John Puntis-Ο μύθος του ουκρανικού γενοκτονικού λιμού (Ι)
John Puntis
Ο μύθος του ουκρανικού γενοκτονικού λιμού
Stalin Society, Ιούλιος 2002
Μτφρ.: Lenin Reloaded
Το 1922, η Σοβιετική Ένωση αντιμετώπισε ακραίες συνθήκες λιμού σε ορισμένες περιοχές, μετά τους παρεμβατικούς πολέμους με τους οποίους οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προσπάθησαν να συντρίψουν το νέο Σοβιετικό κράτος. Οι συνθήκες λιμού επανεμφανίστηκαν το 1933, ιδιαίτερα, όχι όμως αποκλειστικά, στην Ουκρανία. Για τον δεύτερο αυτό λιμό υπάρχουν δύο εκδοχές που διαφέρουν δραστικά. Μια αντικειμενική ανάλυση δείχνει πως ο λιμός ήταν αποτέλεσμα άσχημων κλιματολογικών συνθηκών και σαμποτάζ των πλούσιων χωρικών ή κουλάκων σε αντίποινα για την κολλεκτιβοποίηση της γεωργίας. Οι ουκρανοί εθνικιστές όμως ισχυρίζονται πως ο λιμός κατασκευάστηκε εσκεμμένα από τον Στάλιν για να καταρρεύσει το ηθικό του ουκρανικού λαού, και ότι είχε ως αποτέλεσμα εκατομμύρια αχρείαστων θανάτων, και μάλιστα ότι ο θάνατος και η καταστροφή ήταν τέτοιας κλίμακας ώστε να ωχριά μπροστά τους το ναζιστικό Ολοκαύτωμα. Τα τεκμήρια τα οποία προωθούνται για να υποστηριχτεί αυτός ο ισχυρισμός επικυρώνονται συχνά από ακαδημαϊκούς όπως ο Robert Conquest, ή ο James Mace του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Αυτά τα τεκμήρια είναι εξαιρετικά αμφίβολα και βασίζονται συχνά σε διαψευσμένες αφηγήσεις του φιλοφασιστικού αμερικανικού Τύπου της δεκαετίας του 1930, ή ακόμα και σε ναζιστικά έγγραφα. Παρά το γεγονός
αυτό, συνεχίζουν να επανεμφανίζονται, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 1980, ως μέρη της προσπάθειας των Ουκρανών εθνικιστών να τιμηθεί η πεντηκοστή επέτειος του λιμού, και την ίδια στιγμή, να ενισχυθεί η ψυχροπολεμική ρητορική της εποχής Ρήγκαν.
Οι ίδιες χαμηλής ευκρίνειας φωτογραφικές εικόνες εμφανίζονται και ξαναεμφανίζονται, δείχνοντας τάχα θύματα του Ουκρανικού λιμού, αλλά είναι σχεδόν πάντα ατεκμηρίωτες, ή αν αναζητηθεί η ιστορία τους, αποκαλύπτεται ότι προέρχονται από ντοκούμεντα για τη βοήθεια για το λιμό του 1922 ή ακόμα και νωρίτερα. Συρραμένες μαζί με μοντάζ στην ταινία "Σοδειά απελπισίας", οι εικόνες αυτές προβλήθηκαν στην αγγλική τηλεόραση, παρά το γεγονός ότι τις είχαν απορρίψει ορισμένα δημόσια τηλεοπτικά δίκτυα στις ΗΠΑ εξαιτίας της κραυγαλέας έλλειψης αντικειμενικότητάς τους. Οι Ουκρανικές εθνικιστικές οργανώσεις στον Καναδά και αλλού συνεχίζουν να προπαγανδίζουν την ιδέα του εσκεμμένου γενοκτονικού λιμού, ενώ αποφεύγουν προσεκτικά να αναδείξουν τη δική τους αντισημιτική, φιλοναζιστική και δοσιλογική καταγωγή. Μια έρευνα στο διαδίκτυο για τους όρους "Ουκρανία γενοκτονία λιμός" δίνει 845 αναφορές σ' αυτόν τον λιμό που "δημιούργησε ο άνθρωπος", οι οποίες, ως συνήθως, συνοδεύονται από φωτογραφίες πρότερης περιόδου. Στην ομιλία αυτή θα διερευνήσω ένα τμήμα του υπόβαθρου αυτών των διαφορετικών ισχυρισμών και αντι-ισχυρισμών, αναφερόμενος στο εξαιρετικό βιβλίο για το θέμα που έγραψε ο Douglas Tottle, με τίτλο Απάτη, λιμός και φασισμός: Ο μύθος της Ουκρανικής γενοκτονίας από τον Χίτλερ στο Χάρβαρντ (Progress Books, Toronto, 1987. ISBN 0-919396-51-8)
Δημοσιογραφική απάτη στη δεκαετία του 1930
Το φθινόπωρο του 1934, ένας Αμερικανός που χρησιμοποιούσε το όνομα Thomas Walker μπήκε στη Σοβιετική Ένωση. Μετά από λιγότερο από μία εβδομάδα στη Μόσχα, το υπόλοιπο της δεκατριών ημερών παραμονής του ξοδεύτηκε για τη μετάβαση στα σύνορα με την Μαντσουρία, όπου και έφυγε από την ΕΣΣΔ, χωρίς να επιστρέψει ποτέ. Τέσσερις μήνες αργότερα, άρχισε να εμφανίζεται μια σειρά άρθρων στον Τύπο του Hearst στις ΗΠΑ με την υπογραφή Thomas Walker, "γνωστός δημοσιογράφος, ταξιδιώτης και μελετητής των ρωσικών ζητημάτων ο οποίος έζησε για πολλά χρόνια ταξιδεύοντας στην Ένωση της Σοβιετικής Ρωσίας." Τα άρθρα περιέγραφαν έναν λιμό στην Ουκρανία που είχε ως θύματα έξι εκατομμύρια και συνοδευόταν από φωτογραφίες πτωμάτων και πεινασμένων παιδιών. Ο Walker υποτίθεται ότι είχε λαθραία φέρει μαζί του φωτογραφική μηχανή κάτω από "τις πιο δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες."
Ο Louis Fischer, αμερικανός συγγραφές που έτυχε να ζει στη Μόσχα εκείνη την περίοδο, έγινε καχύποπτος. Γιατί περίμενε δέκα μήνες ο Τύπος του Hearst πριν δημοσιεύσει αυτά τα εντυπωσιακά ρεπορτάζ; Ο Fischer απέδειξε ότι η σύντομη επίσκεψη του Walker στην Σοβιετική Ένωση δεν θα μπορούσε να του επιτρέψει ούτε καν να επισκεφθεί τις περιοχές που περιέγραφε και φωτογράφιζε. Ο Fischer επεσήμανε ακόμα ότι τα φωτογραφικά τεκμήρια του Walker ήταν χαρακτηριστικά παράξενα: όχι απλώς παρέπεμπαν σε μια προηγούμενη δεκαετία (ο Fischer μάλλον είχε κατά νου τον λιμό του 1921 στο Βόλγα) αλλά περιείχαν σκηνές που είχαν τραβηχτεί και το καλοκαίρι και το χειμώνα. Ο Fischer σημείωσε ακόμα ότι η σοδειά του 1933 στην Ουκρανία ήταν καλή.
Κάποιες από τις φωτογραφίες ταυτοποιήθηκαν αργότερα ως φωτογραφίες από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Αυστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία, και έγινε γνωστό ότι οι εφημερίδες του Hearst αναζητούσαν παλιές φωτογραφίες και τις μόνταραν για να τις χρησιμοποιήσουν ως προπαγάνδα. Ορισμένες φορές, φωτογραφίες εμφανιζόντουσαν ως τραβηγμένες στη Ρωσία, ενώ άλλες φορές η ίδια φωτογραφία λέγεται πως τραβήχτηκε στην Ουκρανία, για προφανώς πολιτικούς λόγους. Όχι απλώς ήταν απάτη οι φωτογραφίες και το ταξίδι στην Ουκρανία, απατεώνας ήταν και ο ίδιος ο Thomas Walker, ο οποίος αποκαλύφθηκε ότι ήταν ποινικός κρατούμενος και φυγάς, με πραγματικό όνομα Robert Green, ο οποίος εξέτιε ποινή για πλαστογραφία. Κατά την κατοπινή του δίκη μετά την εκ νέου σύλληψή του, παραδέχτηκε ότι η σειρά φωτογραφιών του που χρησιμοποιήθηκε από άρθρα των εφημερίδων του Hearst δεν είχε τραβηχτεί στην Ουκρανία όπως δηλωνόταν. Παρά τα γεγονότα αυτά, αυτές οι ίδιες φωτογραφίες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε πόστερ εις μνήμη του λιμού, σε ιστολόγια και στην ταινία "Σοδειά απελπισίας."
John Puntis-Ο μύθος του ουκρανικού γενοκτονικού λιμού (ΙI)
Ο Τύπος του Hearst
Βεβαίως, ο Τύπος του Hearst συνέχισε με την εκστρατεία του περί λιμού παρά το φιάσκο Walker. Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει αν αναλογιστούμε ότι ο ίδιος ο Hearst ήταν γνωστός σε εκατομμύρια Αμερικανών ως "ο υπαριθμόν ένα φασίστας της Αμερικής" (μια από τις βασικές πηγές του προσωπικού εισοδήματος του Μουσσολίνι στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ήταν ως έμμισθος ανταποκριτής του Τύπου του Hearst).
Το 1934, o Hearst επισκέφθηκε την ναζιστική Γερμανία και γνώρισε τον Χίτλερ. Μετά απ' αυτή την επίσκεψη άρχισε ο Τύπος του να προωθεί τα άρθρα περί γενοκτονικού λιμού στην Ουκρανία. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Edward Herriot, ο οποίος είχε πρόσφατα επιστρέψει από ταξίδι στην Ουκρανία δημοσιοποίησε το γεγονός ότι δεν είχε δει ενδείξεις κανενός λιμού. Μετά τα άθρα του Walker, ο Hearst συνέχισε και προσπάθησε να πείσει τους Αμερικανούς ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν μια γη απόλυτης πείνας, γενοκτονίας και κανιβαλισμού. Στην περίοδο εκείνη, αυτό αναγνωριζόταν ως κιτρινισμός με πολιτικά κίνητρα, αλλά με το πέρασμα των ετών μεταμορφώθηκε σε "πρωταρχικές πηγές τεκμηρίωσης."
Η υπογράμμιση αυτών των χαρακτηριστικών της προπαγανδιστικής εκστρατείας της δεκαετίας του 1930 και η επιλεκτική μνήμη όσων βοήθησαν τον Τύπο του Hearst να προπαγανδίσει την θέση περί γενοκτονικού λιμού βοηθά να χυθεί φως πάνω στον χαρακτήρα της σημερινής εκστρατείας περί γενοκτονικού λιμού.
Ο ναζιστικός Τύπος της Γερμανίας και συμπαθούσες εφημερίδες σε άλλες χώρες της Ευρώπης άρχισαν να δημοσιεύουν παρόμοια ρεπορτάζ ταυτόχρονα με την εξαπόλυση της αρθρογραφίας Hearst το 1935. Σε εκείνη τη χρονική στιγμή, δημοσιεύτηκε ένα βιβλίο του Δρος Ewald Ammende με τίτλο Η ανθρώπινη ζωή στη Ρωσία. Το βιβλίο αυτό είχε μακροχρόνια επίδραση σε όσους προπαγάνδισαν τον μύθο του γενοκτονικού λιμού. Το βιβλίο δεν κρατά καν τα προσχήματα για να εμφανιστεί αντικειμενικό, και παραπέμπει στους ανταποκριτές του Hearst, τις αφηγήσεις από την ναζιστική Γερμανία και τη φασιστική Ιταλία, ενώ αναπαράγει καταγγελίες εκ μέρους ανώνυμων "ταξιδιωτών" και "ειδικών."
Τα περισσότερα φωτογραφικά τεκμήρια των θεωρητικών του σεναρίου του γενοκτονικού λιμού μπορούν να εντοπιστούν είτε στο βιβλίο του Ammende, είτε στον Thomas Walker. Οι πηγές των φωτογραφιών δεν τεκμηριώνονται, αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ammende είχε εμπλακεί με εργασία για την ανακούφιση του λιμού το 1921-22. Οι φωτογραφίες υποτίθεται πως τραβήχτηκαν στους δρόμους και στις πλατείες του Χάρκοβο το καλοκαίρι του 1933, αλλά μόνο 10 από τις 26 φαίνεται να απεικονίζουν αστικό αρχιτεκτονικό περιβάλλον. Δεν υπάρχουν ταμπέλες ή μνημεία για να βοηθήσουν στην ταυτοποίηση του γεωγραφικού πλαισίου τους. Το βιβλίο Η ανθρώπινη ζωή στη Ρωσία περιέχει επιπρόσθετες φωτογραφίες οι οποίες δεν εμφανίστηκαν στην γερμανική του έκδοση. Αυτές υποτίθεται ότι τραβήχηκαν από τον Δρ. Ditloff, διευθυντή της Γερμανικής Αγροτικής Επιτροπής στον Βόρειο Καύκασο. Μπορεί να αναρωηθεί κανείς πώς επιτράπηκε σε έναν αξιωματούχο των Ναζί να περιπλανιέται ελεύθερα στην Ουκρανία βγάζοντας φωτογραφίες, αλλά σε κάθε περίπτωση στις επόμενες εκδόσεις, οι ίδιες φωτογραφίες είτε εμφανίζονται χωρίς ένδειξη του σε ποιον ανήκουν, είτε αποδίδονται σε εντελώς διαφορετική πηγή. Στην πραγματικότητα, κάποιες από τις φωτογραφίες ταυτοποιήθηκαν ως φωτογραφίες του λιμού του 1932, και κάποιες δείχνουν χειμωνιάτικες σκηνές ενώ υποτίθεται ότι τραβήχτηκαν καλοκαίρι. Άλλα δημοσιεύματα χρησιμοποιούν τις ίδιες φωτογραφίες είτε χωρίς συνοδευτική ένδειξη της πηγής τους είτε αποδίδοντας την πηγή τους στον Thomas Walker, παρά το γεγονός ότι απεικόνιζαν γεγονότα του 1932-3 ενώ ο Walker είχε ισχυριστεί ότι τις τράβηξε την άνοιξη του 1934.
Είναι σαφές ότι τα φωτογραφικά τεμήρια είναι προϊόντα απάτης και ότι χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο ως τμήματα εκστρατείας για την υπονόμευση και απονομιμοποίηση της Σοβιετικής Ένωσης. Παρ' όλα αυτά, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ως τις μέρες μας.
Ο Ψυχρός Πόλεμος
Η εκστρατεία περί γενοκτονικού λιμού στη δεκαετία του 1930 βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε αμφίβολες δεξιές πηγές και δεν έγινε αποδεκτή από τους ιστορικούς της εποχής. Αυτό οδήγησε κάποιους Ουκρανούς εθνικιστές να κάνουν λόγο για σοβιετόφιλη, αριστερή ή ακόμα και εβραϊκή συνωμοσία κατάπνιξης της αλήθειας. Στην δεκαετία του 1950, οι εθνικιστές δημοσίευσαν βιβλία όπως το Η μαύρη βίβλος του Κρεμλίνου για να προπαγανδίσουν την δική τους ερμηνεία της ιστορίας. Τμήμα του βιβλίου αυτού αφιερώνεται στις καταγγελίες περί σοβιετικών μαζικών εκτελέσεων στην Βύνιτσα, κατά τη δεκαετία του 1930. Οι τάφοι, οι οποίοι αποκαλύφθηκαν κατά την ναζιστική κατοχή του 1943, εξετάστηκαν από μια ναζιστική επιτροπή και χρησιμοποιήθηκαν σε προπαγανδιστικές ταινίες. Οι μεταπολεμικές μαρτυρίες γερμανών στρατιωτών αποκαλύπτουν όμως ότι επρόκειτο για ναζιστική προπαγανδιστική εξαπάτηση, και ότι τα σώματα ήταν Εβραίων που εκτελέστηκαν από στρατιωτικές ομάδες SS και Ουκρανών.
Οι φρικιαστικές κατηγορίες για κανιβαλισμό στον δεύτερο τόμο του Η μαύρη βίβλος οδήγησαν στο να αποκληθεί "Ο τσελεμεντές του Ουκρανού εθνικιστή".
John Puntis-Ο μύθος του ουκρανικού γενοκτονικού λιμού (ΙII)
Το παιχνίδι των αριθμών
Οι θεωρητικοί του γενοκτονικού λιμού αδημονούν να εδραιώσουν την ιδέα ότι στην Ουκρανία πέθαναν εκατομμύρια άνθρωποι. Η μεθοδολογία τους είναι ως συνήθως ύποπτη. Μια "μελέτη-ορόσμημο" της Dana Dalrymple η οποία δημοσιεύτηκε στο "Soviet Studies" το 1964 καταλήγει σε έναν αριθμό 5.5 εκατομμυρίων, βασισμένη στις υποθέσεις 20 δυτικών δημοσιογράφων. Ένας από αυτούς είναι ο μυθοπλαστικός μας φίλος, ο Thomas Walker. Η Dalrymple ισχυρίζεται πως ο Walker έκανε την τουρνέ του στην ΕΣΣΔ εγκαταλείποντας μια οργανωμένη περιήγηση και ότι είχε προηγουμένως περάσει πολλά χρόνια σε περιηγήσεις της Ρωσίας, Παρατίθεται ένας παρόμοιος αριθμός απ' τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέμπουρυ· αυτός ο ενθουσιώδης οπαδός του Χίτλερ είχε προσπαθήσει να θέσει το ζήτημα του λιμού στη Βουλή των Λόρδων το 1934, όταν στην πραγματικότητα, το Φόρεϊν Όφις δήλωνε ότι δεν υπήρχαν τεκμήρια που να υποστηρίζουν τις κατηγορίες ενάντια στη Σοβιετική κυβέρνηση. Περιττεύει να πούμε ότι απορρίπτεται από τους εθνικιστές η μαρτυρία του Sir John Maynard, διακεκριμένου ειδικού στους λιμούς, ο οποίος επισκέφθηκε την Ουκρανία το καλοκαίρι του 1933 και διέψευσε τις ιστορίες περί γενοκτονικού λιμού.
Η καμπάνια του Ψυχρού Πολέμου ξαναήλθε στην επιφάνεια στη δεκαετία του 1980, με σημαντική διαφημιστική και ακαδημαϊκή στήριξη απ' το Ουκρανικό Ινστιτούτο Ερευνών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, επί μακρόν κέντρο αντικομμουνιστικής έρευνας. Το 1983, το βιβλίο "Ο ένατος κύκλος", το οποίο πρωτοδημοσιεύτηκε από Ουκρανούς εθνικιστές το 1953, αναδημοσιεύτηκε, και το επιμελήθηκε και έγραψε την εισαγωγή ο Δρ. James Mace του Χάρβαρντ. Μια κριτική του βιβλίου το περιέγραψε ως "πολεμική χωρίς κανένα τεκμήριο και χωρίς καμία ακαδημαϊκή συγκρότηση." Ο συγγραφέας, επισημάνθηκε, δεν δίνει καμία λεπτομέρεια για τις δραστηριότητές του κατά την ναζιστική κατοχή της Ουκρανίας, και δεν κάνει ούτε ένα αρνητικό σχόλιο για τους Ναζί. Για μια ακόμα φορά χρησιμοποιούνται ως εικονογράφηση οι πλαστές φωτογραφίες του Thomas Walker, παρά το γεγονός ότι ο συγγραφέας του βιβλίου ισχυρίζεται πως ήταν αυτόπτης μάρτυρας του λιμού. Ο "ακαδημαϊκός" Mace γράφει για το υλικό του Walker: "Αμερικανοί δημοσιογράφοι όπως ο Thomas Walker έγραψαν απλές και γλαφυρές περιγραφές του λιμού βασισμένοι σε όσα είδαν στην Ουκρανία το 1933." Είναι άξια λόγου η βολική αλλαγή της ημερομηνίας του ταξιδιού του Walker από το 1934 στο 1933.
Μια άλλη συνδρομή στην βιβλιογραφία περί γενοκτονικού λιμού είναι το "50 χρόνια πριν: Το Ολοκαύτωμα του λιμού στην Ουκρανία", του Walter Dushnyk . Τον πρόλογο στο βιβλίο αυτό τον γράφει, μαντέψτε πια, η Dalrymple. Οι ρίζες του Dushnyk εντοπίζονται στο προπολεμικό φασιστικό κίνημα της Ευρώπης, όταν και ήταν ενεργός στην Οργάνωση Ουκρανών Εθνικιστών. Και πάλι, ένας επικριτικός συγγραφέας βιβλιοκρισίας σχολιάζει ότι το βιβλίο "αντί να είναι ακαδημαϊκή ανάλυση συνίσταται σε μια εντελώς συναισθηματικά φορτισμένη και βιτριολική πολεμική. Στην πραγματικότητα, έχει λίγα να κάνει με την ακαδημαϊκή έρευνα και αναμφίβολα του λείπει η αντικειμενικότητα." Και πάλι χρησιμοποιούνται ως εικονογράφηση οι ίδιες πλαστές και χωρίς συνοδευτικές πληροφορίες φωτογραφίες. Ο Dushnyk υπολογίζει τον αριθμό θανάτων από λιμό προβάλλοντας μια αναμενόμενη αύξηση πληθυσμού που βασίζεται στην αποραφή του 1926 πάνω στην απογραφή πληθυσμού της Ουκρανίας το 1939. Η διαφορά είναι 7.5 εκατομμύρια και αυτό γίνεται κατα συνέπεια ο αριθμός των θυμάτων του λιμού. Η ανοησία αυτής της μεθοδολογίας μπορεί να αναδειχθεί αν τη μεταφέρουμε στον Καναδά της δεκαετίας του 1930 και δείξουμε ότι το 25% του πληθυσμού του Σασκατσουάν εξαφανίστηκε κατά τη Μεγάλη Ύφεση. Στην πραγματικότητα, ο πληθυσμός της Ουκρανίας αυξήθηκε με πραγματικούς όρους από το 1926 ως το 1939 κατά περίπου 3.4 εκατομμύρια. Αν και δεν είναι εφικτό να δοθεί ένας ακριβής αριθμός για τα θύματα του λιμού, οι ισχυρισμοί ανθρώπων όπως η Dalrymple, ο Mace και ο Dushnyk έχουν αποδειχθεί ακραίες υπερβολές που κατασκευάστηκαν για να ενισχύσουν τις πολιτικές κατηγορίες για γενοκτονία.
Η σοδειά της εξαπάτησης
Η καμπάνια περί γενοκτονικού λιμού κλιμακώθηκε το 1986, με τη δημοσίευση του βιβλίου του Robert Conquest "Σοδειά θλίψης", και με την ταινία που παρήγαγε η ερευνητική επιτροπή για το λιμό του Ινστιτούτου του Αγίου Βλαδίμηρου, το "Σοδειά απελπισίας." Η ταινία αυτή είναι γεμάτη απ' τις γνωστές μη πιστοποιημένες φωτογραφίες, και βασίζεται έντονα σε συνεντεύξεις με πρώην Ναζί και Ουκρανούς συνεργάτες των Ναζί, καθώς και με άτομα που εγκατέλειψαν την ΕΣΣΔ. Ακόμα και ο Malcolm Muggeridge κάνει μια σύντομη εμφάνιση. Οι παραγωγοί της ταινίες υποτίθεται ότι είδαν πάνω από ένα εκατομμύριο πόδια φιλμ πριν επιλέξουν μονάχα 720 πόδια για χρήση. Αντί να παρουσιαστούν τεκμηριωμένες αποδείξεις για το λιμό, παρουσιάζεται ένα μοντάζ από μη τεκμηριωμένες φωτογραφίες, περιλαμβανομένων των φωτογραφιών Walker-Ditlofff, φωτογραφιών από το λιμό του 1921-2, και φωτογραφιών από δημοσιεύματα της Ναζιστικής προπαγάνδας. Με εντυπωσιακή αδιαφορία για την αλήθεια, ορισμένες σκηνές προέρχονται από ταινίες που καλύπτουν τον Ρωσικό εμφύλιο καθώς και σοβιετικές ταινίες της δεκαετίας του 1920. Στην ουσία, φαίνεται πως οι δημιουργοί της ταινίας όργωσαν τα αρχεία ψάχνοντας για κομμάτια από παλιές εικόνες "πολέμου και πείνας" και μετά τις μόνταραν σε ταινία με μεγάλο υπόγειο προπαγανδιστικό αποτέλεσμα, δένοντάς τις με αφήγηση, διανθισμένη από συνεντεύξεις υποστηρικτών της γραμμής της ταινίας. Αυτά τα παραδέχτηκαν ακόμα και κάποιοι από όσους ενεπλάκησαν, κι όμως η ταινία προβλήθηκε πλατιά --περιλαμβανομένης της βρετανικής τηλεόρασης-- και εγκωμιάστηκε. Οι δημιουργοί της πήραν ακόμα και υποτροφίες και οργανωτική βοήθεια από το Εθνικό Συμβούλιο Κινηματογράφου του Καναδά και από ένα άλλο δημόσια χρηματοδοτημένο οργανισμό τον Πολυπολιτισμός Καναδά. Ξεκάθαρα, η" Σοδειά της απελπισίας" δεν είναι αντικειμενικό ντοκυμαντέρ όπως ισχυρίζεται αλλά χονδροκομμένη άσκηση στην ψυχροπολεμική προπαγάνδα.
Το βιβλίο του Conquest "Σοδειά θλίψης: Η σοβιετική κολλεκτιβοποίηση και η τρομοκρατία του λιμού" αποτελεί την σημαντικότερη απόπειρα νομιμοποίησης των υποστηρικτών της θεωρίας του γενοκτονικού λιμού. Είναι πλέον γνωστές οι ακροδεξιές διασυνδέσεις του Conquest και οι αρνήσεις του για το Ολοκαύτωμα. Σε μία περίοδο, εργοδοτήθηκε από το κέντρο παραπληροφόρησης των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών, το Information Research Department. Βασικοί του στόχοι ήταν "ο τρίτος κόσμος" και οι "Ρώσοι". Η πρότερη εργασία "Η μεγάλη τρομοκρατία" του Conquest είχε ισχυριστεί ότι μόνο 5-6 εκατομμύρια είχαν πεθάνει στην περίοδο 1932-33 και ότι μόνο τα μισά θύματα ήταν στην Ουκρανία. Το 1983 όμως ο Conquest είχε αυξήσει τους υπολογισμούς του σε 14 εκατομμύρια και είχε προεκτείνει τις συνθήεκς λιμού στο 1937! Τέτοιες αναθωρήσεις συνέπεφταν βολικά με την επέτειο πενήντα ετών από τον λιμό.
Ο Conquest παρουσιάζει τις διάφορες εθνικιστικές κλίκες οι οποίες κατέλαβαν τμήματα της Ουκρανίας κατά τον Ρωσικό Εμφύλιο, καθώς και την ξένη επέμβαση ως καλή τη πίστη κυβερνήσεις. Η μαζική σφαγή των Εβραίων της Ουκρανίας που διενεργήθηκε κατά την εθνικιστική "ανεξαρτησία" απορρίπτεται με τρεις λέξεις. Η ναζιστική κατοχή της Ουκρανίας παρουσιάζεται έμμεσα ως κατάρρευση ανάμεσα σε περιόδους Σοβιετικής "τρομοκρατίας", ενώ η απελεύθερωση των Ναζί ως Σοβιετική "νέα κατοχή." Υπάρχουν πολλά παραδείγματα έλλειψης ακαδημαϊκής συγκρότησης στο βιβλίο του Conquest. Ένα παράδειγμα είναι το γεγονός ότι παραθέτει αφηγήσεις ενός ξένου ανταποκριτή που αποκαλύπτεται πως δεν είναι άλλος απ' τον Thomas Walker, τον άνθρωπο που δεν υπήρξε ποτέ. Η παραπομπή του για το παράθεμα φτάνει στο σημείο να μετακινεί την ημερομηνία του άρθρου για τον Τύπο του Hearst από το 1935 στον Φλεβάρη του 1933. Αξίζει τον κόπο να επαναλάβουμε τις παρατηρήσεις του αμερικανού ιστορικού J Arch Getty για την ποιότητα αυτού του είδους της ιστορικής έρευνας:
"Μεγάλες αναλυτικές γενικεύσεις αποκαλύπτεται πως προέρχονται από θραύσματα κρυφακουσμένου κουτσομπολιού του διαδρόμου από δεύτερο χέρι. Ιστορίες των φυλακών ("ο φίλος μου συνάντησε τη γυναίκα του Μπουχάριν σε ένα στρατόπεδο και αυτή είπε...") έχουν μεταβληθεί σε πρωτογενείς πηγές για τη διαδικασία λήψης κεντρικών Σοβιετικών αποφάσεων .... η ανάγκη για γενικεύσεις στη βάση απομονωμένων και μη πιστοποιημένων επιμέρους στοιχείων έχει μετατρέψει τις φήμες σε πηγές και την επανάληψη ιστοριών σε επαλήθευση."
Ενώ οι σοβαροί ιστορικοί δεν αποδέχονται το κουτσομπολιό και τις φήμες ως ιστορικά γεγονότα, είναι αποκαλυπτικό να συγκρίνει κανείς αυτή τη στάση με τη δηλωμένη θέση του Conquest: "Η αλήθεια μπορεί να αναπτυχθεί μόνο με τη μορφή του κουτσομπολιού" και "για τα πολιτικά ζητήματα, βασικά, η καλύτερη, αν και όχι αλάνθαστη πηγή είναι οι φήμες."
Βεβαίως, ο Τύπος του Hearst συνέχισε με την εκστρατεία του περί λιμού παρά το φιάσκο Walker. Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει αν αναλογιστούμε ότι ο ίδιος ο Hearst ήταν γνωστός σε εκατομμύρια Αμερικανών ως "ο υπαριθμόν ένα φασίστας της Αμερικής" (μια από τις βασικές πηγές του προσωπικού εισοδήματος του Μουσσολίνι στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ήταν ως έμμισθος ανταποκριτής του Τύπου του Hearst).
Το 1934, o Hearst επισκέφθηκε την ναζιστική Γερμανία και γνώρισε τον Χίτλερ. Μετά απ' αυτή την επίσκεψη άρχισε ο Τύπος του να προωθεί τα άρθρα περί γενοκτονικού λιμού στην Ουκρανία. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Edward Herriot, ο οποίος είχε πρόσφατα επιστρέψει από ταξίδι στην Ουκρανία δημοσιοποίησε το γεγονός ότι δεν είχε δει ενδείξεις κανενός λιμού. Μετά τα άθρα του Walker, ο Hearst συνέχισε και προσπάθησε να πείσει τους Αμερικανούς ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν μια γη απόλυτης πείνας, γενοκτονίας και κανιβαλισμού. Στην περίοδο εκείνη, αυτό αναγνωριζόταν ως κιτρινισμός με πολιτικά κίνητρα, αλλά με το πέρασμα των ετών μεταμορφώθηκε σε "πρωταρχικές πηγές τεκμηρίωσης."
Η υπογράμμιση αυτών των χαρακτηριστικών της προπαγανδιστικής εκστρατείας της δεκαετίας του 1930 και η επιλεκτική μνήμη όσων βοήθησαν τον Τύπο του Hearst να προπαγανδίσει την θέση περί γενοκτονικού λιμού βοηθά να χυθεί φως πάνω στον χαρακτήρα της σημερινής εκστρατείας περί γενοκτονικού λιμού.
Ο ναζιστικός Τύπος της Γερμανίας και συμπαθούσες εφημερίδες σε άλλες χώρες της Ευρώπης άρχισαν να δημοσιεύουν παρόμοια ρεπορτάζ ταυτόχρονα με την εξαπόλυση της αρθρογραφίας Hearst το 1935. Σε εκείνη τη χρονική στιγμή, δημοσιεύτηκε ένα βιβλίο του Δρος Ewald Ammende με τίτλο Η ανθρώπινη ζωή στη Ρωσία. Το βιβλίο αυτό είχε μακροχρόνια επίδραση σε όσους προπαγάνδισαν τον μύθο του γενοκτονικού λιμού. Το βιβλίο δεν κρατά καν τα προσχήματα για να εμφανιστεί αντικειμενικό, και παραπέμπει στους ανταποκριτές του Hearst, τις αφηγήσεις από την ναζιστική Γερμανία και τη φασιστική Ιταλία, ενώ αναπαράγει καταγγελίες εκ μέρους ανώνυμων "ταξιδιωτών" και "ειδικών."
Τα περισσότερα φωτογραφικά τεκμήρια των θεωρητικών του σεναρίου του γενοκτονικού λιμού μπορούν να εντοπιστούν είτε στο βιβλίο του Ammende, είτε στον Thomas Walker. Οι πηγές των φωτογραφιών δεν τεκμηριώνονται, αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ammende είχε εμπλακεί με εργασία για την ανακούφιση του λιμού το 1921-22. Οι φωτογραφίες υποτίθεται πως τραβήχτηκαν στους δρόμους και στις πλατείες του Χάρκοβο το καλοκαίρι του 1933, αλλά μόνο 10 από τις 26 φαίνεται να απεικονίζουν αστικό αρχιτεκτονικό περιβάλλον. Δεν υπάρχουν ταμπέλες ή μνημεία για να βοηθήσουν στην ταυτοποίηση του γεωγραφικού πλαισίου τους. Το βιβλίο Η ανθρώπινη ζωή στη Ρωσία περιέχει επιπρόσθετες φωτογραφίες οι οποίες δεν εμφανίστηκαν στην γερμανική του έκδοση. Αυτές υποτίθεται ότι τραβήχηκαν από τον Δρ. Ditloff, διευθυντή της Γερμανικής Αγροτικής Επιτροπής στον Βόρειο Καύκασο. Μπορεί να αναρωηθεί κανείς πώς επιτράπηκε σε έναν αξιωματούχο των Ναζί να περιπλανιέται ελεύθερα στην Ουκρανία βγάζοντας φωτογραφίες, αλλά σε κάθε περίπτωση στις επόμενες εκδόσεις, οι ίδιες φωτογραφίες είτε εμφανίζονται χωρίς ένδειξη του σε ποιον ανήκουν, είτε αποδίδονται σε εντελώς διαφορετική πηγή. Στην πραγματικότητα, κάποιες από τις φωτογραφίες ταυτοποιήθηκαν ως φωτογραφίες του λιμού του 1932, και κάποιες δείχνουν χειμωνιάτικες σκηνές ενώ υποτίθεται ότι τραβήχτηκαν καλοκαίρι. Άλλα δημοσιεύματα χρησιμοποιούν τις ίδιες φωτογραφίες είτε χωρίς συνοδευτική ένδειξη της πηγής τους είτε αποδίδοντας την πηγή τους στον Thomas Walker, παρά το γεγονός ότι απεικόνιζαν γεγονότα του 1932-3 ενώ ο Walker είχε ισχυριστεί ότι τις τράβηξε την άνοιξη του 1934.
Είναι σαφές ότι τα φωτογραφικά τεμήρια είναι προϊόντα απάτης και ότι χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο ως τμήματα εκστρατείας για την υπονόμευση και απονομιμοποίηση της Σοβιετικής Ένωσης. Παρ' όλα αυτά, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ως τις μέρες μας.
Ο Ψυχρός Πόλεμος
Η εκστρατεία περί γενοκτονικού λιμού στη δεκαετία του 1930 βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε αμφίβολες δεξιές πηγές και δεν έγινε αποδεκτή από τους ιστορικούς της εποχής. Αυτό οδήγησε κάποιους Ουκρανούς εθνικιστές να κάνουν λόγο για σοβιετόφιλη, αριστερή ή ακόμα και εβραϊκή συνωμοσία κατάπνιξης της αλήθειας. Στην δεκαετία του 1950, οι εθνικιστές δημοσίευσαν βιβλία όπως το Η μαύρη βίβλος του Κρεμλίνου για να προπαγανδίσουν την δική τους ερμηνεία της ιστορίας. Τμήμα του βιβλίου αυτού αφιερώνεται στις καταγγελίες περί σοβιετικών μαζικών εκτελέσεων στην Βύνιτσα, κατά τη δεκαετία του 1930. Οι τάφοι, οι οποίοι αποκαλύφθηκαν κατά την ναζιστική κατοχή του 1943, εξετάστηκαν από μια ναζιστική επιτροπή και χρησιμοποιήθηκαν σε προπαγανδιστικές ταινίες. Οι μεταπολεμικές μαρτυρίες γερμανών στρατιωτών αποκαλύπτουν όμως ότι επρόκειτο για ναζιστική προπαγανδιστική εξαπάτηση, και ότι τα σώματα ήταν Εβραίων που εκτελέστηκαν από στρατιωτικές ομάδες SS και Ουκρανών.
Οι φρικιαστικές κατηγορίες για κανιβαλισμό στον δεύτερο τόμο του Η μαύρη βίβλος οδήγησαν στο να αποκληθεί "Ο τσελεμεντές του Ουκρανού εθνικιστή".
John Puntis-Ο μύθος του ουκρανικού γενοκτονικού λιμού (ΙII)
Το παιχνίδι των αριθμών
Οι θεωρητικοί του γενοκτονικού λιμού αδημονούν να εδραιώσουν την ιδέα ότι στην Ουκρανία πέθαναν εκατομμύρια άνθρωποι. Η μεθοδολογία τους είναι ως συνήθως ύποπτη. Μια "μελέτη-ορόσμημο" της Dana Dalrymple η οποία δημοσιεύτηκε στο "Soviet Studies" το 1964 καταλήγει σε έναν αριθμό 5.5 εκατομμυρίων, βασισμένη στις υποθέσεις 20 δυτικών δημοσιογράφων. Ένας από αυτούς είναι ο μυθοπλαστικός μας φίλος, ο Thomas Walker. Η Dalrymple ισχυρίζεται πως ο Walker έκανε την τουρνέ του στην ΕΣΣΔ εγκαταλείποντας μια οργανωμένη περιήγηση και ότι είχε προηγουμένως περάσει πολλά χρόνια σε περιηγήσεις της Ρωσίας, Παρατίθεται ένας παρόμοιος αριθμός απ' τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέμπουρυ· αυτός ο ενθουσιώδης οπαδός του Χίτλερ είχε προσπαθήσει να θέσει το ζήτημα του λιμού στη Βουλή των Λόρδων το 1934, όταν στην πραγματικότητα, το Φόρεϊν Όφις δήλωνε ότι δεν υπήρχαν τεκμήρια που να υποστηρίζουν τις κατηγορίες ενάντια στη Σοβιετική κυβέρνηση. Περιττεύει να πούμε ότι απορρίπτεται από τους εθνικιστές η μαρτυρία του Sir John Maynard, διακεκριμένου ειδικού στους λιμούς, ο οποίος επισκέφθηκε την Ουκρανία το καλοκαίρι του 1933 και διέψευσε τις ιστορίες περί γενοκτονικού λιμού.
Η καμπάνια του Ψυχρού Πολέμου ξαναήλθε στην επιφάνεια στη δεκαετία του 1980, με σημαντική διαφημιστική και ακαδημαϊκή στήριξη απ' το Ουκρανικό Ινστιτούτο Ερευνών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, επί μακρόν κέντρο αντικομμουνιστικής έρευνας. Το 1983, το βιβλίο "Ο ένατος κύκλος", το οποίο πρωτοδημοσιεύτηκε από Ουκρανούς εθνικιστές το 1953, αναδημοσιεύτηκε, και το επιμελήθηκε και έγραψε την εισαγωγή ο Δρ. James Mace του Χάρβαρντ. Μια κριτική του βιβλίου το περιέγραψε ως "πολεμική χωρίς κανένα τεκμήριο και χωρίς καμία ακαδημαϊκή συγκρότηση." Ο συγγραφέας, επισημάνθηκε, δεν δίνει καμία λεπτομέρεια για τις δραστηριότητές του κατά την ναζιστική κατοχή της Ουκρανίας, και δεν κάνει ούτε ένα αρνητικό σχόλιο για τους Ναζί. Για μια ακόμα φορά χρησιμοποιούνται ως εικονογράφηση οι πλαστές φωτογραφίες του Thomas Walker, παρά το γεγονός ότι ο συγγραφέας του βιβλίου ισχυρίζεται πως ήταν αυτόπτης μάρτυρας του λιμού. Ο "ακαδημαϊκός" Mace γράφει για το υλικό του Walker: "Αμερικανοί δημοσιογράφοι όπως ο Thomas Walker έγραψαν απλές και γλαφυρές περιγραφές του λιμού βασισμένοι σε όσα είδαν στην Ουκρανία το 1933." Είναι άξια λόγου η βολική αλλαγή της ημερομηνίας του ταξιδιού του Walker από το 1934 στο 1933.
Μια άλλη συνδρομή στην βιβλιογραφία περί γενοκτονικού λιμού είναι το "50 χρόνια πριν: Το Ολοκαύτωμα του λιμού στην Ουκρανία", του Walter Dushnyk . Τον πρόλογο στο βιβλίο αυτό τον γράφει, μαντέψτε πια, η Dalrymple. Οι ρίζες του Dushnyk εντοπίζονται στο προπολεμικό φασιστικό κίνημα της Ευρώπης, όταν και ήταν ενεργός στην Οργάνωση Ουκρανών Εθνικιστών. Και πάλι, ένας επικριτικός συγγραφέας βιβλιοκρισίας σχολιάζει ότι το βιβλίο "αντί να είναι ακαδημαϊκή ανάλυση συνίσταται σε μια εντελώς συναισθηματικά φορτισμένη και βιτριολική πολεμική. Στην πραγματικότητα, έχει λίγα να κάνει με την ακαδημαϊκή έρευνα και αναμφίβολα του λείπει η αντικειμενικότητα." Και πάλι χρησιμοποιούνται ως εικονογράφηση οι ίδιες πλαστές και χωρίς συνοδευτικές πληροφορίες φωτογραφίες. Ο Dushnyk υπολογίζει τον αριθμό θανάτων από λιμό προβάλλοντας μια αναμενόμενη αύξηση πληθυσμού που βασίζεται στην αποραφή του 1926 πάνω στην απογραφή πληθυσμού της Ουκρανίας το 1939. Η διαφορά είναι 7.5 εκατομμύρια και αυτό γίνεται κατα συνέπεια ο αριθμός των θυμάτων του λιμού. Η ανοησία αυτής της μεθοδολογίας μπορεί να αναδειχθεί αν τη μεταφέρουμε στον Καναδά της δεκαετίας του 1930 και δείξουμε ότι το 25% του πληθυσμού του Σασκατσουάν εξαφανίστηκε κατά τη Μεγάλη Ύφεση. Στην πραγματικότητα, ο πληθυσμός της Ουκρανίας αυξήθηκε με πραγματικούς όρους από το 1926 ως το 1939 κατά περίπου 3.4 εκατομμύρια. Αν και δεν είναι εφικτό να δοθεί ένας ακριβής αριθμός για τα θύματα του λιμού, οι ισχυρισμοί ανθρώπων όπως η Dalrymple, ο Mace και ο Dushnyk έχουν αποδειχθεί ακραίες υπερβολές που κατασκευάστηκαν για να ενισχύσουν τις πολιτικές κατηγορίες για γενοκτονία.
Η σοδειά της εξαπάτησης
Η καμπάνια περί γενοκτονικού λιμού κλιμακώθηκε το 1986, με τη δημοσίευση του βιβλίου του Robert Conquest "Σοδειά θλίψης", και με την ταινία που παρήγαγε η ερευνητική επιτροπή για το λιμό του Ινστιτούτου του Αγίου Βλαδίμηρου, το "Σοδειά απελπισίας." Η ταινία αυτή είναι γεμάτη απ' τις γνωστές μη πιστοποιημένες φωτογραφίες, και βασίζεται έντονα σε συνεντεύξεις με πρώην Ναζί και Ουκρανούς συνεργάτες των Ναζί, καθώς και με άτομα που εγκατέλειψαν την ΕΣΣΔ. Ακόμα και ο Malcolm Muggeridge κάνει μια σύντομη εμφάνιση. Οι παραγωγοί της ταινίες υποτίθεται ότι είδαν πάνω από ένα εκατομμύριο πόδια φιλμ πριν επιλέξουν μονάχα 720 πόδια για χρήση. Αντί να παρουσιαστούν τεκμηριωμένες αποδείξεις για το λιμό, παρουσιάζεται ένα μοντάζ από μη τεκμηριωμένες φωτογραφίες, περιλαμβανομένων των φωτογραφιών Walker-Ditlofff, φωτογραφιών από το λιμό του 1921-2, και φωτογραφιών από δημοσιεύματα της Ναζιστικής προπαγάνδας. Με εντυπωσιακή αδιαφορία για την αλήθεια, ορισμένες σκηνές προέρχονται από ταινίες που καλύπτουν τον Ρωσικό εμφύλιο καθώς και σοβιετικές ταινίες της δεκαετίας του 1920. Στην ουσία, φαίνεται πως οι δημιουργοί της ταινίας όργωσαν τα αρχεία ψάχνοντας για κομμάτια από παλιές εικόνες "πολέμου και πείνας" και μετά τις μόνταραν σε ταινία με μεγάλο υπόγειο προπαγανδιστικό αποτέλεσμα, δένοντάς τις με αφήγηση, διανθισμένη από συνεντεύξεις υποστηρικτών της γραμμής της ταινίας. Αυτά τα παραδέχτηκαν ακόμα και κάποιοι από όσους ενεπλάκησαν, κι όμως η ταινία προβλήθηκε πλατιά --περιλαμβανομένης της βρετανικής τηλεόρασης-- και εγκωμιάστηκε. Οι δημιουργοί της πήραν ακόμα και υποτροφίες και οργανωτική βοήθεια από το Εθνικό Συμβούλιο Κινηματογράφου του Καναδά και από ένα άλλο δημόσια χρηματοδοτημένο οργανισμό τον Πολυπολιτισμός Καναδά. Ξεκάθαρα, η" Σοδειά της απελπισίας" δεν είναι αντικειμενικό ντοκυμαντέρ όπως ισχυρίζεται αλλά χονδροκομμένη άσκηση στην ψυχροπολεμική προπαγάνδα.
Το βιβλίο του Conquest "Σοδειά θλίψης: Η σοβιετική κολλεκτιβοποίηση και η τρομοκρατία του λιμού" αποτελεί την σημαντικότερη απόπειρα νομιμοποίησης των υποστηρικτών της θεωρίας του γενοκτονικού λιμού. Είναι πλέον γνωστές οι ακροδεξιές διασυνδέσεις του Conquest και οι αρνήσεις του για το Ολοκαύτωμα. Σε μία περίοδο, εργοδοτήθηκε από το κέντρο παραπληροφόρησης των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών, το Information Research Department. Βασικοί του στόχοι ήταν "ο τρίτος κόσμος" και οι "Ρώσοι". Η πρότερη εργασία "Η μεγάλη τρομοκρατία" του Conquest είχε ισχυριστεί ότι μόνο 5-6 εκατομμύρια είχαν πεθάνει στην περίοδο 1932-33 και ότι μόνο τα μισά θύματα ήταν στην Ουκρανία. Το 1983 όμως ο Conquest είχε αυξήσει τους υπολογισμούς του σε 14 εκατομμύρια και είχε προεκτείνει τις συνθήεκς λιμού στο 1937! Τέτοιες αναθωρήσεις συνέπεφταν βολικά με την επέτειο πενήντα ετών από τον λιμό.
Ο Conquest παρουσιάζει τις διάφορες εθνικιστικές κλίκες οι οποίες κατέλαβαν τμήματα της Ουκρανίας κατά τον Ρωσικό Εμφύλιο, καθώς και την ξένη επέμβαση ως καλή τη πίστη κυβερνήσεις. Η μαζική σφαγή των Εβραίων της Ουκρανίας που διενεργήθηκε κατά την εθνικιστική "ανεξαρτησία" απορρίπτεται με τρεις λέξεις. Η ναζιστική κατοχή της Ουκρανίας παρουσιάζεται έμμεσα ως κατάρρευση ανάμεσα σε περιόδους Σοβιετικής "τρομοκρατίας", ενώ η απελεύθερωση των Ναζί ως Σοβιετική "νέα κατοχή." Υπάρχουν πολλά παραδείγματα έλλειψης ακαδημαϊκής συγκρότησης στο βιβλίο του Conquest. Ένα παράδειγμα είναι το γεγονός ότι παραθέτει αφηγήσεις ενός ξένου ανταποκριτή που αποκαλύπτεται πως δεν είναι άλλος απ' τον Thomas Walker, τον άνθρωπο που δεν υπήρξε ποτέ. Η παραπομπή του για το παράθεμα φτάνει στο σημείο να μετακινεί την ημερομηνία του άρθρου για τον Τύπο του Hearst από το 1935 στον Φλεβάρη του 1933. Αξίζει τον κόπο να επαναλάβουμε τις παρατηρήσεις του αμερικανού ιστορικού J Arch Getty για την ποιότητα αυτού του είδους της ιστορικής έρευνας:
"Μεγάλες αναλυτικές γενικεύσεις αποκαλύπτεται πως προέρχονται από θραύσματα κρυφακουσμένου κουτσομπολιού του διαδρόμου από δεύτερο χέρι. Ιστορίες των φυλακών ("ο φίλος μου συνάντησε τη γυναίκα του Μπουχάριν σε ένα στρατόπεδο και αυτή είπε...") έχουν μεταβληθεί σε πρωτογενείς πηγές για τη διαδικασία λήψης κεντρικών Σοβιετικών αποφάσεων .... η ανάγκη για γενικεύσεις στη βάση απομονωμένων και μη πιστοποιημένων επιμέρους στοιχείων έχει μετατρέψει τις φήμες σε πηγές και την επανάληψη ιστοριών σε επαλήθευση."
Ενώ οι σοβαροί ιστορικοί δεν αποδέχονται το κουτσομπολιό και τις φήμες ως ιστορικά γεγονότα, είναι αποκαλυπτικό να συγκρίνει κανείς αυτή τη στάση με τη δηλωμένη θέση του Conquest: "Η αλήθεια μπορεί να αναπτυχθεί μόνο με τη μορφή του κουτσομπολιού" και "για τα πολιτικά ζητήματα, βασικά, η καλύτερη, αν και όχι αλάνθαστη πηγή είναι οι φήμες."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου