«Κατάψυξε τα ωάριά σου, απελευθέρωσε την καριέρα σου»

Μια αντιδραστική παροχή που πλασάρεται ως «κοινωνική»

Το εξώφυλλο του «Bloomberg Businessweek» με τη σχετική προτροπή

Την κρυοσυντήρηση των ωαρίων των εργαζομένων τους επιδοτούν οι επιχειρηματικοί κολοσσοί «Apple» και «Facebook» ως κίνητρο για την προσέλκυση περισσότερων γυναικών, μιας και οι έρευνες διαπιστώνουν ότι οι εργαζόμενες είναι πιο παραγωγικές όταν δεν έχουν οικογένεια ή έχουν λυμένα βασικά προβλήματα που απορρέουν από αυτή. Η είδηση προβάλλεται αυτές τις μέρες από διεθνή και εγχώρια μέσα ενημέρωσης σαν ένα μέτρο που διευκολύνει τις γυναίκες να αφοσιωθούν στην «καριέρα» τους χωρίς να αναγκάζονται να θυσιάσουν τη μητρότητα και τη δημιουργία οικογένειας. Στην ουσία, είναι ένα μέτρο εις βάρος των γυναικών που βασίζεται στην πιο χυδαία σκοταδιστική αντίληψη για τη γυναίκα ως «παιδοποιητική» μηχανή, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιείται και προβάλλεται προπαγανδιστικά ως η πιο εξελιγμένη επιστημονική μέθοδος. Εξάλλου, στον καπιταλισμό αυτό συμβαίνει: Η έρευνα, η επιστήμη δεν μπαίνουν στην υπηρεσία του λαού αλλά των μονοπωλιακών συμφερόντων, ακόμα και με τον πιο κραυγαλέο τρόπο, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάνοντας το μαύρο άσπρο. Είναι βεβαίως άλλο ζήτημα οι περιπτώσεις των γυναικών που για ιατρικούς λόγους στρέφονται στη μέθοδο της κρυοσυντήρησης, τότε πρόκειται για μέθοδο ευεργετική για τη γυναίκα και την οικογένειά της. Τέτοιες περιπτώσεις όμως είναι οι εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας. Η γενίκευση εξάλλου της χρήσης της κρυοσυντήρησης για την αναβολή της τεκνοποίησης συνεπάγεται και άλλα προβλήματα, σχετικά με τον τρόπο που μεγαλώνει ένα παιδί, που καταλήγει να έχει ηλικιωμένους γονείς, με τη δυνατότητα των γονιών αυτών να αντεπεξέλθουν σε ό,τι χρειάζεται η ανατροφή του.

Τελικά, οι εργαζόμενες πότε θα ολοκληρώσουν την «καριέρα» τους για να γίνουν μητέρες; Μήπως όταν, κατά τη γνώμη των επιχειρήσεων, γίνουν αντιπαραγωγικές και τις πετάξουν σαν στυμμένες λεμονόκουπες; Μάλλον τότε θα έχουν όλο τον ελεύθερο χρόνο να κάνουν οικογένεια και παιδιά. Μέχρι πρότινος υπήρχαν τα ιδιωτικά συμφωνητικά με τα οποία εργοδότες αξίωναν από τις νεοπροσλαμβανόμενες ότι δε θα τεκνοποιήσουν. Η νέα μέθοδος με την οποία υπηρετείται ο ίδιος στόχος αναγορεύεται σε παροχή και μάλιστα ...αξιοζήλευτη.


Συνείδηση υποταγής στα κέρδη
Αυτό που απασχολεί τα δύο μεγαθήρια είναι η προσπάθεια να προσελκύσουν στις τάξεις των στελεχών τους περισσότερες γυναίκες, προσδοκώντας βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας τους. Η ίδια η πρωτοβουλία της «Apple» ήταν πρόταση της νέας επικεφαλής του τμήματος ανθρώπινων πόρων, πράγμα που αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το τι προσδοκούν οι επιχειρηματικοί όμιλοι από την ανάδειξη περισσότερων γυναικών σε διευθυντικές θέσεις.

Η επιδότηση της κρυοσυντήρησης των ωαρίων δεν είναι το μόνο σχετικό μέτρο, καθώς οι επιχειρήσεις αυτές εφαρμόζουν κι άλλες σχετικές παροχές, όπως γονικές άδειες, χρηματικά επιδόματα για τα παιδιά και άλλα παρόμοια. Η κρυοσυντήρηση, όμως, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι όλων αυτών: Οι γυναίκες που επιλέγουν τη διαδικασία αυτή μπορούν να είναι «πίσω στη δουλειά την επόμενη μέρα». Αφοσιωμένες στον εργοδότη τους, απερίσπαστες στους στόχους της επιχείρησής «τους» και της «καριέρας τους», αλλά και εφησυχασμένες πως δεν χρειάζεται να θυσιάσουν τη μητρότητα. «Κατάψυξε τα ωάριά σου, απελευθέρωσε την καριέρα σου», σημείωνε στο εξώφυλλό του πριν από λίγους μήνες το «Bloomberg Businessweek», απευθυνόμενο στις γυναίκες που κατέχουν υψηλές θέσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις.

Για την πλειοψηφία των γυναικών η «εξισορρόπηση» δουλειάς και οικογένειας «επιτυγχάνεται» κυρίως με άλλα μέσα: Με την «ευελιξία» και τη μερική απασχόληση, την προσωρινή δουλειά, τα «συμφωνητικά» με τα οποία οι εργοδότες αξιώνουν από τις υποψήφιες εργαζόμενες να δεσμευτούν πως δε θα κάνουν οικογένεια και, φυσικά, την ανεργία την οποία φροντίζουν να μοιράζουν απλόχερα στις εργαζόμενες μητέρες. Την ίδια στιγμή τους σερβίρουν το παραμύθι πως ο «καλός εργοδότης» μπορεί να φροντίσει ώστε να «τα έχουν όλα». Ρίχνουν στη συνείδησή τους το δηλητήριο πως η αναβολή της μητρότητας, μια αναγκαστική επιλογή που γίνεται από πολλές γυναίκες κάτω από το βάρος των εργασιακών σχέσεων, των χαμηλών μισθών και της έλλειψης δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών αναγκαίων για την οικογένεια, μπορεί να είναι μια συμφέρουσα «λύση» για τους εργοδότες και για τις ίδιες.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ