέξεις που χρησιμοποιούν, η ελληνική γλώσσα φθίνει, πάει στην άκρια σιγά - σιγά. Η πλουσιότερη γλώσσα και μητέρα όλων των άλλων γλωσσών, πάει να αντικατασταθεί από τη γλώσσα του εμπορίου. Μιλάμε για τη γλώσσα του λόγου, της φιλοσοφίας, της ποιητικής έκφρασης...Το βλέπω στα τραγούδια των νέων! Τα ραδιόφωνα παίζουν συνέχεια αμερικανικά τραγούδια, για όνομα του Θεού δηλαδή (σ.σ. υψώνει τη φωνή του). Και τα αμερικανικά σκουπίδια κυρίως! Τι θα ακούσει και με τι θα χορέψει ο νέος άνθρωπος; Μ' αυτό το συνεχές ντούπου - ντούπου; Ούτε ξέρω τι λένε αυτά τα τραγούδια, αλλά κάποια σε ραπ ύφος οδηγούν συνήθως στην παραίτηση, στο ''εγώ'', σε τέτοιες καταστάσεις. Βλέπεις τους Έλληνες δημιουργούς και κάνουν τα στραβά μάτια. Τι θα τραγουδάνε οι νέοι σε δέκα χρόνια από τώρα; Βλέπεις, ας πούμε, τη συναυλία που θα κάνει ο Σαββόπουλος στο Καλλιμάρμαρο και αγνοεί τελείως το τραγούδι της γενιάς του!

Μήπως όμως απλά ο κόσμος προχωράει, έστω και σε λάθος δρόμο; Πάντως προχωράει. Ο δε Σαββόπουλος έχει αποδείξει ότι είναι χαμαιλέοντας εδώ και μισό αιώνα.


Γιατί δε βάζει Μαρκόπουλο μέσα; Γιατί δε βάζει Θεοδωράκη, ένα έστω; Βεβαίως βάζει τους παλιότερους μέσα, τον Αττίκ, τον Γιαννίδη, καλά κάνει, αλλά μην κάνεις όμως και μια τρύπα στη μέση! Δεν ξέρω, αυτό πιστεύω εγώ, εκτός κι αν πέφτω έξω, αν έχω πληροφορηθεί λάθος. Είναι σαν να κάνεις ένα άλμα προς τα πίσω και στη μέση να αφήνεις μια τρύπα!

Κάνατε παρέα με τον Σαββόπουλο, υπήρξατε φίλοι;

Όχι, τον συμπαθώ και - φαντάζομαι - με συμπαθεί κι αυτός, αλλά δεν έχουμε καμία ιδεολογική συγγένεια. Δεν κολλήσαμε ποτέ ιδιαίτερα, δεν ταιριάξαμε. Μάλιστα, τους Αχαρνής που είχε κάνει, εγώ τον πρότεινα στον Κουν. Είχα να κάνω ένα άλλο έργο τότε και είπα του Κουν Δοκίμασε με τον Σαββόπουλο. Δεν έχει κάνει ποτέ θέατρο, αλλά μπορεί να προκύψει κάτι ενδιαφέρον! Μου τηλεφωνούσε ανήσυχος ο Κουν στις δύο τη νύχτα: Βρε Χρήστο, εγώ θέλω να κάνω θέατρο, αυτός θέλει να κάνει τα δικά του! Ο Αριστοφάνης δεν είναι πρόσχημα σε μένα! Εγώ πάλι τού'λεγα Κάνε λίγη υπομονή μέχρι να βρείτε τη χρυσή τομή. Πάνω στη βδομάδα δεν τα βρήκαν και του είπε ο Κουν του Σαββόπουλου Άντε γεια σου...Την επόμενη χρονιά είχα προτείνει τον Θάνο Μικρούτσικο για τη μουσική στην Ειρήνη. Εγώ πάλι δε μπορούσα, ήμουν κλεισμένος για κάτι άλλο, οπότε του λέω του Θάνου Θα σε πάρουν τηλέφωνο αύριο από το Τέχνης, η μετάφραση θά'ναι του Βάρναλη, πάρ'το βιβλίο για νά'σαι ενήμερος. Δεν τον κάλεσαν τελικά στο τηλέφωνο και ποτέ δεν έμαθα το λόγο, πάντως εγώ τον είχα προτείνει για τη δουλειά.

Πιστεύετε πως η οικογενειακή γαλήνη συμβαδίζει με την καλλιτεχνική ισορροπία;

Νομίζω ναι, διότι μικρός που ήμουν, η παιδική ηλικία ήταν μόνο στέρηση, μόνο! Δεν είχαμε τίποτα! Και τα είχαμε όλα! Με θυμάμαι να παίζω με ένα σπιρτόκουτο. Κάποιος το είχε πετάξει κι εγώ το πήρα και το έκανα παιχνιδάκι. Στο σχολείο τη βγάζαμε με συσσίτια, είχαμε και τραχώματα στα μάτια που μας έβαζαν μια κίτρινη αλοιφή κι έβλεπες εκατό παιδιά να πηγαίνουν σαν τους αόμματους. Ξέρετε όμως τι συνέβαινε; Ήμασταν όλοι ίσοι! Να, λοιπόν, το παράδειγμα της ισότητας. Η ευτυχία δε βρίσκεται στα χρήματα, αλλά στο μοίρασμα των πάντων με τους πάντες. Να η Αριστερά που με ρωτάγατε πριν: Το μοίρασμα όλων των πραγμάτων με όλους τους ανθρώπους. Όλο αυτό μου έφερε ψυχική ισορροπία, δεν αισθάνομαι κόμπλεξ και ποτέ δε ζήλεψα κανέναν. Ο Βάρναλης, ξέρετε, όταν τον ρωτούσαν Ποια γυναίκα σ' αρέσει;, έλεγε Τ' αλλουνού (γέλια). Έτσι κι εγώ, άμα με ρωτήσουν ποια τραγούδια μ' αρέσουν, λέω Τ' αλλουνού! Αγαπάω τα όμορφα τραγούδια κι ας μην τά'χω κάνει εγώ. Είναι κέρδη αυτά από μία στερημένη παιδική ηλικία, όταν πηγαίναμε κώλο - κώλο στον τοίχο για να μη φαίνονται τα μπαλώματα στα παντελόνια, που σήμερα θεωρούνται μόδα.
Φωτογραφία: Αντώνης Μποσκοΐτης (11/05/2017)

Έχετε δυο κόρες και τρία εγγόνια. Παππούς δηλαδή.

Το ωραιότερο πράγμα! Δεν μετριέται με τίποτα η απεραντοσύνη της αγάπης των παιδιών.

Υπήρξατε καλός, που λένε, πατέρας;


Ποτέ μου δεν άσκησα εξουσία απάνω στα παιδιά μου. Άφηνα τα κορίτσια μου να κάνουν ότι θέλανε, βλέπανε κι αυτά όμως τι γονείς είχαν! Είναι κάτι μάνες με το τσιγάρο όλη την ώρα στο στόμα και λένε στην κόρη τους Μην καπνίζεις! Ε, πως Μην καπνίζεις, αφού κι εσύ τι κάνεις απ' το πρωί ως το βράδυ; Τα παιδιά έχουν προσλαμβάνουσες απ' τους γονείς τους και σαν άνθρωποι και σαν πολίτες και σαν επαγγελματίες, στα πάντα.

Προσέχετε την υγεία σας;
Δεν κάνω τίποτα το ιδιαίτερο. Δεν είμαι υποχόνδριος με θέματα υγείας, απλώς επειδή τώρα είμαι 77 ετών, οποιοσδήποτε μεγαλώνει μαζεύει ζάχαρο, πίεση, ουρικά, τα γνωστά. Ευτυχώς είναι γιατρός ο γαμπρός μου και τον συμβουλεύομαι σε διάφορα θέματα.

Σε εκατό χρόνια από τώρα που δεν θα υπάρχει κανένας μας, πιστεύετε πως θα ζει το τραγούδι σας, θα ανακαλύπτεται;

Νομίζω πως θα υπάρχουν και τότε τα τραγούδια, αν όχι όλα, πάντως πολλά. Σημασία έχει να υπάρχουν τα μέσα ώστε να μπορέσουν οι άνθρωποι να τα ακούσουν, να πάρουν την πληροφορία. Πως έφτασαν σε εμάς, λόγου χάριν, τα τραγούδια του Σούμπερτ; Με την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνογνωσίας. Έτσι θα φτάσουν στις επόμενες γενιές και τα δικά μας τραγούδια.

Σε εκατό χρόνια από τώρα, βέβαια, μπορεί να μην υπάρχει και ο πλανήτης ολόκληρος, αν γίνουμε κινδυνολόγοι κι εμείς λίγο.

Κοιτάξτε, μέλλον κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει. Ούτε παρελθόν! Ένα παρόν υπάρχει μόνο ανά πάσα στιγμή. Το παρόν είναι που μετράει. Μέλλον ότι και να ορίσεις, θα είναι κάτι άλλο, την πάτησες. Το παρελθόν πάλι δε μπορείς να τό'χεις ζήσει, άρα φτάνει αλλιώς σε σένα. Παρόν είναι μια μέρα, μία ώρα, ένα δευτερόλεπτο. Ο χρόνος στη ζωή μας είναι κάτι ανυπολόγιστο, ανύπαρκτο σχεδόν. Δε λέω αν υπάρχει ή δεν υπάρχει. Απλά λέω δεν ξέρω...

Αγνωστικιστής είστε και στα θρησκευτικά σας πιστεύω;


Δεν ξέρω αν υπάρχει ή δεν υπάρχει Θεός, άρα ο καθένας είναι ελεύθερος να βγάλει τα συμπεράσματα του.

Από έναν καλλιτέχνη περιμένεις να σου πει ότι Θεός μπορεί νά'ναι κι αυτό το δέντρο στον κήπο σας, τα τζιτζίκια που μας έχουν πάρει τα αυτιά, αν και συζητάμε σε εσωτερικό χώρο...

Οτιδήποτε μπορεί να είναι! Θεός πάντως είναι κατασκεύασμα του ανθρώπου απ' την ανάγκη του να εξηγήσει την ίδια του την ύπαρξη. Δεν ξέρει δηλαδή τι του συμβαίνει και λόγω της ανημπόριας της δικής του, εναποθέτει τις ελπίδες του σε μία άλλη δύναμη. Ο Θεός είναι, λοιπόν, μια λέξη που βρέθηκε για να συμπεριλάβει ως έννοια κάτι πολύ σύνθετο και πολυδιάστατο.

Ωστόσο, κάνατε θρησκευτικό γάμο κι εσείς, βαφτίσατε τα παιδιά σας, να υποθέσω, όπως και στο σπίτι σας είδα αρκετά εικονίσματα.

Μα ναι, εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα. Απ' τη στιγμή που δεν είμαι σίγουρος, τηρώ κάποιες παραδόσεις, δεν πάω κόντρα στη λαϊκή έκφραση, αν θέλετε. Βλέπω, ας πούμε, δεσποτάδες φασισταριά και βλέπω και ανθρώπους αφοσιωμένους. Μπορώ σαν πολίτης να αποδοκιμάσω, να πω Κοίτα την κατάντια αυτών των θρησκευτικών ηγετών, που πήραν μια θρησκεία αγάπης και την έκαναν κήρυγμα μίσους, αλλά τη δική μου γνώμη δε θα την εκφράσω ούτε αρνητικά, ούτε θετικά, για καμία παράδοση, θρησκευτική ή μη! Δεν θά'χε ιδιαίτερη σημασία αν παντρευόμουν σε εκκλησία ή εδώ στο δρόμο. Απ' την άλλη μεριά, η συγκεκριμένη πίστη έχει διατηρήσει μια ατμόσφαιρα που είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και έχει προσφέρει πολλά και στον πολιτισμό. Υπάρχουν τα αρνητικά στοιχεία, οι καταστροφές των αρχαίων ναών κ.λπ., υπάρχουν όμως και τα θετικά! Ποια; Δημιούργησε μια τεράστια και σημαντική σχολή ζωγραφικής, μας κληροδότησε υμνωδίες και υπέροχα ποιητικά κείμενα, έναν εξαιρετικό αρχιτεκτονικό ρυθμό, μια τεχνοτροπία.

Κατανοώ το ''πακέτο'' όλο που περιγράφετε. Το ίδιο δε συμβαίνει και με το θέατρο;

Ακριβώς! Εγώ αυτό που δε μπορώ στο σύγχρονο αρχαίο θέατρο είναι δύο πράγματα: Τα κοστούμια αφενός και τη χρήση της μουσικής αφετέρου. Βάζουν δηλαδή ένα τζιν στο Χορό και νομίζουν ότι κάνουν μοντέρνο θέατρο. Είναι το ίδιο με το να μπω σε μια εκκλησία που δεν έχει τίποτα μέσα εκτός από έναν παπά που φοράει τζιν. Άμα αφαιρέσεις την ατμόσφαιρα, αυτό το άμα τη εμφανίσει, που λένε, χάνεται και η όλη πράξη, το τελετουργικό. Τι να κάνουμε, η καθημερινότητα ήταν ο χιτώνας, γιατί να φοράνε τζιν οι ηθοποιοί; Δεν το καταλαβαίνω! Ότι μπορεί να σε υποβάλλει, το κρατάς μαζί φυσικά με τον λόγο.



Εν αρχή ην ο λόγος ειδικά στο θέατρο κι εσείς, κύριε Λεοντή, είχατε εναντιωθεί στον Γιαν Φαμπρ στο Φεστιβάλ Αθηνών πέρσι.

Ένας από τους λόγους της εναντίωσης μου είχε να κάνει με το ότι το αρχαίο θέατρο βασίζεται στο λόγο κι αυτοί όλοι τό'χουνε κάνει θέαμα. Προβολείς από δω, προβολείς από κει, ξεβράκωτοι από δω, ξεβράκωτες από κει, που πήγε ο λόγος; Μεσημέρι παίζονταν οι παραστάσεις στον αρχαίο κόσμο, τι πράγματα είναι αυτά τώρα; Να πιάνει ο άλλος το πουλί του και να κάνει τον Οιδίποδα; Ε δε γίνεται! Έχω εξοργιστεί, γιατί καλύπτουν τη σκηνοθετική τους ένδεια με ένα πράγμα περίεργο στο μάτι! Το θέατρο θα πρέπει να αναζητήσει την ουσία του στην αξία του λόγου και των ανθρώπινων αιτημάτων, όχι στο φαίνεσθαι.

Τελευταία ερώτηση: Τι περιμένετε να σας φέρει η ζωή;

Την ανηφόρα της με τις ομορφιές της και τις ασχήμιες της. Τους αγώνες της, τον αγώνα της. Να μην εγκαταλείψω τον αγώνα για κατάκτηση της εσωτερικής ελευθερίας μου. Την υπέρτατη ελευθερία να αισθάνεται κανείς ελεύθερος ακριβώς μέχρι να κλείσει τα μάτια του.

* Την Τρίτη 24/3 θα μεταδοθεί από το Κανάλι της Βουλής, στις 21.00, η συναυλία του Χρήστου Λεοντή με το έργο «Καντάτα Ελευθερίας»

Πέμπτη 26 Μαρτίου 2020

Μένουμε δυνατοί. Δυναμώνουμε τη φωνή μας (βίντεο)

Αισχρό να κερδοσκοπούν τα ιδιωτικά μεγαθήρια της Υγείας με ευθύνη της κυβέρνησης

902

«Θα στηριχτούμε στις δυνάμεις του Εθνικού Συστήματος Υγείας (...) Ο ιδιωτικός τομέας λειτουργεί υπό την απόλυτη καθοδήγηση του υπουργείου Υγείας...».

Aυτά ανέφερε ο πρωθυπουργός στο τελευταίο του διάγγελμα, στις 19 Μάρτη.

Η ένταξη των ιδιωτικών κλινικών στον κρατικό σχεδιασμό έπρεπε ήδη να είχε γίνει. Καθώς επίσης αυτό που έπρεπε να είχε ήδη γίνει ήταν η άμεση προμήθεια όλων των νοσοκομείων με τον απαραίτητο εξοπλισμό για την αποφυγή ενδο-νοσοκομειακής μετάδοσης του ιού και σε νοσηλευόμενους και σε προσωπικό.

Δυστυχώς η καθημερινότητα απέχει ακόμα από τα αυτονόητα. Μέχρι και πριν λίγες μέρες, στα ιδιωτικά νοσοκομεία διενεργούνταν κανονικά μη επείγοντα χειρουργεία, αφού η εργοδοσία εκμεταλλευόμενη την αναστολή των δημόσιων νοσοκομείων βρήκε τρόπο να πλουτίσει.

Υπάρχουν ακραία παραδείγματα, π.χ. σε μεγάλη κλινική την περασμένη βδομάδα έγιναν πάνω από δέκα αισθητικές πλαστικές επεμβάσεις!

Σε κάποιες κλινικές, τα κανονικά χειρουργεία «βαφτίζονται» επείγοντα (π.χ. αντί για λίπωμα, απόστημα), αψηφώντας στο όνομα του κέρδους και τις εκκλήσεις του προσωπικού και τις ελλείψεις της αιμοδοσίας, βάζοντας σε κίνδυνο σε περίπτωση επιπλοκών και τη ζωή των ασθενών.

Αισχροκέρδεια με τα τεστ για τον κορονοϊό

Για την προστασία του προσωπικού δεν λαμβάνεται κανένα μέτρο. Σε αυτόν τον τομέα οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα Υγείας είναι σε ακόμα χειρότερη θέση από το Δημόσιο. Πέρα από μία και μόνο χειρουργική μάσκα, η οποία χρησιμοποιείται για όλη τη βάρδια, στα υπόλοιπα μέσα ατομικής προστασίας (γυαλιά, στολή) σημειώνονται σαφείς ελλείψεις και σε περίπτωση χρησιμοποίησής τους, τότε αυτό γίνεται εκ περιτροπής από το προσωπικό!

Οι δειγματοληψίες σε εργαζόμενους στην ιδιωτική Υγεία που παρουσιάζουν συμπτώματα στη μεγάλη πλειοψηφία των κέντρων γίνονται με χρέωση (!) και πολύ επιλεκτικά, ακόμα και αν έρθουν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα. Αξιοποιούν για αυτό τους γιατρούς των κλινικών και γιατρούς εργασίας. Π.χ. σε παχύσαρκη εργαζόμενη με βήχα και δύσπνοια της είπαν να γυρίσει στη δουλειά της κανονικά!

Το αποκορύφωμα αφορά το πλιάτσικο και την αισχροκέρδεια με τα τεστ για τον κορονοϊό. Εως τώρα όλα τα ιδιωτικά διαγνωστικά που διαφημίζουν ότι κάνουν το τεστ, παίρνουν μόνο το δείγμα από τον ασθενή και το στέλνουν είτε στο Παστέρ είτε στην Ιατρική Σχολή. Δεν έχουν δικά τους εργαστήρια και αντιδραστήρια. Δηλαδή χρεώνουν απλώς τη λήψη του φαρυγγικού επιχρίσματος και μετά το υλικό δουλεύεται εκεί που στέλνουν και τα δημόσια νοσοκομεία. Μάλιστα έχουν και υψηλή ταρίφα, αλλά και... «φιλική τιμή» για το ίδιο το προσωπικό τους.

Κάποια τρανταχτά παραδείγματα:

-- «Ιατρικό Αθηνών»: Στέλνει στο Παστέρ και περιμένουν από μέρα σε μέρα τα δικά τους αντιδραστήρια.

-- «Ερρίκος Ντυνάν»: Η εξέταση κοστίζει 275 ευρώ για το κοινό, 77 για το προσωπικό. Τα στέλνει όλα στο Παστέρ.

-- «Υγεία»: 310 ευρώ, επίσης τα στέλνει στο Παστέρ και στην Ιατρική Σχολή.

-- «Ιασώ General»: Χρέωση 300 ευρώ για το κοινό και 150 ευρώ για το προσωπικό. Κάνει και κατ' οίκον επισκέψεις για λήψη δείγματος με 350 ευρώ. Σε μία μέρα την προηγούμενή βδομάδα έκανε 187 κατ' οίκον δειγματοληψίες (187x350 = 65.450 ευρώ). Τα στέλνει στο Παστέρ. Ξεμένει από κιτ λήψης δειγμάτων και έχει κρατήσει κάποιες δεκάδες για τους... VIP πελάτες του.

-- «Μητέρα»: Δεν χρεώνουν δείγματα στο προσωπικό, τα έστελναν στο «Αlab», ένα ιδιωτικό που έκανε την εξέταση (ας ελπίσουμε pcr - δηλαδή μοριακό έλεγχο - και όχι rapid test, που μπορεί να δώσει πολλά περισσότερα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα) και τώρα στην Ιατρική Σχολή.

-- «Βιοϊατρική»: Είναι το μόνο που έχει μοριακό τμήμα και κάνει τα τεστ από την Παρασκευή 20/3. Νωρίτερα και από εκεί πήγαιναν τα δείγματα για να δουλευτούν στην Ιατρική και το Παστέρ. Το διαφήμιζε μάλιστα και ο Πορτοσάλτε στον «ΣΚΑΪ», ότι μόνο με 120 ευρώ κάνεις τη δουλειά σου χωρίς καν να βγεις από το αυτοκίνητο...

-- «Ιατροί κατ' οίκον 1144»: Διαφημίζουν ότι κάνουν pcr, ότι συνεργεία με ειδικό εξοπλισμό και στολές πραγματοποιούν δειγματοληψίες κατ' οίκον και τα μεταφέρουν σε εξειδικευμένο εργαστήριο. Κι αυτοί τα πηγαίνουν στο Παστέρ.

Στο βωμό του κέρδους καταπατούνται οι έννοιες της Πρόληψης και της δημόσιας Υγείας

Τα ζητήματα που προκύπτουν είναι πολύ σοβαρά:

1. Είναι αισχρό από την κυβέρνηση το να στέλνει κόσμο στα ιδιωτικά διαγνωστικά. Τη στιγμή που καλεί όσους έχουν ήπια συμπτώματα κρυολογήματος και γρίπης να μείνουν σπίτι και να μην κάνουν το τεστ, λέει ανοιχτά πως όποιος θέλει μπορεί να πάει στα ιδιωτικά. Οι οδηγίες που βγαίνουν από τον ΕΟΔΥ, όλο και περιορίζουν τα κριτήρια ορισμού του ύποπτου κρούσματος για το οποίο θα σταλεί δείγμα από δημόσιες μονάδες. Ο ίδιος ο Τσιόδρας είπε: «Δεν θα κάνουμε το τεστ σε ήπια συμπτώματα, για όποιον θέλει υπάρχουν τα ιδιωτικά». Δηλαδή κριτήριο γίνεται η τσέπη...

2. Αρνούνται να κάνουν τεστ σε υγειονομικούς, βγάζουν πρωτόκολλα και κόφτες για να περιορίσουν τα τεστ (τρεις τύποι κινδύνου έκθεσης, λέει ο ΕΟΔΥ), περιορίζουν τα κριτήρια μόνο στις ευπαθείς ομάδες, στη βαριά νόσο κ.λπ. και την ίδια στιγμή τα ιδιωτικά στέλνουν ανεξέλεγκτα. Καθημερινά φτάνουν καταγγελίες στα εκλεγμένα συνδικαλιστικά όργανα, που λένε πως οι επιτροπές λοιμώξεων των δημόσιων νοσοκομείων ή διάφοροι υπεύθυνοι - προϊστάμενοι κ.λπ., αρνούνται να διενεργήσουν τεστ για τον SARS-CoV-2 σε υγειονομικούς που εμφανίζουν συμπτώματα ή έχουν εκτεθεί σε επιβεβαιωμένα κρούσματα. Υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις που μετά την άρνηση να γίνει στο δημόσιο νοσοκομείο πήγαν σε ιδιωτικό και βγήκε θετικό τεστ (όπως σε εργαζόμενο του ΚΑΤ και του «Αλεξάνδρα»).

3. Λένε να μη συρρέουν στα νοσοκομεία, για να μην υπάρχει διασπορά. Αραγε στα ιδιωτικά δεν διασπείρεται η νόσος;;

4. Πόσο επιβαρύνονται τα 2 πιστοποιημένα εργαστήρια διενέργειας pcr για τον SARS-CoV-2 (Παστέρ και Ιατρική Σχολή) όταν δέχονται χιλιάδες δείγματα από τον ιδιωτικό τομέα; Αλόγιστη χρήση δηλαδή, με βασική ένδειξη την ταρίφα που πληρώνει ο κόσμος. Οι ιδιώτες πληρώνονται αδρά και προκαλούν συμφόρηση στα ίδια εργαστήρια που στέλνει και το ΕΣΥ. Δεν λειτουργούν απλά παράλληλα στο ΕΣΥ, λειτουργούν ενάντια στον συλλογικό σχεδιασμό.

5. Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, αντί για επίταξη η κυβέρνηση με την πρόσφατη ΠΝΠ διπλασιάζει την αποζημίωση που παίρνουν οι κλινικάρχες για τη διάθεση κρεβατιών ΜΕΘ των ιδιωτικών κλινικών στον ΕΟΠΥΥ. Από 800 ευρώ, το ποσό που θα πληρώνει το Δημόσιο σαν «ενοίκιο» πάει στα 1.600 ευρώ τη μέρα! Στη βάση μάλιστα των σχετικών ΠΝΠ, το υπουργείο Υγείας δεσμεύει πιστώσεις ύψους 30 εκατ. ευρώ ως έκτακτη επιχορήγηση του ΕΟΠΥΥ, «για την αντιμετώπιση δαπανών αποζημίωσης ιδιωτικών θεραπευτηρίων - κλινικών, καθώς και ιδιωτών για την πραγματοποίηση κλινικού και εργαστηριακού ελέγχου».

Στον βωμό του κέρδους των ιδιωτικών κλινικών καταπατούνται οι έννοιες της πρόληψης και της προστασίας της δημόσιας Υγείας. Οσο λειτουργούν οι ιδιωτικές κλινικές με σκοπό τον πλουτισμό των μετόχων και δεν επιτάσσονται στις ανάγκες του δημόσιου συστήματος, τόσο θα κινδυνεύει η ζωή των ασθενών και των εργαζομένων σε αυτές.

Τώρα χρειάζεται επίταξη των ιδιωτικών κλινικών, παροχή δωρεάν ιατρικών υπηρεσιών και εξοπλισμός τους με το απαραίτητο υλικό για την προστασία του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και την ελαχιστοποίηση του ρίσκου της ενδο-νοσοκομειακής μετάδοσης του κορονοϊού.

Η πανδημία δεν σταματά με την ατομική ευθύνη, θέλει μέτρα δραστικά και ενίσχυση και ισχυροποίηση της δημόσιας Υγείας: Αμεση επίταξη του ιδιωτικού τομέα. Αμεση επίταξη κλινών, κλινικών, κρεβατιών ΜΕΘ και εργαστηρίων του ιδιωτικού τομέα. Διενέργεια τεστ για κορονοϊό σε όλο το προσωπικό. Απαγόρευση της διενέργειας τεστ στον ιδιωτικό τομέα, επίταξη όλης της ποσότητας αντιδραστηρίων και κιτ που διαθέτουν. Διενέργεια τεστ μόνο βάσει επιστημονικών ενδείξεων, απολύτως δωρεάν και με ευθύνη των κρατικών φορέων σε μεγάλες ομάδες πληθυσμού, σύμφωνα με τις τρέχουσες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2020

Ακούστε τους γιατρούς! Η.Σιώρας: "Ο ηρωισμός ειναι δεδομένος αλλά εκείνη η ρημάδα η κρατική ευθύνη που είναι;"

"Να επιταχθούν άμεσα ιδιωτικοί γιατροί και κλινικές και τα ιδ.εργαστήρια που κανουν το τεστ και τρεχει ο κοσμάκης και δινει απο 120-450 ευρώ για να εξεταστεί."
"Να ανοίξουν άμεσα 120 κρεβάτια στο "Σωτηρία" που ειναι κλειστά και πανε να λειτουργησουν 30 κρεβάτια χωρίς καινουργιο προσωπικό. Νοσοκομείο Δ.Αττικής 40 κλίνες που τοζητάμε τόσο καιρό, Ασκληπιείο Βουλας 26 κλίνες, για να μην παμε στα Νοσοκομεια που έκλεισαν το '11 και '12 και τα ξέχασαν δια παντός.
Ο ηρωισμός μας είναι δεδομένος, ξερουμε την ατομική ευθύνη, αλλά εκείνη η ρημαδα η κρατική ευθύνη που είναι; "



Κυριακή 22 Μαρτίου 2020

Δ.Κουτσούμπας: Επικίνδυνη η σταση της ηγεσίας της εκκλησίας και κάποιων ιεραρχών

Η στάση της ηγεσίας της εκκλησίας κι ορισμένων ιεραρχών ήταν το λιγότερο επικίνδυνη. Ένα σεβαστό ατομικό δικαίωμα, όπως είναι αυτό της πίστης, δε μπορεί να ασκείται σε βάρος της δημόσιας υγείας. Ούτε μπορεί η ζωή και η υγεία των ανθρώπων να επαφίεται σε μεταφυσικές και θρησκευτικές δοξασίες και τελετουργίες οποιουδήποτε δόγματος. Φυσικά ευθύνη έχει και η κυβέρνηση για την καθυστέρηση στη λήψη μέτρων, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ποσό αναχρονιστικός είναι ο εναγκαλισμός κράτους - εκκλησίας. Δυστυχώς μόνο το ΚΚΕ προτείνει την πλήρη κατάργηση αυτού του εναγκαλισμού, που σήμερα την αντιλαμβάνονται πολλοί περισσότεροι.

Πέμπτη 19 Μαρτίου 2020

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ



Στη μάχη με τον «αόρατο εχθρό» χρειάζονται στρατιώτες και όπλα!



Παράσταση διαμαρτυρίας της ΟΕΝΓΕ σήμερα στις 4 μ.μ. στο υπουργείο Υγείας, απαιτώντας προσλήψεις και όλα τα αναγκαία μέτρα στη μάχη με τον κορονοϊό



Από παλιότερη διαμαρτυρία της ΟΕΝΓΕ με κεντρικό αίτημα το μαζικό διορισμό μόνιμων γιατρών στα νοσοκομεία
«Στη μάχη ενάντια στον "αόρατο εχθρό" χρειαζόμαστε: ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ (μόνιμο προσωπικό), ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ ΟΠΛΑ (αναπνευστήρες και κλίνες ΜΕΘ), ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΟΠΛΑ (ατομικά μέσα προστασίας για το υγειονομικό προσωπικό, ώστε να μη βγει εκτός μάχης)», τονίζει η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) σε ανοιχτή επιστολή της προς τον πρωθυπουργό, απαντώντας στο προχτεσινό διάγγελμά του.



Σήμερα, Πέμπτη, η ΟΕΝΓΕ προχωρά σε παράσταση διαμαρτυρίας στο υπουργείο Υγείας στις 4 μ.μ., απαιτώντας από την κυβέρνηση να πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα για να μπορούν οι εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία να κάνουν τη δουλειά τους σωστά και με ασφάλεια.
Μαζί με τον «αόρατο» εχθρό αντιμετωπίζουμε τις ορατές τραγικές ελλείψεις

Στην ανοιχτή επιστολή της προς τον πρωθυπουργό, η ΟΕΝΓΕ επισημαίνει τα εξής:

«Η αναγκαία ατομική υπευθυνότητα για την τήρηση των μέτρων προστασίας και η επίσης αναγκαία συμμόρφωση με τις συστάσεις και τις οδηγίες των ειδικών δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κρατική ευθύνη, την ευθύνη της κυβέρνησής σας, για την αντιμετώπιση της εξελισσόμενης επιδημίας του κορονοϊού.

Επαναλάβατε στο διάγγελμα ότι είμαστε σε πόλεμο με έναν εχθρό που είναι αόρατος αλλά δεν είναι ανίκητος.

Είναι δική σας ευθύνη να πάρετε όλα τα αναγκαία μέτρα για να θωρακιστεί όσο είναι δυνατόν το δημόσιο σύστημα Υγείας.

Είναι δική σας ευθύνη να εξασφαλίσετε στην εμπροσθοφυλακή όλα τα αναγκαία μέσα για να μπορέσει να αναμετρηθεί με τον εχθρό και να τον νικήσει με όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες.

Μία βδομάδα μετά την εξαγγελία σας για 2.000 προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού, πόσες έχετε κάνει; Τι περιμένετε; Στο διάγγελμά σας δεν κάνατε την παραμικρή νύξη για προσλήψεις γιατρών.

Εστω αυτήν τη στιγμή ακούστε τη φωνή των "μαχητών των νοσοκομείων", όπως μας αποκαλέσατε. Αυτών που δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τον "αόρατο" εχθρό, αλλά αναμετρώνται καθημερινά με τις ορατές, οφθαλμοφανείς, τραγικές ελλείψεις για τις οποίες έχετε την αποκλειστική ευθύνη. Εσείς και οι προκάτοχοί σας.

Οι 2.000 προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού δεν φτάνουν. Τόσες είχατε εξαγγείλει και τον Ιούλιο, όταν δεν ήμασταν σε πόλεμο και δεν τις κάνατε.

Είναι δική σας ευθύνη να προχωρήσετε άμεσα σε μαζικές προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτών, τραυματιοφορέων με προτεραιότητα τη στελέχωση των τμημάτων πρώτης γραμμής, ΤΕΠ, ΜΕΘ, ΕΚΑΒ, αλλά και των Κέντρων Υγείας για να αποσυμφορηθούν τα νοσοκομεία.

Είναι δική σας ευθύνη έστω και τώρα να φροντίσετε για τον εφοδιασμό του υγειονομικού προσωπικού με τα αναγκαία ατομικά μέσα προστασίας.

Λέτε ότι μιλάτε πάντα τη γλώσσα της αλήθειας. Γιατί λοιπόν δεν λέτε την αλήθεια;

Οι 1.900 κλίνες οι οποίες εύχεστε να μη χρειαστούν, χρειάζονται ήδη αποδεδειγμένα. Και αυτό γιατί μέχρι σήμερα περιέθαλπαν ασθενείς με άλλα νοσήματα. Από εκεί προέρχονται κατά κύριο λόγο. Από την αναστολή "μέχρι νεωτέρας" της λειτουργίας αυτών των τμημάτων και των κλινικών. Η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν είναι νέες κλίνες. Δεν προστίθενται στο σύστημα Υγείας. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για όσες νέες κλίνες ΜΕΘ αναπτυχθούν: Ηταν απολύτως απαραίτητες κι αυτές, και πολύ περισσότερες και πριν την επιδημία.

Είναι δική σας ευθύνη να προχωρήσετε άμεσα στην επίταξη κρεβατιών, κλινικών, ΜΕΘ του ιδιωτικού τομέα για να μπορέσει να αντεπεξέλθει το σύστημα Υγείας».
Το «όποιος θέλει ας κάνει τεστ στον ιδιώτη» υπηρετεί την κερδοσκοπία μεγάλων κέντρων

Αναφορικά με τα τεστ για τον κορονοϊό, η ΟΕΝΓΕ σημειώνει:

«Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορονοϊό, ο κ. Τσιόδρας, είπε ότι "ναι μεν υπάρχει επάρκεια σε αντιδραστήρια για το τεστ του κορονοϊού" αλλά "στόχος είναι να μην ξοδεύεται άσκοπα σε ασυμπτωματικούς ασθενείς".

Αν δεχτούμε πως ισχύουν τα παραπάνω τότε είναι ανεπίτρεπτο και απαράδεκτο να λέτε ότι "όποιος θέλει να στέλνει δείγμα εξέτασης μέσω του ιδιωτικού τομέα, είναι ελεύθερος να το κάνει".

Ειλικρινά δεν το κατανοούμε.

Ας υποθέσουμε ότι εφαρμόζονται μόνο τα οριζόντια γενικά μέτρα. Σε αυτήν την περίπτωση:

1. Εχετε ή δεν έχετε την ευθύνη όταν εσείς δεν απαγορεύετε σε όποιον το επιθυμεί να το κάνει στα ιδιωτικά εργαστήρια, χωρίς να υπάρχει επιστημονική ένδειξη;

2. Αν το τεστ διενεργηθεί στον ιδιωτικό τομέα την περίοδο της επώασης, βγει ψευδώς αρνητικό και ο ασυμπτωματικός ή ο ασθενής με ήπια κλινικά συμπτώματα θεωρήσει ότι δεν έχει προσβληθεί από κορονοϊό και δεν παίρνει τις αναγκαίες προφυλάξεις, υπάρχει ο κίνδυνος διασποράς ή όχι;

3. Θα έχετε ή δεν θα έχετε εσείς στο ακέραιο την ευθύνη τόσο για τη διασπορά όσο και για την "άσκοπη σπατάλη" της διαθέσιμης ποσότητας αντιδραστηρίων, αν δεν πάρετε την απόφαση να επιτάξετε το σύνολο της ποσότητας των αντιδραστηρίων του ιδιωτικού τομέα και δεν εξασφαλίσετε ότι το τεστ θα διενεργείται απολύτως δωρεάν και μόνο αν υπάρχει ένδειξη;

Αν υποθέσουμε ότι εφαρμόζονται και εντοπισμένα μέτρα "εντός κοινότητας" (όπως σε χώρες π.χ. Κίνα, Ν. Κορέα, Ταϊβάν κ.λπ., "μοντέλο" που άλλωστε φαίνεται να είναι και το πιο αποτελεσματικό έως τώρα) τότε και μόνο τότε, έχει νόημα η μαζική διενέργεια του τεστ σε ασυμπτωματικούς.

Σε αυτήν την περίπτωση:

1. Πρέπει να είναι εξασφαλισμένη πολύ μεγάλη επάρκεια κιτ και αντιδραστηρίων.

2. Τα τεστ πρέπει να διενεργούνται απολύτως δωρεάν με αποκλειστική ευθύνη των επίσημων κρατικών φορέων.

Σε κάθε περίπτωση το μοναδικό που εξυπηρετεί το "οποιοσδήποτε επιθυμεί (χωρίς ενδείξεις και οδηγίες) να πηγαίνει να το κάνει ιδιωτικά", είναι η κερδοσκοπία των μεγάλων ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων και θεραπευτηρίων».
Χρειαζόμαστε στρατιώτες και όπλα για να αντιμετωπίσουμε την επιδημία

Η ΟΕΝΓΕ καταλήγει στην επιστολή της:

«Οι στιγμές είναι δύσκολες. Ακούστε τη φωνή αυτών που "χθες" θέλατε να φιμώσετε γιατί αναδείκνυαν τις ελλείψεις, διεκδικούσαν και κατέθεταν συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της επιδημίας. Ακούστε τη φωνή αυτών που μέχρι και σήμερα, αυτήν τη στιγμή, αφήνετε να αντιμετωπίζουν τον "αόρατο εχθρό" χωρίς όπλα, χωρίς μέσα ατομικής προστασίας. Αυτούς που προσπαθείτε να φιμώσετε για να μη διαμαρτύρονται δημόσια.

Κύριε Μητσοτάκη, μάσκες προστασίας από τον κορονοϊό να μας δώσετε, όχι "φίμωτρα" για να μη μιλάμε.

Κύριε Μητσοτάκη, αυτό που χρειαζόμαστε αυτήν τη στιγμή πρώτα και κύρια δεν είναι "ένα οικονομικό αντάλλαγμα" που υπαινιχθήκατε ότι θα μας δώσετε.

Στη μάχη ενάντια στον "αόρατο εχθρό" χρειαζόμαστε: ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ (μόνιμο προσωπικό), ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ ΟΠΛΑ (αναπνευστήρες και κλίνες ΜΕΘ), ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΟΠΛΑ (ατομικά μέσα προστασίας για το υγειονομικό προσωπικό ώστε να μην βγει εκτός μάχης). Αυτά διεκδικούμε για να αντιμετωπίσουμε την επιδημία.

Eσείς το είπατε στο χθεσινό σας διάγγελμα. Ο πρώτος και κύριος λόγος ανήκει τώρα στους γιατρούς. Ακούστε μας λοιπόν έστω και τώρα».

Τρίτη 17 Μαρτίου 2020

Μαρτυρία του Ελληνα γιατρού στο νοσοκομειο του Μπεργκαμο Γ.Γιούργου - "παρακαλώ τηρήστε πιστά τις οδηγίες! Αν γίνετε Ιταλία η Ελλάδα δεν θα αντέξει"

Αυτοί που θα διαβάσουν αυτό το άρθρο σίγουρα θα ανησυχήσουν πολύ. Ομως κάποιες φορές η ανησυχία δεν είναι εχθρός αλλά φίλος. Στη χώρα μας το σύστημα υγείας έχει υποστεί τρομερά χτυπήματα τα τελευταία χρόνια από τις πολιτικές των μνημονίων και δεν συγκρίνεται με το ιταλικό ειδικά στη Β.Ιταλία. Και μόνο οι "οδηγίες" απελπισίας του τύπου "δεν χρειάζονται μάσκες από τους μη ασθενείς","μην κάνετε τεστ άσκοπα" κλπ, απλά επειδή δεν υπάρχουν ούτε μάσκες αλλά δυστυχώς ούτε κιτ για τεστ στον ιό, θα πρέπει να μας βάλουν σε σκέψη.
Αυτός ο κόσμος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να μας δώσει την ασφάλεια που χρειαζόμαστε. Ας κάνουμε λοιπόν ΤΩΡΑ ό,τι μπορούμε για την πρόληψη και για μας αλλά και για τους άλλους. Την ίδια στιγμή είναι αυτονόητο ότι πρέπει με κάθε τρόπο να απαιτήσουμε ΑΜΕΣΑ  έστω και την τελευταία στιγμή να ενισχυθεί με γιατρούς αλλά και μέσα(ΜΕΘ, Αναπνευστήρες, κιτ τεστ, φάρμακα, επιτάξεις ιδιωτ.κλινικών κλπ) το Σύστημα Υγείας της χώρας μας, που τσακίστηκε από τις "μεταρρυθμίσεις" που εγιναν για τη "στήριξη της οικονομίας" και σε βάρος της υγείας μας.
Ο Γ.Γιούργος ήταν από αυτούς που όπως είχε πεί 2-3 εβδομάδες πριν, πίστευαν ότι η κατάσταση θα ήταν πολύ πιο απλή και αντιμετωπίσιμη. Η συνέχεια δεν δικαίωσε την αισιοδοξία του

(Το άρθρο-μαρτυρία του έλληνα γιατρού είναι από το "έθνος")

15.03.2020
Συγκλονίζει ο Ελληνας γιατρός του νοσοκομείου του Μπέργκαμο δρ. Γιώργος Γιούργος και αποκαλύπτει ζοφερές εικόνες από τη νοσηλεία ασθενών


Τρεις εβδομάδες πέρασαν από την πρώτη επικοινωνία του ethnos.gr με τον Έλληνα γιατρό του νοσοκομείου «Πάπα Τζιοβάνι ΧΧIIΙ» του Μπέργκαμο δρ. Γιώργο Γιούργο και από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Τόσο στην Ιταλία, όσο και στην Ελλάδα. Δυστυχώς μέρα με τη μέρα η χώρα μας πατάει στα χνάρια της Ιταλίας, αλλά το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας μας δεν έχει την υποδομή της Ιταλίας.


Ο δρ. Γιούργος τρέμει στην ιδέα να δει την πατρίδα του να περάσει όσα βιώνει ο ίδιος και η ιταλική κοινωνία. Συνθήκες βγαλμένες από ταινία σκληρού θρίλερ και με σενάρια που γράφονται κάθε μέρα στα κρεβάτια του υπερσύχρονου νοσοκομείου.

«Έχουμε υποκαταστήσει το Θεό»


Φοβάται πως εάν οι Έλληνες δεν προσέξουν η Ελλάδα δεν θα αντέξει και εξηγεί τους λόγους: «Η Ελλάδα δεν έχει την υποδομή της Ιταλίας. Δεν είναι υποτιμητικό να το παραδεχτούμε. Ολόκληρη Ιταλία και έχει γονατίσει. Οι νεκροί μπαίνουν σε σακούλες, θάβονται ή καίγονται με συνοπτικές διαδικασίες. Χάνονται άνθρωποι υγιείς μέσα σε ώρες. Εγώ και οι συνάδελφοι μου έχουμε υποκαταστήσει το Θεό. Ζητώ συγγνώμη αλλά δεν είναι βλασφημία αυτό που λέω. Έτσι αισθάνομαι. Μέσα σε δευτερόλεπτα πρέπει να πάρουμε απόφαση ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. Μπαίνουμε μέσα στο θάλαμο και πρέπει να αποφασίσουμε ποιος ζει και ποιος πεθαίνει αφού προηγουμένως διαπιστώσουμε πως ο ασθενής "έφτασε" και δε μπορεί να γυρίσει πίσω».



«Ο ασθενής "φτάνει" προς το τέλος»

Τα λόγια του είναι γροθιά στο στομάχι και μάλιστα από έναν άνθρωπο που πριν από 20 ημέρες μας είχε τονίσει πολλές φορές πως «δεν χρειάζεται πανικός». Τα λόγια του σοκάρουν: «Όλα τα δωμάτια έχουν μετατραπεί σε μίνι εντατικές. Σχεδόν όλοι έχουν μάσκες οξυγόνου. Όσοι έχουν προσβληθεί από κοροναϊό και προσβληθεί ο πνεύμονας τους θα χρειαστούν σίγουρα μάσκα οξυγόνου. Δυστυχώς όμως δεν φτάνει αυτό. Με δεδομένο πως δεν υπάρχει εμβόλιο ή κάποια συγκεκριμένη θεραπευτική ουσία παρέχουμε ενδοφλέβιες ενέσεις παρακεταμόλης για να ρίξουμε τον πυρετό. Εάν ο υψηλός πυρετός δεν υποχωρήσει ο ασθενής "φτάνει" προς το τέλος. Δεν υπάρχει επιστροφή».
«Μας παρακαλούν για ένα "αντίο" από το κινητό»

Σε ερώτηση να μας εξηγήσει το τι σημαίνει "έχει φτάσει" ο ασθενής ο Γιώργος Γιούργος λέει: «Το "έχει φτάσει" σημαίνει πως έχει φτάσει στο σημείο "μηδέν", δεν έχει αέρα για να αναπνεύσει. Φτάνει στο θάνατο. Το χειρότερο με τον κοροναϊό είναι πως εκτός από τους γιατρούς που βλέπουν πως έρχεται το τέλος, το καταλαβαίνει και ο ασθενής όταν πρόκειται να φτάσει στο τέλος. Είναι συγκλονιστικό. Αυτά που βλέπουμε κάθε μέρα δεν περιγράφονται. Μας παρακαλούν οι ασθενείς να πούμε ένα "αντίο" στους συγγενείς τους που δεν έχουν πρόσβαση και δε μπορούν να τους μιλήσουν. Μας εκλιπαρούν να πάρουν ένα τηλέφωνο. Και το αντίθετο. Μας ζητούν οι συγγενείς των ασθενών να βάλουμε το τηλέφωνο στο αφτί τους να τους μιλήσουν για τελευταία φορά. Δεν γίνεται όμως. Και να θες να τους εξυπηρετήσεις δεν γίνεται. Τα περιστατικά είναι εκατοντάδες και πρακτικά είναι αδύνατο».

Οι τελευταίες ώρες και η μορφίνη

Οι πιο συγκλονιστικές στιγμές για τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό είναι οι τελευταίες ώρες των ασθενών και εξηγεί: «Ο κοροναϊός προσβάλει τις ηλικίες από 40-50 ετών και πάνω. Ο πιο μικρός σε ηλικία αυτή τη στιγμή στο νοσοκομείο μας είναι 28 ετών. Οσο πιο μεγάλος σε ηλικία είναι ο ασθενής τόσο μικρότερες είναι οι αντοχές του και δεν κάνει κάποιο γύρισμα ανάκαμψης. Οι πιο τραγικές στιγμές είναι οι τελευταίες ώρες διότι ο ασθενής νιώθει πως πνίγεται, πως δεν έχει άλλο αέρα. Ακόμα και μάσκα οξυγόνου που έχει, νιώθει να πνίγεται επειδή ο ιός καταστρέφει τον πνεύμονα. Για το λόγο αυτό κι όταν πλέον κριθεί πως δεν υπάρχει επιστροφή και ο ασθενής έχει "φτάσει" τότε του χορηγείται μορφίνη. Ο λόγος δεν είναι άλλος από το να χαλαρώσει, να ηρεμήσει και να μην έχει την αντίδραση που έχει κάθε άνθρωπος που πεθαίνει όταν νιώθει πως δεν έχει αέρα».

«Ξέραμε πως δεν θα ξανασυναντηθούμε»

Το πρωί του Σαββάτου 14/3 μία περίπτωση μιας 70χρονης γυναίκας που νοσηλεύονταν στην εντατική συγκλόνισε τον Έλληνα ΩΡΛ: «Όταν έκανε εισαγωγή στο νοσοκομείο με τα συμπτώματα ήταν ευδιάθετη, είχε πολύ καλή φυσική κατάσταση και υψηλό ηθικό. Ανέβασε υψηλό πυρετό για μία εβδομάδα και το γύρισε σε πνευμονία. Της χορηγούσαμε ενδοφλέβιες αντιπυρετικές αλλά δεν έπεφτε με τίποτα ο πυρετός. Μιλούσαμε, καταλάβαινε πως "έφτανε" και δεν είχε γυρισμό. Είπαμε θα τα πούμε "μετά". Ξέραμε και οι δύο πως δεν θα ξανασυναντηθούμε».

«Δεν θα αντέξει η Ελλάδα»

Ο Γιώργος Γιούργος κάνει έκκληση στους Ελληνες πολίτες να τηρήσουν πιστά τους κανόνες προφύλαξης και μεταφέρει ζοφερές εικόνες από την σκληρή πραγματικότητα που βιώνει κάθε λεπτό στο υπερσύχρονο νοσοκομείο του Μπέργκαμο που κατά 95% έχει μετατραπεί σε μία ενιαία εντατική μονάδα: «Ξέρετε πολύ καλά από την προηγούμενη επικοινωνία μας πως είμαι πολέμιος της αρνητικής δημοσιότητας και του πανικού. Σας το είχα επισημάνει άλλωστε. Μετά τα όσα βιώνουμε όμως τον τελευταίο μήνα σας λέω με βεβαιότητα πως πρέπει να πάρετε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να περιοριστεί το κακό. Εάν η Ελλάδα γίνει Ιταλία δεν θα αντέξει τις επιπτώσεις και δεν αναφέρομαι μόνο στους θανάτους, αλλά και στις επιπτώσεις στην οικονομία, στην κοινωνία, στον τουρισμό, στο σύστημα υγείας, παντού. Θα αναγκαστείτε να μεταφέρετε νεκρούς σε σακούλες. Και σας το λέω ενώ ο αδελφός μου εργάζεται στην Ελλάδα και η οικογένεια μου είναι στην Κέρκυρα. Εφαρμόστε τις συμβουλές των ειδικών, μη λογαριάζετε το πράγματι μεγάλο κόστος της εφαρμογής των μέτρων αλλιώς η ζημιά θα είναι ανεπανόρθωτη και ανυπολόγιστη σε όλα τα επίπεδα. Επίσης στις ανθρώπινες απώλειες να μην υπολογίζουμε μόνο τα θύματα του κοροναϊού αλλά και τους ανθρώπους που αυτή την περίοδο δεν λαμβάνουν σωστές θεραπευτικές αγωγές ή δεν κάνουν τις απαραίτητες εγχειρήσεις και πεθαίνουν αβοήθητοι».

«Δεν κάνει κανείς πίσω»

Ο Ελληνας γιατρός στο «Πάπα Τζιοβάνι ΧΧIIΙ» παραδέχτηκε πως παίζει την υγεία του κορώνα γράμματα. Τόνισε όμως πως είναι το τελευταίο που τον νοιάζει πλέον, όχι γιατί θέλει να κάνει τον ήρωα αλλά επειδή είναι ταγμένος στον όρκο που έδωσε: «Δεν κάνει κανείς πίσω. Δεν είμαι μόνο εγώ. Είναι όλοι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό. Είναι σαν την μάχη. Από τον καναπέ σου σκέφτεσαι πως δεν θα πολεμήσεις αλλά όταν μπεις στη μάχη δεν κάνεις πίσω. Λαμβάνω τα διαθέσιμα μέτρα ασφαλείας. Ξέρω πως παίζω την υγεία μου κορώνα γράμματα. Να σας πω μάλιστα ίσως και να έχω κολλήσει και μάλιστα δύο φορές αλλά το πέρασα στο πόδι. Ισως η ψυχολογία, δεν ξέρω τι να πω. Δεν κάνουμε τεστ οι γιατροί μόνο σε ακραίες περιπτώσεις. Δε μπορούμε να λείψουμε ούτε μία μέρα. Θα μείνουμε εδώ με μοναδικό στόχο να βγούμε νικητές ως κοινωνία και ως άνθρωποι».

Πέμπτη 5 Μαρτίου 2020

ΠΑΜΕ: Οι εξελίξεις αναδεικνύουν τη βαρβαρότητα ΕΕ - ΝΑΤΟ και των κυβερνήσεων που συμμετέχουν ενεργά στους σχεδιασμούς τους






Σε ανακοίνωσή του για τις εξελίξεις, το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο σημειώνει:



«Ο εγκλωβισμός χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στα νησιά του Αιγαίου και στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Εβρο αναδεικνύει με τον πιο δραματικό τρόπο τη βαρβαρότητα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, ΕΕ και ΝΑΤΟ, και της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης που συμμετέχει ενεργά σε αυτούς.

Είναι αυτοί που διαλύουν χώρες και ξεριζώνουν λαούς ολόκληρους και μετά εγκλωβίζουν τα θύματά τους σε κάθε είδους "φυλακή". Είναι αυτοί που δίνουν αέρα στα πανιά της τουρκικής άρχουσας τάξης και της κυβέρνησης του Ερντογάν, για να χρησιμοποιούν τους πρόσφυγες κάθε χώρας ως όχημα προκειμένου να προωθούν τα δικά τους συμφέροντα και να παίζουν τα δικά τους γεωπολιτικά παιχνίδια στην περιοχή.

Είναι υπεύθυνοι για τις εκατόμβες των νεκρών μεταναστών και προσφύγων, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και μικρά παιδιά, για την έκθεσή τους σε όλο και πιο επικίνδυνους δρόμους διαφυγής, για την ένταση της εκμετάλλευσής τους από τους διάφορους "διακινητές" που κερδοφορούν πάνω στο υστέρημα των δυστυχισμένων ανθρώπων.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, με την ομοθυμία του ΣΥΡΙΖΑ και των λοιπών κομμάτων που στηρίζουν το σύστημα της εκμετάλλευσης, υποστηρίζει μέχρι κεραίας τον Κανονισμό του Δουβλίνου και τις Συμφωνίες ΕΕ - Τουρκίας, που μετατρέπουν την Ελλάδα σε αποθήκη και φυλακή - "κλειστού" ή "ανοιχτού" τύπου - προσφύγων και μεταναστών. Μαζί με τον δραστικό περιορισμό στο δικαίωμα παροχής ασύλου σε ξεριζωμένους ανθρώπους που το δικαιούνται, επιστρατεύει κάθε μέσο καταστολής απέναντί τους και απέναντι σε όσους αγωνίζονται χωρίς να τσιμπούν στο μικρόβιο του εθνικισμού που σπέρνει. H εμπλοκή της Frontex, για τη φύλαξη των συνόρων, δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους για το λαό.

Με την "ομοψυχία" που προβάλλουν, ενισχύουν αντιδραστικά, ξενοφοβικά, ρατσιστικά και φασιστικά στοιχεία που επιδιώκουν να στρέψουν τους Ελληνες εργάτες ενάντια στους μετανάστες και τους πρόσφυγες, στα θύματα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Ο πραγματικός εχθρός των εργατών και των βιοπαλαιστών όλου του κόσμου είναι αυτοί που εκμεταλλεύονται τη δουλειά και το μόχθο μας, για να αυγαταίνουν τα πλούτη τους.

Είναι οι πολιτικές τους, που γεννούν τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, που έχουν μετατρέψει τη "γειτονιά" μας σε μια ευρύτερη πυριτιδαποθήκη ανταγωνισμών και πολεμικών συγκρούσεων, που δυναμώνουν τα ρεύματα της προσφυγιάς και ταυτόχρονα τα εγκλωβίζουν φτιάχνοντας "φράγματα" και "φυλακές", για να προστατεύουν το "κοινό σπίτι" της ΕΕ. Είναι αυτοί που με βάση τις ανάγκες της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων κάθε χώρας ανοιγοκλείνουν ανάλογα τις κάνουλες για την είσοδο ή όχι προσφύγων ως φτωχού, εργατικού δυναμικού.

Η ενότητα των εργαζομένων χτίζεται στους αγώνες και στην πάλη απέναντι στις κυβερνήσεις και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς που βρίσκονται απέναντί τους.

Η προστασία των συνόρων δεν μπορεί να συνοδεύεται με μισανθρωπισμό, με "αυτόκλητους" υπερασπιστές που κάνουν επίδειξη δύναμης πάνω σε ταλαιπωρημένους ανθρώπους ή με φωνές που μιλούν για εκτοπισμούς των προσφύγων σε ξερονήσια.

Τέτοιες εικόνες προσβάλλουν και υπονομεύουν τους πρόσφατους αγώνες των νησιωτών, αλλά δεν μπορούν να λερώσουν την αλληλεγγύη που έχουν δώσει απλόχερα οι κάτοικοι, τα συνδικάτα και μαζικοί φορείς όλα αυτά τα χρόνια. Τέτοιες αντιδραστικές φωνές πρέπει να μπουν στο περιθώριο, να μη σηκώνουν κεφάλι όσοι σπέρνουν το δηλητήριο του εθνικισμού και του ρατσισμού στις γραμμές του εργαζόμενου λαού. Ο λαός μας ξέρει από πρώτο χέρι τι σημαίνει αλληλεγγύη και πανανθρώπινα ιδανικά, μπορεί να διακρίνει τον πραγματικό ένοχο, να μη "χτυπάει" το σαμάρι για να ακούσει το γαϊδούρι, να στοχεύει στους πραγματικούς θύτες και όχι στα θύματα.

Το ΠΑΜΕ καλεί τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να βγουν θαρρετά και με την ανακοίνωση στο χέρι και να βρεθούν σε χώρους δουλειάς, στους κλάδους, να ενημερώσουν τους εργαζόμενους για τις εξελίξεις.

Να δώσουν απάντηση στις αντιδραστικές φωνές του εθνικισμού, στην καταστολή αλλά και στον επικίνδυνο αστικό κοσμοπολιτισμό των "ανοιχτών συνόρων", να μπουν μπροστά στην πάλη για:
Κατάργηση των Κανονισμών του Δουβλίνου και της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας.
Να κλείσουν όλα τα hot spots στα νησιά του Αιγαίου και να μη δημιουργηθούν νέα, ούτε κλειστά, ούτε ανοιχτά.
Αμεσο απεγκλωβισμό των προσφύγων από τα νησιά, με γρήγορες διαδικασίες να πάνε στις χώρες προορισμού που επιθυμούν. Στήριξη του δικαιώματος των προσφύγων σε προστασία, με βάση τις διεθνείς συμβάσεις.
Να σταματήσει τώρα κάθε συμμετοχή, στήριξη και εμπλοκή στις ενέργειες και τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, που στηρίζουν την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία, τις επεμβάσεις στη Λιβύη, διαιωνίζοντας τον πόλεμο και τις καταστροφές».