Τρίτη 27 Μαΐου 2014

R. P. Dutt-Η άποψη του καπιταλισμού για τη σοσιαλδημοκρατία και το φασισμό I

Lenin Reloaded




R. P. Dutt-Η άποψη του καπιταλισμού για τη σοσιαλδημοκρατία και το φασισμό
Από το
Φασισμός και κοινωνική επανάσταση, 1934, μτφρ. Β. Παπαρήγα, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 2014


Θα είναι χρήσιμο να ξεκινήσει η μελέτη του εν λόγω ζητήματος εξετάζοντας την άποψη του σύγχρονου χρηματιστικού κεφαλαίου για το ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας και του φασισμού.


Η άποψη του χρηματιστικού κεφαλαίου, για όποιον την αναζητεί, εκφράζεται με παραδειγματική σαφήνεια στα ήδη προαναφερθέντα Deutsche Führerbriefe ή αλλιώς στο εμπιστευτικό δελτίο της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών κατά το κρίσιμο έτος 1932. Τα εν λόγω "Führerbriefe" ή αλλιώς "Επιστολές στους ηγέτες" αποτελούν "ιδιωτική πολιτικοοικονομική αλληλογραφία", η οποία αρχικά κυκλοφόρησε εμπιστευτικά μεταξύ των ηγετών του χρηματιστικού κεφαλαίου, οι οποίοι είχαν οργανωθεί στην Ομοσπονδία των Γερμανών Βιομηχάνων. Τα Νο. 72 και 75, στις 16 Σεπτέμβρη 1932, περιείχαν μια μελέτη με τίτλο "Η κοινωνική επανασταθεροποίηση του καπιταλισμού", η οποία εκφράζει με αποκαλυπτικό τρόπο την αντίληψη των κυρίαρχων οικονομικών ομάδων.



Ο συγγραφέας ξεκινάει με τη βασική άποψη ότι η διατήρηση της καπιταλιστικής κυριαρχίας εξαρτάται από τη διάσπαση της εργατικής τάξης:

Απαραίτητος όρος ώστε να καταστεί δυνατή η όποια επανασταθεροποίηση της αστικής κυριαρχίας στη μεταπολεμική Γερμανία αποτελεί η διάσπαση του κινήματος της εργατικής τάξης. Οποιοδήποτε ενιαίο εργατικό κίνημα που θα πηγάζει από τα κάτω θα είναι επαναστατικό και η εν λόγω κυριαρχία δεν θα καταφέρει να το αντιμετωπίσει για πολύ, ούτε καν με τη χρήση στρατιωτικής δύναμης.

Συνεπώς, ο ουσιαστικός κίνδυνος είναι το ενιαίο μέτωπο της εργατικής τάξης: απέναντι σε αυτό ακόμα και η στρατιωτική δύναμη δεν θα μπορούσε για πολύ να υπερισχύσει. Ο καπιταλισμός, αντιστοίχως, απαιτεί μια κοινωνική βάση εκτός των γραμμών του καθώς και τη διάσπαση της εργατικής τάξης. Αυτό του παρέχει, στη μεταπολεμική περίοδο, η σοσιαλδημοκρατία.

Το πρόβλημα της σταθεροποίησης του αστικού καθεστώτος στη μεταπολεμική Γερμανίακαθορίζεται εν γένει από το γεγονός ότι η κυρίαρχη αστική τάξη, η οποία έχει τον έλεγχο της εθνικής οικονομίας, έχει ελαττωθεί κατά πολύ ώστε να κρατηθεί μόνη της στην εξουσία. Για να διατηρήσει την κυριαρχία της απαιτείται, εάν δεν επιθυμεί να βασιστεί στην άκρως επικίνδυνη χρήση της ωμής στρατιωτικής βίας, μια συμμαχία με στρώματα που δεν ανήκουν κοινωνικά σε αυτή, αλλά θα της παρέχουν την αναγκαία υπηρεσία για την εδραίωση της εξουσίας της στο λαό, και συνεπώς θα την καθιστούν τον πραγματικό και τελικό φορέα αυτής της εξουσίας. Αυτός ο τελευταίος ή "έσχατος φορέας" της αστικής κυριαρχίας ήταν, κατά την πρώτη περίοδο της μεταπολεμικής σταθεροποίησης, η σοσιαλδημοκρατία.

Έως εδώ, η ανάλυση είναι απλή. Η σοσιαλδημοκρατία παρείχε τη βάση για τη διατήρηση της καπιταλιστικής εξουσίας και τη διάσπαση της εργατικής τάξης. Ωστόσο, πώς έχει καταστεί η σοσιαλδημοκρατία ικανή να διασπάσει την εργατική τάξη; Ποια είναι η κοινωνική βάση της σοσιαλδημοκρατίας; Στο σημείο αυτό, η ανάλυση του εκπροσώπου του χρηματιστικού κεφαλαίου πλησιάζει κατά πολύ την αντίστοιχη του Λένιν για τις αιτίες διάσπασης της εργατικής τάξης στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Ο συγγραφέας βρίσκει τη βάση της σοσιαλδημοκρατίας και της διάσπασης που προκαλεί στην εργατική τάξη στους προνομιακούς όρους, οι οποίοι εδράζονται στην κοινωνική νομοθεσία και τις παραχωρήσεις σε ένα ευνοούμενο, οργανωμένο τμήμα της εργατικής τάξης:
Κατά την πρώτη περίοδο ανασύστασης του αστικού μεταπολεμικού καθεστώτος, στο διάστημα 1923-24 έως 1929-30, η διάσπαση της εργατικής τάξης υλοποιήθηκε στη βάση των κατακτήσεων αναφορικά με τους μισθούς και την κοινωνική πολιτική, στο πλαίσιο των οποίων η σοσιαλδημοκρατία κεφαλαιοποίησε το επαναστατικό κύμα. 

Χάρη στον κοινωνικό χαρακτήρα της ως το αυθεντικό κίνημα των εργατών, η σοσιαλδημοκρατία έφερε στο σύστημα της ανασύστασης εκίνη την εποχή, μαζί με την καθαρά πολιτική ισχύ της, κάτι ακόμα πιο πολύτιμο και διαρκές, συγκεκριμένα την οργανωμένη εργατική τάξη, την οποία --ενόσω της παρέλυε την επαναστατικότητα-- έδενε σφιχτά στις αλυσίδες του αστικού κράτους.

Είναι αλήθεια ότι ο σοσιαλισμός του Νοέμβρη* αποτέλεσε εξίσου μαζική ιδεολογική παλίρροια και κίνημα, αλλά όχι μόνο αυτό, διότι πίσω του υπήρχε η δύναμη της οργανωμένης εργατικής τάξης, η κοινωνική δύναμη των συνδικάτων. Η παλίρροια κατάφερε να κοπάσει, αλλά τα συνδικάτα παρέμειναν ακλόνητα και μαζί τους, ή σωστότερα χάρη σ' αυτά, ακλόνητο παρέμεινε και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα.

Σ' αυτή τη βάση, το κύριο σώμα της οργανωμένης εργατικής τάξης "δέθηκε σφιχτά στις αλυσίδες του αστικού κράτους" μέσω της σοσιαλδημοκρατίας και των συνδικάτων, ενώ ο κομμουνισμός κρατήθηκε μακριά μέσω ενός "τεχνητού φράγματος": 

Αυτές (οι κατακτήσεις αναφορικά με τους μισθούς και την κοινωνική πολιτική) λειτούργησαν ως ένα είδος τεχνητού φράγματος μέσω του οποίου, σε μια φθίνουσα αγορά εργασίας, το εργαζόμενο και σταθερά οργανωμένο κομμάτι της εργατικής τάξης απολάμβανε ένα κλιμακωτό, πλην όμως σημαντικό, πλεονέκτημα σε σύγκριση με την άνεργη κυμαινόμενη μάζα των χαμηλών κατηγοριών, καθώς και μια σχετική προστασία του βιοτικού επιπέδου του από τις ολοκληρωτικές συνέπειες της ανεργίας και της συνολικά κρίσιμης κατάστασης.

Το πολιτικό όριο μεταξύ σοσιαλδημοκρατίας και κομμουνισμού διατρέχει σχεδόν με ακρίβεια όλη την κοινωνική και οικονομική οριοθέτηση αυτού του καναλιού διαλογής· και όλες οι προσπάθειες του κομμουνισμού, όσο και αν σήμερα έχουν αποβεί μάταιες, στοχεύουν να καταφέρουν ένα ρήγμα στην εν λόγω σφαίρα προστασίας των συνδικάτων.

Αυτό το σύστημα δούλεψε αρκετά καλά έως ότου η παγκόσμια οικονομική κρίση άρχισε να καταστρέφει τη βάση σταθερότητας. Η οικονομική κρίση ανάγκασε τον καπιταλισμό να σαρώσει τις "κατακτήσεις" στους μισθούς και την κοινωνική ασφάλιση και κατά συνέπεια να υπονομεύσει τη βάση της σοσιαλδημοκρατίας.Ωστόσο αυτό αύξησε τον κίνδυνο η εργατική τάξη να περάσει στο στρατόπεδο του κομμουνισμού. Γι αυτό ήταν απαραίτητο να βρεθεί ένα νέο εργαλείο για τη διάσπαση της εργατικής τάξης: ο εθνικοσοσιαλισμός.

Η διαδικασία μετάβασης στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, λόγω της αναγκαίας ακύρωσης αυτών των κατακτήσεων από την οικονομική κρίση, περνάει το στάδιο του οξυμένου κινδύνου, καθώς με την εξαφάνισή τους ο μηχανισμός διάσπασης της εργατικής τάξης ο οποίος βασίζεται σε αυτές θα πάψει να λειτουργεί, με αποτέλεσμα η εργατική τάξη να αρχίσει να στρέφεται στην κατεύθυνση του κομμουνισμού και η αστική κυριαρχία θα βρεθεί αντιμέτωπη με την αναγκαιότητα της οργάνωσης ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος. Αυτό το στάδιο θα σηματοδοτήσει την αρχική φάση της ανίατης ασθένειας της αστικής κυριαρχίας. Καθώς το παλιό τεχνητό φράγμα δεν μπορεί πλέον να αποκατασταθεί επαρκώς, η μόνη πιθανή σωτηρία της αστικής εξουσίας από την άβυσσο είναι να υλοποιήσει τη διάσπαση της εργατικής τάξης και να την προσδέσει στον κρατικό μηχανισμό, με άλλους πιο άμεσους τρόπους. Εδώ ακριβώς εδράζονται οι δυνατότητες και τα καθήκοντα του εθνικοσοσιαλισμού.
* Αναφέρεται στην επανάσταση το Νοέμβρη του 1918 στη Γερμανία. [Σπαρτακιστές]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου