Υπάρχουν και αυτοί οι γιατροί

Ανατολικά της Εδέμ

Samuel Howe, ένας άδολος φιλέλληνας και ανθρωπιστής, που τίμησε την ιατρική επιστήμη.

Σαν σήμερα Σαν σήμερα 9 Ιανουαρίου του 1876, πέθανε  ένας εξαιρετικός  φιλέλληνας ο Σάμιουελ Χάου αμερικανός γιατρός (1801- 1876)  που έλαβε ενεργό μέρος στην Ελληνική Επανάσταση με πολλούς τρόπους.
Ο Αμερικανός γιατρός ήταν ένας προοδευτικός άνθρωπος της εποχής του,  υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας, μέγας φιλάνθρωπος, αλλά και άδολος φιλέλληνας. Γεννήθηκε στη Βοστόνη στις 10 Νοεμβρίου 1801 και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Σπούδασε ιατρική στο Χάρβαρντ, αλλά δεν άσκησε το ιατρικό επάγγελμα, καθώς κατέβηκε στην Ελλάδα στις αρχές του 1825 για να συμμετάσχει στην Ελληνική Επανάσταση.

Ανέλαβε αμέσως υπηρεσία στον Αγώνα, περιθάλποντας τραυματίες και άρρωστους μαχητές. Στο πρώτο γράμμα προς τον πατέρα του αναφέρει μεταξύ άλλων: «…ως προς τον μισθόν μου, ουδέν λαμβάνω, ούτε μ' ενδιαφέρει, αφού η Κυβέρνησις δεν είναι εις θέσιν ούτε να θρέψη και να ενδύση τους δεινοπαθούντας στρατιώτας…».
Η ζωή του ντελικάτου βοστονέζου με τη μεγάλη καρδιά, δύσκολη. Από το ημερολόγιό του διαβάζουμε: «… η δουλειά μου τη νύχτα που πέρασε ήταν ατέλειωτη … έκαμα τόσες εγχειρήσεις που αμφιβάλω αν θα κατόρθωνα να τις κάμω κατά τη διάρκεια ολόκληρων ετών στη Βοστώνη … δύο μήνες τώρα κοιμάμαι στο έδαφος με τα ρούχα … είχα σκεφτεί να φύγω από δω, αλλά θα ήταν πράξη επονείδιστη…».
Όταν έπεσε το Μεσολόγγι, ο Χάου έγραψε σε επιστολή προς τους συμπατριώτες του: «Φοβούμαι ότι η Χριστιανοσύνη εξαφανίστηκε από τη Γη. Επί δέκα μήνες αυτή παρέμεινε θεατής των όσων διαδραματίζονταν στον Μεσολόγγι και δεν κινήθηκε ούτε ένα δάκτυλο για την υπεράσπιση των Ελλήνων. Μπορείτε να μιλάτε για ‘εθνική πολιτική’ και για την ανάγκη «διατηρήσεως της ουδετερότητας», αλλά θα σας απαντήσω: κατάρα σε τέτοιου είδους πολιτική, το αίσχος του αιώνα μας».
Ο Σαμουήλ Χάου επιστρέφει μετά από δύο χρόνια στην Αμερική και οργανώνει έρανο για την ελληνική υπόθεση. Συγκεντρώνει 60.000 δολάρια και αγοράζει ρούχα και τρόφιμα για τους επαναστάτες.

Ένα χρόνο αργότερα έρχεται και πάλι στην Ελλάδα και οργανώνει καταφύγια για την περίθαλψη των προσφύγων. Ένα από αυτά στον Ισθμό της Κορίνθου θα το ονομάσει «Ουασινγκτονία».
Ίδρυσε το πρώτο Ναυτικό Νοσοκομείο στον Πόρο και με δικά του σχέδια και χρήματα κατασκεύασε το λιμάνι στην Αίγινα.

Το 1831 επιστρέφει στη Βοστώνη και ιδρύει το πρώτο σχολείο για τυφλούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, του οποίου διετέλεσε πρώτος διευθυντής. Το 1848 δημιουργεί ένα ανάλογο σχολείο για άτομα με διανοητικές διαταραχές. 

Ο Χάου με ελληνική φορεσιά

Το 1866, ο φιλέλληνας γιατρός παρότι γέρος, δεν αντέχει να νιώθει την σκλαβωμένη Κρήτη να υποφέρει και ανταποκρίνεται στο παγκόσμιο κίνημα υποστήριξής της.  Από την Αμερική που βρισκόταν διενήργησε εράνους και κυκλοφόρησε μια μικρή εφημερίδα με τίτλο «The Cretan» προς υποστήριξη των σκοπών της κρητικής απελευθέρωσης. Έπειτα επιστρέφει για μια ακόμα φορά στην Ελλάδα, για να συνδράμει από κοντά τους επαναστατημένους Κρητικούς.
Μαζί με τον επίσης αμερικάνο Wendell Phillips βοήθησε στην περίθαλψη των χιλιάδων γυναικόπαιδων που είχαν ζητήσει καταφύγιο στην κυρίως Ελλάδα, κείνα τα χρόνια που η Κρήτη είχε ερημώσει.
Ο Χάου πέθανε στη Βοστώνη στις 9 Ιανουαρίου 1876 από όγκο στον εγκέφαλο. Ολόκληρη η περιουσία του ήταν 2.000 δολάρια, τα οποία κληροδότησε στην τυφλή και κωφή Laura Bridgman, (Λάουρα Μπρίτζμαν) την πρώτη τυφλή και κωφή μαθήτρια που εκπαίδευσε, για να συνεχίσει την εκπαίδευσή της στη σχολή τυφλών του Perkins.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν δύο βιβλία του Σάμιουελ Χάου:
«Ιστορική σκιαγραφία της Ελληνικής Επανάστασης» (εκδόσεις «Εκάτη»)
«Ημερολόγιο από τον αγώνα 1825-1829» (εκδόσεις «Καραβίας»
Την επόμενη φορά που θα συναντήσετε στο δρόμο σας την οδό Χάου, τότε θα ξέρετε ποιανού το όνομα φέρει.