Γρηγόρης Λαμπράκης-22 Μαΐου 1963

Γιώργος Σαρρής

(Ή πως γεννιέται ένας πραγματικός λαϊκός ηγέτης)
Οταν η εκδήλωση της Eπιτροπής Eιρήνης της Θεσσαλονίκης τελείωσε εκείνο το βράδυ στις 22 Μαίου 1963, η ατμόσφαιρα ήταν περίεργα ηλεκτρισμένη και βαριά.Λίγο πριν μπεί στην αίθουσα του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Kινήματος στη γωνία Eρμού και Bενιζέλου,ο βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης είχε δεχθεί γροθιά από κάποιο παρακρατικό κάτω από τα αδιάφορα βλέμματα των αστυνομικών που ήταν εκεί για την ασφάλειά του.Οι απειλές κατά της ζωής του, αλλά και οι πληροφορίες για επικείμενη απόπειρα ήταν πολλές και δεδομένες.
Έξω στο δρόμο επικρατούσε πραγματική κόλαση.
«Θέλουμε πόλεμο, να πάτε στη Bουλγαρία. Λαμπράκη, θα πεθάνεις»

Αξιωματικοί της Αστυνομίας ανεβαίνουν στην αίθουσα και τον βεβαιώνουν πως μπορεί να φύγει άφοβα και οτι βρίσκονται εκεί για να εγγυηθούν την ασφάλειά του.
Ο Λαμπράκης κατεβαίνει τα σκαλοπάτια και βγαίνει έξω μαζί με 15 -20 ακόμα συναγωνιστές του.Η αστυνομία κλειδώνει την πόρτα και αφήνει τους υπόλοιπους συγκεντρωμένους μέσα στο κτίριο!

Ο Λαμπράκης ειναι πλέον ουσιαστικά ανυπεράσπιστος ανάμεσα σε παρακρατικούς που ουρλιάζουν και αστυνομικούς και χωροφύλακες που κάνουν πως δεν βλέπουν.Η κατάσταση είναι πέρα από κάθε έλεγχο.Η πόρτα του ξενοδοχείου του είναι μερικές δεκάδες μέτρα μακριά.Θα περπατήσει μέχρι εκεί;.Αρχίζει να διασχίζει το δρόμο...
Από τη μια μεριά κάποιοι τραμπούκοι βαδίζουν προς το μέρος του."Νάτοι, έρχονται ξανά" φωνάζει ο Λαμπράκης!"Τι κάνει επιτέλους η αστυνομία;"
Πίσω του υπάρχει ένα δρομάκι με ένα τρίκυκλο σταματημένο.
"Ξεκίνα τι κάθεσαι;" ακούγεται κάποιος.
Η προσοχή του βουλευτή της ΕΔΑ είναι αλλού.Το τρίκυκλο με οδηγό τον Γκοτζαμάνη επιταχύνει.Ο Εμμανουηλίδης υψώνει στον αέρα το λοστό που κρατάει στα χέρια, σημαδεύει και χτυπάει με δύναμη το κεφάλι του Γρ.Λαμπράκη και πηδάει στην καρότσα.Πέφτει στην άσφαλτο αναίσθητος.Ο Λαμπράκης έπεσε...είναι ηδη κλινικά νεκρός.Φωνές, ουρλιαχτά,χαμός.
Το τρίκυκλο απομακρύνεται με ταχύτητα.Κάποιος ξεχύνεται πίσω του τρέχοντας, πηδάει πάνω στην καρότσα και χάνεται μαζί τους στο σκοτάδι.Είναι ο Μανώλης Χατζηαποστόλου, σαλταδόρος στην Κατοχή, που θα μείνει στην Ιστορία με το όνομα "τιγρης" γι αυτό το σάλτο εκείνης της νύχτας.Ορμάει στον Εμμανουηλίδη που είναι κρυμμένος στην καρότσα.
«Πούστη, του λέει, φάγατε τον Λαμπράκη, θα πεθάνεις".
Πλακώνονται πάνω στην καρότσα.Ο "τίγρης" τον χτυπάει με λύσσα και τον εξουδετερώνει.Ορμάει μετά στον Γκοτζαμάνη και τον αναγκάζει να σταματήσει.Δεύτερη μάχη ακολουθεί.Μαζεύεται κόσμος.Μέχρι που επεμβαίνει ένας ανυποψίαστος τροχονόμος, τους συλαμβάνει και τους οδηγεί στο τμήμα.Το σχέδιο έχει χαλάσει.Κάποιος συνέλαβε τον δολοφόνο χωρίς να ξέρει τι έκανε.Σε λίγο θα αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι της πιο τρανταχτής πολιτικής δολοφονίας σε καιρό "δημοκρατίας".Της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Την υπόθεση αναλαμβάνει ο ανακριτής Χρ.Σαρτζετάκης (πρόεδρος Δημοκρατίας το 1985) και αποφασίζει να βρεί την αλήθεια με κάθε τρόπο.
Τρείς δημοσιογράφοι έκαναν τότε όλη τη βρώμικη δουλειά.Ηταν ακόμη η εποχή που τα λεφτά ήταν λίγα και η δημοσιογραφία ήταν μια επικίνδυνη και σίγουρα ρομαντική υπόθεση.
Ο Γιώργος Ρωμαίος("Βήμα"),ο Γιάννης Bούλτεψης («Aυγή») και ο Γιώργος Mπέρτσος («Eλευθερία») τραβούν φωτογραφίες , παίρνουν καταθέσεις, συγκρίνουν στοιχεία, μεταμφιέζονται σε ξένους τουρίστες,ανακατεύονται με απλούς ανθρώπους,αριστερούς η φασίστες παρακρατικούς, κάνουν με κίνδυνο της ζωής τους και της δουλειάς τους ό,τι χρειάζεται.Και ύστερα από λίγο καιρό αποκαλύπτουν τη μεγάλη πλεκτάνη που στήθηκε από κράτος και παρακράτος, για να δολοφονηθεί εκείνο το βράδυ ένας ηγέτης της Αριστεράς.Ενας άνθρωπος που όλο και περισσότερο λατρευόταν από απλούς ανθρώπους και που σίγουρα θα είχε παίξει σπουδαίο ρόλο στα πράγματα αν είχε καταφέρει να μείνει ζωντανός.
Χρόνια αργότερα το 1966 κι ενώ η όλη διαδικασία περνάει από την παραίτηση και την φυγή του Κ.Καραμανλή που θεωρείται πολιτικά υπεύθυνος, τις εκλογές του θριάμβου του Γ.Παπανδρέου, την πολιτική αστάθεια που φέρνει η αποστασία και τα Ιουλιανά του 1965,συλλήψεις στελεχών της αστυνομίας και χωροφυλακής με βαριές κατηγορίες (συνέργεια σε ανθρωποκτονία από πρόθεση και κατάχρηση εξουσίας σε βαθμό κακουργήματος!)και από μύρια άλλα κύματα κι εμπόδια γίνεται η δίκη.Οι ένορκοι είναι στημένοι και οι ποινές είναι αστείες.Από τρίμηνη κράτηση για τους αξιωματικούς, μέχρι μερικούς μήνες έως 1 χρόνο για απλές σωματικές βλάβες για κάποιους τραμπούκους, και τέλος καταδίκη των Γκοτζαμάνη-Eμμανουηλίδη για τροχαίο ατύχημα! Αυτά είναι τα κατορθώματα και η δικαιοσύνη της λεγόμενης Δημοκρατίας της εποχης, που πολύ λίγους μήνες αργότερα καταργείται από την πραγματική εξουσία και τη θέση της παίρνει η Χούντα της 21ης Απριλίου 1967.Οι δολοφόνοι αμνηστεύονται ενώ μάρτυρες, ανακριτές, οι 3 δημοσιογράφοι και όσοι πάλεψαν για την αποκάλυψη της συνωμοσίας φυλακίζονται, εξορίζονται απολύονται η ταλαιπωρούνται με καθε τρόπο!

Δύο μόλις χρόνια πριν τη δολοφονία, λίγοι γνώριζαν τον Γρ.Λαμπράκη.Μόνο οι φίλοι του , οι απλοί φτωχοί άνθρωποι από τους οποίους δεν έπαιρνε ποτέ χρήματα σα γιατρός,οι λάτρεις του αθλητισμού που τον θυμόντουσαν βαλκανιονίκη στο άλμα εις μήκος(είχε το Πανελλήνιο ρεκόρ για 23 χρόνια!), και ίσως εκείνοι που βρέθηκαν κοντά του όταν προσπαθούσε με όποιες αθλητικές δράσεις μπορούσε, να χρηματοδοτήσει τα λαϊκά συσσίτια στην Κατοχή.
Το 1961 εκλέγεται βουλευτής συνεργαζόμενος ως ανεξάρτητος με την ΕΔΑ(Αριστερά).Γινεται αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ειρήνης και η δράση του γίνεται πολύ έντονη στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Κι έτσι φτάνουμε στην 21η Απριλίου του '63.Διοργανώνεται τότε πορεία ειρήνης από τον Μαραθώνα στην Αθήνα.Η κυβέρνηση Καραμανλή την απαγορεύει.Οποιος συμμετέχει συλλαμβάνεται, ανάμεσά τους και ο Μ.Θεοδωράκης.Ο Λαμπράκης βαδίζει μόνος με το πανό με το σήμα της Ειρήνης προς την Αθήνα και γίνεται πρωτοσέλιδο σε ελληνικές και ξένες εφημερίδες.Παρακρατικοί, χωροφύλακες κλπ. προσπαθούν να τον εμποδισουν.Συμπλέκεται με 10 χωροφύλακες και τελικά συλλαμβάνεται, παίρνοντας όμως στα μάτια του λαού διαστάσεις πλέον μυθικές και όχι χωρίς λόγο.Στην εκδήλωση της Πρωτομαγιάς, μια βδομάδα αργότερα γνωρίζει υποδοχή ήρωα!
Λίγες μέρες αργότερα φεύγει για το Λονδίνο, στήνοντας μπλόκο και χαλώντας το πάρτυ της βασίλισσας Φρειδερίκης με άλλους διαδηλωτές ζητώντας την αμνηστία των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα και την απελευθέρωση του στελέχους του ΚΚΕ Αμπατιέλου.(Τότε η Φρειδερίκη σε νευρική κρίση λέγεται ότι είπε:"Επιτέλους δεν μορεί κάποιος να με απαλλάξει απ'αυτόν;")
Μέσα σε πολύ σύντομο χρόνο, γίνεται εύκολα το μεγάλο αστέρι της Αριστεράς και ο πιο μισητός και επικίνδυνος άνθρωπος για την Δεξιά της εποχής.Δείχνοντας σε όλους αλλά και στο ίδιο το μέλλον πόσο γρήγορη μπορεί να είναι η ανάδειξη ενός πραγματικού λαικού ηγέτη όταν βαδίζει απλά κι αληθινά πλάι στα ζητούμενα του λαού χωρίς ούτε για μια στιγμή να σκεφτεί τον εαυτό του.
Άλλωστε το νόμισμα της βουλευτικής ασυλίας ο Λαμπράκης το ξόδεψε μαζι με την ίδια του τη ζωή για την Δημοκρατία,το όραμα μιας άλλης δικαιοσύνης και για να αντισταθεί για λογαριασμό του λαού στην τρομοκρατία και το φασισμό.Ενω χρόνια αργότερα, κάποιοι μελλοντικοί υπουργοί η βουλευτές το επένδυσαν διαφορετικά, αγοράζοντας δικαιώματα ατιμωρισίας και βέβαια την συμμετοχή τους στα χλιδατα εξουσιαστικά λόμπυ.