Διδάγματα από την άνοδο του ναζισμού, γ' και δ'

  από Lenin reloaded

Στις εκλογές τής 31ης Ιουλίου 1932, το ναζιστικό κόμμα συγκέντρωσε 13,75 εκατομμύρια ψήφους και ποσοστό 37,27%, εκλέγοντας 230 βουλευτές. Οι σοσιαλδημοκράτες καταποντίστηκαν στο 21,58% με 133 βουλευτές, ενώ το κομμουνιστικό κόμμα κατάφερε, παρά τις διώξεις και τον εις βάρος του συνασπισμό όλων των αστικών κομμάτων, να αναδειχθεί σε τρίτη δύναμη με 14,32%, μαζεύοντας 5,28 εκατ. ψήφους και εκλέγοντας 89 βουλευτές, 12 περισσότερους απ' αυτούς που είχε. Τα αποτελέσματα δεν έβγαλαν αυτοδύναμη κυβέρνηση αλλά οι πλειοψηφούντες ναζί απαίτησαν να τους δοθεί η εξουσία. Η απαίτησή τους δεν ικανοποιήθηκε και, μπροστά στο αδιέξοδο, ο φον Πάπεν συνέχισε να κυβερνά την χώρα ίσαμε τον Νοέμβριο, οπότε και την οδήγησε πάλι σε εκλογές.

Οι εκλογές τού Νοεμβρίου 1932 έφεραν ανατριχίλες στην καπιταλιστική δύση. Τα μεγάλα κόμματα σημείωσαν μεγάλη πτώση (οι χιτλερικοί έχασαν σχεδόν 2 εκατ. ψήφους και 34 έδρες, οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν 700.000 ψήφους και 12 έδρες) αλλά οι κομμουνιστές μάζεψαν σχεδόν 6 εκατ. ψήφους και ποσοστό 16,86% ενώ έφτασαν τους 100 βουλευτές! Έντρομοι από τα αποτελέσματα, οι βιομήχανοι έστειλαν αγωνιώδη έκκληση στον Χίντεμπουργκ ζητώντας του να διορίσει καγκελλάριο τον Χίτλερ.

Στις 17 Νοεμβρίου ο φον Πάπεν παραιτήθηκε και ο Χίντεμπουργκ διόρισε ως καγκελλάριο τον στρατηγό Σλάιχερ. Ο επί κεφαλής των κομμουνιστών Έρνεστ Τέλμαν κατάγγειλε αμέσως ότι η κυβέρνηση Σλάιχερ θα παίξει το ρόλο "μιας κυβέρνησης με ψεύτικους κοι­νωνικούς ελιγμούς και ψεύτικο κατευνασμό". Πράγματι, ο Σλάιχερ κατήρ­γησε μερικά από τα πιο μισητά έκτακτα διατάγματα του φον Πάπεν αλλά δεν πέ­τυχε να εκτονώσει το λαϊκό κίνημα.

Τις πρώτες μέρες τού 1933, στην Κολωνία, στο σπίτι του τραπεζίτη Σρέντερ, συναντήθηκαν οι ιδιοκτήτες μονοπωλίων Φέγκλερ, Κίρντορφ, Τύσσεν και Σρέντερ με τον φον Πάπεν, τον Χούγκεμπεργκ και τον Χίτλερ. Ουσιαστικά, αυτή η συνάντηση δήλωσε την απερίφραστη εμπιστοσύνη τού κεφαλαίου στον Χίτλερ. Έτσι, με τις ευλογίες των μονοπωλίων και του κεφαλαίου, ο Χίτλερ αποθρασύνθηκε. Στις 22 Ιανουαρίου, οι ναζί οργάνωσαν -με την ανοχή της αστυνο­μίας- μια προκλητική διαδήλωση μπροστά στα κεντρικά γραφεία τού κομ­μουνιστικού κόμματος. Οι κομμουνιστές αντέδρασαν. Μια βδομάδα αργότερα, 150.000 βερολινέζοι εργάτες (με επί κεφαλής τούς ηγέτες τού κομμουνιστικού κόμματος Ε. Τέλμαν, Β. Ούλμπριχτ, Ι. Σέερ και Φ. Φλόριν) διαδήλωσαν στους δρόμους του Βερολίνου κατά των φασιστών. Η ηγεσία του κομμουνιστικού κόμματος πρότεινε στους ηγέτες της σοσιαλδημοκρατίας κοινή δράση εναντίον των χιτλερικών αλλά οι σοσιαλδημοκράτες αρνήθηκαν.

Η κωμωδία κορυφώθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1933, οπότε ο Χίντενμπουργκ διόρισε ως καγκελλάριο τον Χί­τλερ και ως αντικαγκελλάριο τον φον Πάπεν. Η νέα κυβέρνηση είχε υπηρεσιακό χαρακτήρα, προκειμένου να διενεργήσει καινούργιες εκλογές στις 5 Μαρτίου. Εκτός από τον Χίτλερ και τους συνεργάτες του, κάνένας δεν μπορούσε να φανταστεί ότι εκείνες οι εκλογές έμελλε να σημάνουν και το τέλος τής "Δημοκρατίας τής Βαϊμάρης"...

Είναι αξιοθαύμαστη η συνέπεια τόσο του κεφαλαίου όσο και της αστικής τάξης σ'αυτό που λέγαμε χτες: προκειμένου να αποτραπεί ο αριστερός ριζοσπαστισμός των λαϊκών μαζών, καλύτερα να καταργηθεί η "δημοκρατία" και να πρυτανεύσει ο φασισμός. Πάνω σ' αυτό το φαινόμενο θα ήθελα να ακούσω την άποψη κάποιων μεγαλόσχημων αναλυτών (σαν τον Πάσχο, ας πούμε - και μη ρωτήσετε ποιον Πάσχο γιατί ένας είναι ο Πάσχος), οι οποίοι βγάζουν φλύκταινες όποτε ακούνε κάποιους -σαν κι εμάς- να βάζουμε κτητικό μετά την λέξη "δημοκρατία" και να μιλάμε για την "δημοκρατία τους". Μέχρι τότε, εμείς θα επιμένουμε ότι η "δημοκρατία ΤΟΥΣ" δεν έχει καμμιά σχέση με την Δημοκρατία ΜΑΣ.

Μόλις ο Χίτλερ ανέλαβε καθήκοντα καγκελλάριου, πρώτη του δουλειά ήταν να απευθύνει έκκληση στα αστικά κόμματα για συντονισμένη αντικομμουνιστική δράση. Αν και είναι αλήθεια ότι κανένα κόμμα δεν δέχτηκε επίσημα την συμμετοχή του σε μια τέτοια δράση, είναι επίσης αλήθεια ότι η -έστω, φραστική- καταδίκη αυτής της πρότασης ήταν από ανύπαρκτη έως χλιαρή. Και ο μεν Χίτλερ ήξερε τι έκανε, αφού το μόνο κόμμα που αύξανε την δύναμή του ήταν το κομμουνιστικό και, συνεπώς, η συντριβή του θα επέτρεπε στους ναζί να κερδίσουν την πολυπόθητη πλειοψηφία στο Ράιχσταγκ. Όμως, είναι απορίας άξια η τύφλωση των υπολοίπων κομμάτων (κυρίως των σοσιαλδημοκρατών), τα οποία έδειχναν να μη καταλαβαίνουν ότι, με την τακτική που ακολουθούσαν, ουσιαστικά χάριζαν την εξουσία στον Χίτλερ.

Δυο βδομάδες πριν τις εκλογές τής 5ης Μαρτίου 1933, ο Γκαίριγκ κάλεσε σε σύσκεψη τους μεγαλύτερους βιομήχανους της χώρας. Ανάμεσά τους ήταν ο Γουσταύος Κρουπ (επί κεφαλής της γνωστής πολεμικής βιομηχανίας και πρόεδρος του συνδέσμου βιομηχάνων), ο Αλβέρτος Βόγκλερ (επί κεφαλής της πανίσχυρης χαλυβουργίας United Steel Works), η ηγεσία τής πανίσχυρης χημικής βιομηχανίας I.G.Farben κλπ. Στην σύσκεψη παραβρέθηκε και ο Χιάλμαρ Σαχτ, πρόεδρος της Τράπεζας Διεθνών Διευθετήσεων και, ταυτόχρονα, πρόεδρος της Ράιχμπανκ (πρόδρομου της σημερινής Μπούντεσμπανκ), ο οποίος έγινε υπουργός οικονομικών των ναζί το 1934.

Στην σύσκεψη αυτή, ο Χίτλερ ξεκαθάρισε την πρόθεσή του να αποκαταστήσει το γερμανικό μεγαλείο. Ως απαραίτητες προϋποθέσεις για να πετύχει αυτόν τον στόχο, προσδιόρισε (α) την κατάλυση του κοινοβουλευτικού συστήματος, ώστε να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο της χώρας, (β) την συντριβή των κομμουνιστών, ώστε να αποφευχθούν λαϊκές αντιδράσεις και (γ) την αποκατάσταση της Βέρμαχτ. Χαρακτηριστικά, σε μια αποστροφή τού λόγου του, ο Χίτλερ δήλωσε ότι "οι εκλογές τής 5ης Μαρτίου θα είναι οι τελευταίες για τα επόμενα δέκα χρόνια, ίσως μάλιστα και για τα επόμενα εκατό".

Για την ιστορικά σημαντική αυτή σύσκεψη, πρέπει να σημειώσουμε δυο λεπτομέρειες ακόμη. Πρώτον: παρ' ότι η σύσκεψη δεν ήταν μυστική και, επομένως, τα όσα ειπώθηκαν εκεί έγιναν αμέσως γνωστά, τα υπόλοιπα αστικά κόμματα έκαναν πως δεν κατάλαβαν πού το πήγαινε ο Χίτλερ(*). Δεύτερον: οι βιομήχανοι επικρότησαν το χιτλερικό μανιφέστο και συμφώνησαν στην σύσταση ειδικού ταμείου υποστήριξης του ναζιστικού κόμματος, στο οποίο δεσμεύτηκαν να συνεισφέρουν 3 εκατ. μάρκα.

Οι μόνοι που αντέδρασαν ήσαν οι κομμουνιστές, οι οποίοι κάλεσαν αμέσως τόσο τους σοσιαλδημοκράτες όσο και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να κηρύξουν γενική απεργία. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Οι μεν σοσιαλδημοκράτες αρνήθηκαν με το επιχείρημα ότι ο Χίτλερ πήρε νόμιμα την εξουσία και οποιαδήποτε απεργιακή κινητοποίηση θα σήμαινε απαξίωση της δημοκρατίας (!!), οι δε συνδικαλιστικές οργανώσεις αρνήθηκαν αντιπροτείνοντας την τήρηση στάσης αναμονής (στάση αναμονής, δυο βδομάδες πριν τις εκλογές!), ώστε "να μη σπαταληθεί πρόωρα το μπαρούτι τής γενικής απεργίας" (πρόωρα, δυο βδομάδες πριν τις εκλογές!). Λίγο αργότερα ο Τέλμαν συνελήφθη, μαζί με 4.000 ανώτερα κομματικά στελέχη.

Η συνέχεια της ιστορίας είναι λίγο-πολύ γνωστή. Μια βδομάδα μετά την σύσκεψη, την νύχτα τής 26ης προς την 27η Φεβρουαρίου, οι χιτλερικοί έβαλαν φωτιά στο Ράιχσταγκ(**) και κατηγόρησαν γι' αυτήν τους κομμουνιστές. Με το πρόσχημα του εμπρησμού, οι ναζί εξαπέλυσαν ένα παγγερμανικό πογκρόμ κατά των κομμουνιστών. Μέσα σε λίγες μέρες, με βάση καταλόγους έτοιμους από πριν, περισσότεροι από 10.000 κομμουνιστές συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν, ενώ έγινε προσπάθεια να ενοχοποιηθεί ως και η Κομμουνιστική Διεθνής για τον εμπρησμό (δίκες Δημητρώφ, Ποπώφ, Τάνεφ, Τόργκλερ). Μια τελευταία προσπάθεια του Τέλμαν στις 1 Μαρτίου, για γενική πολιτική απεργία κατά της διαφαινόμενης φασιστικής δικτατορίας, συνάντησε και πάλι την άρνηση των σοσιαλδημοκρατών.

Τελικά, μέσα σε ένα κλίμα τρομοκρατίας των κομμουνιστών και απάθειας των αστικών κομμάτων(***), στις εκλογές τής 5ης Μαρτίου οι ναζί κέρδισαν την πλειοψηφία στο Ράιχσταγκ με 43,9%. Την επόμενη μέρα, ο Χίτλερ έθεσε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια, η Δημοκρατία τής Βαϊμάρης έφτανε στο τέλος της. Μια μεγάλη νύχτα άρχιζε για όλον τον κόσμο...

(*) Τρία χρόνια αργότερα, το 1936, τα ελληνικά αστικά κόμματα θα τηρούσαν ακριβώς την ίδια παθητική στάση απέναντι στον Μεταξά, παρ' ότι η επιθυμία τού τελευταίου για επιβολή δικτατορίας ήταν γνωστή ακόμη και στις πέτρες.

(**) Οργανωτής αυτής της προβοκάτσιας ήταν ο Γκαίρινγκ. Το ομολόγησε ο ίδιος αργότερα, την εποχή της παντοδυναμίας του, δηλώνοντας: "Ο μοναδικός άνθρωπος που ξέρει πραγματικά το Ράιχσταγκ είμαι εγώ, γιατί εγώ του έβαλα φωτιά".

(***) Στην Πρωσσία, για παράδειγμα, κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε για τον διορισμό πενήντα χιλιάδων SS και SA ως...επιβλεπόντων την εκλογική διαδικασία!

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Ικανοποιώντας το αίτημα φίλου αναγνώστη, παραθέτω τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών από το 1928 ως το 1933 (στις παρενθέσεις, ο πρώτος αριθμός δείχνει τις ψήφους και ο δεύτερος τις έδρες):

- (A) 20/05/1928 (βουλή 491 εδρών): Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 29,8% (9.152.979 - 153), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 14,2% (4.381.563 - 73), Κεντρώο Κόμμα 12,1% (3.712.152 - 61), Κομμουνιστικό Κόμμα 10,6% (3.264.793 - 54) κλπ. Στην 9η θέση οι Ναζί με 2,6% (810.127 - 12).

- (Β) 14/09/1930 (βουλή 577 εδρών): Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 24,53% (8.575.244 - 143), Ναζί 18,25% (6.379.672 - 107) - Κομμουνιστικό Κόμμα 13,13% (4.590.160 - 77), Κεντρώο Κόμμα 11,81% (4.127.000 - 68), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 7,03% (2.457.686 - 41) κλπ.

- (Γ) 31/07/1932 (βουλή 608 εδρών): Ναζί 37,27% (13.745.680 - 230), Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 21,58% (7.959.712 - 133), Κομμουνιστικό Κόμμα 14,32% (5.282.639 - 89), Κεντρώο Κόμμα 12,44% (4.589.430 - 75), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 5,91% (2.178.024 - 37) κλπ

- (Δ) 06/11/1932 (βουλή 584 εδρών): Ναζί 33,09% (11.737.021 - 196), Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 20,43% (7.247.901- 121), Κομμουνιστικό Κόμμα 16,86% (5.980.239 - 100), Κεντρώο Κόμμα 11,93% (4.230.545 - 70), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 8,34% (2.959.053 - 51) κλπ

- (Ε) 05/03/1933 (βουλή 647 εδρών): Ναζί 43,91% (17.277.180 - 288), Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 18,25% (7.181.629 - 120), Κομμουνιστικό Κόμμα 12,32% (4.848.058 - 81), Κεντρώο Κόμμα 11,25% (4.424.905 - 73), Μαύρο-Άσπρο-Κόκκινο Μέτωπο [συνασπισμός Γερμανικού Εθνικού Λαϊκού, Αγροτικού κλπ] 7,97% (3.136.760 - 52) κλπ

 ΠΗΓΗ:Cogito ergo sum