Τζάμπα εμείς σας αφήσαμε τόση φιλοσοφία;

διοτι

Συντάκτης: Διότιμος



“Πως τα καταφέρατε και γίνατε τόσο μαλάκες οι Έλληνες; Τζάμπα εμείς σας αφήσαμε τόση φιλοσοφία;”

Δεν πρόκειται για το μοναδικό “αστείο” αυτού του είδους που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Υπάρχουν πολλά διάσπαρτα σε ιστότοπους, τα οποία “κοινοποιούνται” από “φίλο” σε “φίλο” στα “κοινωνικά δίκτυα” και με το email.



Οι ιστότοποι αυτοί έχουν “πατριωτικό” χαρακτήρα και μας ενημερώνουν για την κατάντια αυτού του τόπου, για τη “χούντα” που μας κυβερνά και τα παρόμοια. Κατασκευάζουν μια τεχνητή σύγκριση ανάμεσα στους σοφούς αρχαίους Έλληνες και στους σημερινούς. Η σύγκριση αυτή είτε προκαλεί γέλιο είτε όχι, τελικά δημιουργεί στους παραλήπτες ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας.

Τα προαπαιτούμενα

Το “αστείο” δεν είναι ξεκάρφωτο. Η αναχρονιστική μας παιδεία έχει καλλιεργήσει το κατάλληλο πρόσφορο έδαφος. Στο σχολείο μαθαίνουμε τις αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων σαν να επρόκειτο για μια ουρανοκατέβατη σοφία που δημιουργήθηκε στα κεφάλια κάποιων προικισμένων ατόμων, που φώτισαν την ανθρωπότητα και όταν πέθαναν ήρθε το τέλος της υψηλής φιλοσοφίας, της αληθινής δημοκρατίας και της ηθικής πολιτικής σκέψης.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι σημερινοί Έλληνες εύκολα αισθάνονται ότι είναι κάτι σαν σκωληκοειδείς αποφύσεις του αρχαίου Ελληνικού μεγαλείου. Κάτω από το βάρος μιας τέτοιας βαριάς κληρονομιάς δεν διανοούνται καν να συγκριθούν με τους μεγάλους προγόνους τους.

Η σύγκριση των Αρχαίων Ελλήνων με τους Νεοέλληνες

Ας τολμήσουμε το “αδιανόητο”, τη σύγκριση των αρχαίων σοφών με τους σημερινούς απλούς ανθρώπους.

Από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα η γνώση έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Οι αρχαίοι θα χρειάζονταν να διδαχθούν πολλά για να μπορέσουν να κατανοήσουν αυτά που συμβαίνουν σήμερα. Ο σημερινός λαϊκός άνθρωπος με μέση εκπαίδευση έχει γνώσεις που δεν είχαν οι σοφοί την αρχαία εποχή και επομένως έχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί και να επεξεργασθεί έννοιες που αν κάποιος αρχαίος σοφός ανασταινόταν σήμερα θα είχε δυσκολίες να καταλάβει.

Οι σοφοί ήταν τμήμα της τότε κοινωνίας. Ανήκαν σε μια μικρή μειοψηφία “ελευθέρων” πολιτών. Για να διαλογίζονται έπρεπε να υπάρχει η μεγάλη πλειοψηφία των “δούλων” που δημιουργούσε τον πλούτο, τον οποίο απολάμβαναν και χρησιμοποιούσαν οι ελεύθεροι πολίτες για την πνευματική καλλιέργειά τους.

Οι σοφοί δεν είναι θεόσταλτα υπερφυσικά όντα, αλλά δημιουργήματα της εποχής τους, άνθρωποι που στηρίζονται κάθε φορά στη συσσωρευμένη γνώση, άνθρωποι που αναπτύσσουν και εκφράζουν το υλικό και πνευματικό επίπεδο της εποχής τους. Αυτή την αλήθεια θα ήταν δύσκολο αν όχι αδύνατο να την καταλάβουν οι τότε σοφοί. Θα τους ήταν αδιανόητη η αλήθεια ότι τα νήματα της κοινωνικής εξέλιξης σε καμιά φάση της ιστορίας δεν τα κινούσαν οι σοφοί της εποχής, αλλά οι λαοί στη βάση των αντιθέσεων ανάμεσα στο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και των σχέσεων παραγωγής.

Τι κρύβεται πίσω από τη σύγκριση

Η διαλεκτική σκέψη στην αρχαία Ελλάδα ήταν σε εμβρυακή μορφή, σε αντίθεση με τη σημερινή εποχή που καμία επιστήμη δεν μπορεί να αναπτυχθεί αν δεν μελετά το αντικείμενό της στην κίνησή του και όχι μεταφυσικά.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη συμβολή της Αρχαίας Ελλάδας στη θεμελίωση της φιλοσοφίας και των επιστημών. Πίσω όμως από την διαστρέβλωση αυτής της αξίας, πίσω από τη μηχανιστική μεταφορά αρχαίων “συνταγών” για τη λύση σημερινών προβλημάτων βρίσκεται η αναβίωση ρατσιστικών, φασιστικών αντιλήψεων.

Πίσω από τον πατριωτισμό πίσω από τη δήθεν αξιοκρατία σήμερα κρύβεται ο νεοναζισμός η "ιδεολογία" των φασιστικών συμμοριών που αναβιώνουν σ όλη την Ευρώπη. Το γέλιο που προκαλούν οι γελοιογραφίες και τα αστειάκια στη βάση αυτών των αντιλήψεων είναι ένα πρώτης τάξεως εργαλείο ιδεολογικής δηλητηρίασης της λαϊκής σκέψης.

Ποιος ωφελείται και ποιος ζημιώνεται

Η μόνη τάξη που έχει όφελος από ένα λαό ταπεινωμένο, που δεν έχει εμπιστοσύνη στη δύναμή του είναι η άρχουσα, η εκμεταλλεύτρια τάξη, η τάξη που κάνει ότι περνά από το χέρι της για να μείνει ο λαός υποταγμένος στην εξουσία της. Γνωρίζει πολύ καλά ότι της είναι αδύνατο να αντιμετωπίσει ένα λαό σωστά προσανατολισμένο, αποφασισμένο και οργανωμένο.

Γι αυτό επιδιώκει να του τσακίσει το ηθικό, να τον κρατά ψυχολογικά καταβεβλημένο, έτσι ώστε να επιβάλει τους αντιλαϊκούς της νόμους και να τον αναγκάζει να αποδέχεται αντιλαϊκές συμφωνίες και μνημόνια. Τον θέλει ταπεινωμένο και απελπισμένο, να κυνηγά μάγισσες, ανίκανους και διεφθαρμένους πολιτικούς, παθητικό θεατή του ίδιου του δράματός του, ενώ η εξουσία της να μένει στο απυρόβλητο.