Πρόσφατα είχαμε τη δυνατότητα να συνομιλήσουμε με τον Μιχαήλ Ποπόφ, εκπρόσωπο του περιοδικού «Σοβιετική Ενωση» (του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας) στη Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού «Διεθνής Κομμουνιστική Επιθεώρηση». Ο Μ. Ποπόφ είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομίας και Δικαίου της Φιλοσοφικής Σχολής του κρατικού Πανεπιστημίου του Λένινγκραντ κι εδώ και πολλά χρόνια πρόεδρος ενός ιδρύματος που συμβάλλει στην εκπαίδευση των εργαζομένων, με την επωνυμία «Ιδρυμα Εργατικής Ακαδημίας». Στόχος της συζήτησης που είχαμε μαζί του ήταν να διευκρινίσουμε την κατάσταση που βιώνει σήμερα η εργατική τάξη της Ρωσίας, 21 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. Την κατάσταση που επικρατεί στο ρωσικό συνδικαλιστικό κίνημα και τη δράση των κομμουνιστών στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.
Οι εργαζόμενοι παλεύουν καθημερινά για τη διατήρηση των υπολειμμάτων των κατακτήσεων που υπήρχαν επί σοσιαλισμού
-- Μιχαήλ Βασίλιεβιτς, μπορείτε να μας πείτε λίγα πράγματα για το πώς διαμορφώνεται η κατάσταση της ρωσικής εργατικής τάξης σήμερα; Ποιες κατακτήσεις έχασαν οι εργαζόμενοι; Υπάρχουν κάποιες κατακτήσεις που παραμένουν; Υπάρχουν κάποια σχετικά στοιχεία που μπορούν να προσκομιστούν σχετικά με τη σημερινή κατάσταση της εργατικής τάξης στη Ρωσία;
Ολοι οι πολίτες της ΕΣΣΔ απολάμβαναν τις διακοπές τους σε παραθεριστικά κέντρα. Τώρα στην καπιταλιστική Ρωσία το δικαίωμα στις διακοπές είναι προνόμιο γγια λίγους
-- Καταρχήν, πρέπει να τονίσω πως η Σοβιετική Ενωση δεν ανατράπηκε από μόνη της, αλλά ηττήθηκε από τις δυνάμεις του εσωτερικού ρεβιζιονισμού, που επικράτησε στο ΚΚΣΕ στο 22ο Συνέδριό του και ο οποίος είχε ισχυρή υποστήριξη από το εξωτερικό. Την ίδια ώρα αναπτύχθηκε ο αγώνας των πραγματικών κομμουνιστικών δυνάμεων, που βρέθηκαν στη μειοψηφία, ενάντια στον αντεπαναστατικό ευνουχισμό της ταξικής φύσης του Κομμουνιστικού Κόμματος και του σοσιαλιστικού κράτους. Στην αρχή αυτές οι δυνάμεις οργάνωσαν τον αγώνα στη θεωρητική σφαίρα αλλά μετά οργανώθηκε και η ενεργή προπαγανδιστική δουλειά από το Σύνδεσμο του Επιστημονικού Κομμουνισμού, την Επιτροπή πολιτικών λεσχών των εργατών της πόλης Λένινγκραντ και ύστερα από το Ενοποιημένο Μέτωπο των εργαζομένων της Ρωσίας και της ΕΣΣΔ και, τέλος, το Κίνημα της Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας που ιδρύθηκε το 1990 μέσα στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας. Ετσι, η αντεπανάσταση και η παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ βρέθηκαν αντιμέτωπες με οργανωμένες κομμουνιστικές δυνάμεις, στη βάση των οποίων συγκροτήθηκε το σημερινό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας, που στις συνθήκες του ρωσικού καπιταλισμού αγωνίζεται για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, τη διατήρηση και διεύρυνση των κοινωνικών κατακτήσεων, τις οποίες δεν κατάφερε να καταργήσει η νέα αστική τάξη, καθώς και την πραγματοποίηση της νέας σοβιετικής σοσιαλιστικής επανάστασης και την αναγέννηση της σοσιαλιστικής Ρωσίας και της Σοβιετικής Ενωσης.
Αν και η μεγάλη πλειοψηφία των Ρώσων αναγνωρίζει την ανωτερότητα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε, την ίδια ώρα διστάζει να λάβει μέρος σε αγώνες. Το ρωσικό αστικό σύστημα προβάλλει τα δικά του αποπροσανατολιστικά διλήμματα στους εργαζόμενους (φωτ. από
Αν και η μεγάλη πλειοψηφία των Ρώσων αναγνωρίζει την ανωτερότητα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε, την ίδια ώρα διστάζει να λάβει μέρος σε αγώνες. Το ρωσικό αστικό σύστημα προβάλλει τα δικά του αποπροσανατολιστικά διλήμματα στους εργαζόμενους (φωτ. από
κινητοποίηση του ΚΕΚΡ)
Λίγα λόγια για την κατάσταση των εργαζομένων. Ως αποτέλεσμα της νίκης των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων οι εργαζόμενοι της πρώην ΕΣΣΔ έπαψαν να είναι οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και αναγκάζονται τώρα να πουλάνε την εργατική τους δύναμη στους νέους καπιταλιστές σχεδόν τζάμπα. Ο καθορισμένος από την αστική κυβέρνηση κατώτατος μισθός στηΡωσία είναι 4.611 ρούβλια, που είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με το κατώτερο όριο διαβίωσης των εργαζομένων, που είναι 6.590 ρούβλια. Ετησίως 20 χιλιάδες εργάτες σκοτώνονται στα εργοστάσια, επειδή τα μηχανήματα πάλιωσαν και δεν εξασφαλίζουν ασφαλή εργασία. Εχει αυξηθεί απότομα η κοινωνική ανισότητα. Υπάρχουν άνεργοι, ζητιάνοι, πόρνες και άστεγοι.
Σημειώνεται σε μεγάλο βαθμό χειροτέρευση κι εμπορευματοποίηση της δημόσιας Υγείας, που εξασφαλίζει δωρεάν τη θεραπεία μόνο απλών νοσημάτων ενώ για την αντιμετώπιση πιο δύσκολων νοσημάτων οι άνθρωποι αναγκάζονται να πληρώνουν μεγάλα ποσά. Ως αποτέλεσμα, αρχίζοντας από τη δεκαετία του '90, ο ετήσιος αριθμός των θανάτων στη Ρωσία υπερβαίνει τοναριθμό των γεννήσεων. Το 2011 ο αριθμός των θανάτων υπερέβη τον αριθμό των γεννήσεων κατά 127 χιλιάδες ανθρώπους. Το υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης προβλέπει τη μείωση του πληθυσμού της Ρωσίας έως το 2020 κατά 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό επιβεβαιώνει πως ο καπιταλισμός στη Ρωσία οδήγησε στη γενοκτονία του λαού της. Η πλειοψηφία των ανδρών πεθαίνουν πριν φτάσουν στην ηλικία συνταξιοδότησης, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι - ολιγάρχες απαιτούν αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από 40 στις 60 ώρες, και ουσιαστικά αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για άνδρες και γυναίκες. Οι ολιγάρχες επιδιώκουν να αλλάξουν τον Κώδικα Εργασίας, έτσι ώστε να μπορούν πιο εύκολα να απολύουν τους εργαζόμενους.
Ωστόσο, ακόμα δεν έχει μειωθεί η διάρκεια της άδειας των διακοπών. Ακόμα υπάρχουν κάποιες υπηρεσίες δωρεάν Υγείας και Παιδείας, όμως μειώνεται ο αριθμός των δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών, ενώ αυξάνονται οι πληρωμές υπηρεσιών Υγείας και Παιδείας. Για παράδειγμα, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγ. Πετρούπολης, από το οποίο αποφοίτησαν ο νυν Πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Ρωσίας (και οι οποίοι, φυσικά, επί σοσιαλισμού σπούδασαν δωρεάν), όσοι δεν πέρασαν σε θέσεις δωρεάν εκπαίδευσης, αναγκάζονται να πληρώνουν δίδακτρα περίπου 150.000 ρούβλια ετησίως. Η γενική μετάβαση στο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης της Μπολόνια απειλεί με την περαιτέρω επέκταση επιβολής διδάκτρων. Ο πρώτος κύκλος σπουδών θα είναι δωρεάν κι εμφανίζεται ένας δεύτερος κύκλος, του μεταπτυχιακού, τον οποίο θα μπορούν να παρακολουθούν μόνο όσοι έχουν χρήματα. Ουσιαστικά, πρόκειται για εκπαιδευτικό κύκλο εκείνων που θα είναι οι μορφωμένοι υπερασπιστές των συμφερόντων της αστικής τάξης. Οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να παλεύουν καθημερινά για τη διατήρηση των υπολειμμάτων των κατακτήσεων που υπήρχαν επί σοσιαλισμού
Νοσταλγία για την ΕΣΣΔ και αυταπάτες για τον καπιταλισμό
-- Πώς αντιμετωπίζουν οι Ρώσοι εργαζόμενοι το σοσιαλιστικό παρελθόν; Τι προσδοκίες τρέφουν από το σημερινό καθεστώς;
-- Οπως είναι γνωστό, η ιδεολογία της άρχουσας τάξης είναι η κυρίαρχη ιδεολογία. Οι κύριοι μοχλοί πλύσης εγκεφάλου - τηλεόραση, ραδιόφωνο, περιοδικά, εκδοτικοί οίκοι, εφημερίδες - βρίσκονται στα χέρια της άρχουσας καπιταλιστικής τάξης, αν και οι κομμουνιστικές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων το ΚΕΚΡ και το Ιδρυμα της Ακαδημίας Εργαζομένων, έχουν εφημερίδες και ιστοσελίδες.
Η πλειοψηφία των εργαζομένων εκφράζει λύπη για την απώλεια των κατακτήσεων του σοσιαλισμού, θετικά εκτιμά τη δράση του Λένιν και του Στάλιν. Τα κομμουνιστικά σύμβολα σήμερα είναι δημοφιλή, η νεολαία φοράει μπλούζες με την επιγραφή ΕΣΣΔ.
Δυστυχώς, η μεγάλη μάζα των δυσαρεστημένων από το καπιταλιστικό καθεστώς περιορίζεται σε παθητική διαμαρτυρία και προς το παρόν δεν αγωνίζεται συνειδητά για τη σοσιαλιστική επανάσταση και την αναγέννηση του σοσιαλισμού στη Ρωσία. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν στα παραμύθια πως μπορούν σε ατομική βάση να αλλάξουν ριζικά την κατάστασή τους, δουλεύοντας υπερβολικά και βλάπτοντας την υγεία τους. Μερικοί άνθρωποι υποκύπτουν στην αστική προπαγάνδα, που, απειλώντας τους εργαζόμενους με την κρίση, καλεί να σφίξουν τα ζωνάρια τους και να αποδεχτούν την αύξηση της εκμετάλλευσης. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στη Ρωσία το αστικό πολιτικό σύστημα έχει ακόμα εφεδρείες. Εχει τη δυνατότητα να επιδρά στη συνείδηση των εργαζομένων και των νέων μέσω της τηλεόρασης, του ίντερνετ, του κινηματογράφου, του σχολείου, της Εκκλησίας, καθώς και μέσω των κομμάτων, που προπαγανδίζουν τα αστικά και οπορτουνιστικά ιδεολογικά κλισέ. Αρκεί να πούμε πως έχουμε τρία αστικά κόμματα, την «Ενιαία Ρωσία», τη «Δίκαιη Ρωσία» και το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, ενώ το Κόμμα «Γιάμπλοκο», που παρουσιάζεται ως αντιπολίτευση, μαζί με το κίνημα «Η άλλη Ρωσία» έχουν σκοπό να εγκαθιδρύσουν ένα φιλοαμερικανικό πολιτικό καθεστώς.
Οι ιδεολόγοι της ρωσικής αστικής τάξης ισχυρίζονται πως στις συνθήκες κρίσης οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να απαιτούν με βάση τα συμφέροντα και τις ανάγκες τους, αλλά πρέπει να μειώσουν τις απαιτήσεις επειδή, δήθεν, όλοι εμείς «βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα της εθνικής οικονομίας που βουλιάζει», την οποία πρέπει να σώσουμε, αν και οι καπιταλιστές μας φυλάνε την περιουσία τους με τη μορφή της ακίνητης περιουσίας και στις τράπεζες στο εξωτερικό, και την ιδιοκτησία τους στη Ρωσία την τακτοποιούν μέσω των υπεράκτιων εταιρειών.
Στα πρώτα χρόνια της καπιταλιστικής παλινόρθωσης κυκλοφορούσε ο μύθος πως στη Ρωσία προς το παρόν υπάρχει «άγριος καπιταλισμός», γι' αυτό το λόγο οι άνθρωποι δε ζουν καλά, όμως όταν θα γίνει «πολιτισμένος», οι εργαζόμενοι θα ζουν καλύτερα. Αυτός ο μύθος δεν έπαψε ακόμα να είναι ένα αποτελεσματικό ιδεολογικό όπλο της αστικής τάξης, μαζί με το απατεωνίστικο παιχνίδι εκμετάλλευσης των πατριωτικών συναισθημάτων, τουμεγαλοϊδεατισμού κ.ά.
Δύο γραμμές στο συνδικαλιστικό κίνημα
-- Ποια είναι η κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα της Ρωσίας; Ποιες συνδικαλιστικές οργανώσεις υπάρχουν; Ποια η δράση κι ο προσανατολισμός τους;
-- Η Ομοσπονδία των Ανεξάρτητων Συνδικάτων της Ρωσίας (ΟΑΣΡ), που είναι ο κληρονόμος της σοβιετικής συνδικαλιστικής ιδιοκτησίας, πιο πολύ απασχολείται με το πώς θα βγάζει κέρδος από τη χρήση της ακίνητης περιουσίας, παρά με την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων. Η ηγεσία της ΟΑΣΡ έχει διαπλεχθεί κι ενωθεί με την ηγεσία του κόμματος των εργοδοτών - καπιταλιστών, της «Ενιαίας Ρωσίας». Ο γραμματέας της ΟΑΣΡ, Γκ. Ισάεφ, βρίσκεται στην ηγεσία του κόμματος «Ενιαία Ρωσία». Η ΟΑΣΡ, που συμμετέχει στην τριμερή επιτροπή, τάσσεται σταθερά υπέρ των αστικών ιδεολογικών θέσεων των κοινωνικών εταίρων, συμφωνεί στα περισσότερα θέματα με την κυβέρνηση και τους εργοδότες και δεν καλεί τους εργαζόμενους να παίρνουν μέρος στις συγκεντρώσεις για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, πολύ περισσότερο δεν οργανώνει κινητοποιήσεις.
Η ΟΑΣΡ την περίοδο της οικονομικής κρίσης καλούσε τους εργαζόμενους και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να επιβάλουν μορατόριουμ στην εκτέλεση ιδιαίτερα σημαντικών διατάξεων των συλλογικών συμβάσεων που υπερασπίζονταν εργατικά δικαιώματα. Ετσι βοήθησε την άρχουσα τάξη να πλουτίσει ακόμα περισσότερο εν μέσω της κρίσης. Σήμερα η ΟΑΣΡ είναι εμποτισμένη με το πνεύμα του «κοινωνικού εταιρισμού»! Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες συνδικαλιστικές οργανώσεις της ΟΑΣΡ, που δε θέλουν να στοιχιστούν με την ηγεσία τους κι αγωνίζονται ενάντια στην υπερεκμετάλλευση.
Την ίδια ώρα ήδη στη μετασοβιετική περίοδο στη Ρωσία συγκροτήθηκαν και ενεργά δρουν νέα εργατικά συνδικάτα και ενώσεις, όπως το Συνδικάτο Λιμενεργατών της Ρωσίας, το Ομοσπονδιακό Συνδικάτο των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, το διαπεριφερειακό ενωμένο εργατικό σωματείο «Ζασίτα», το διαπεριφερειακό συνδικάτο των εργαζομένων της βιομηχανίας κατασκευής αυτοκινήτων που εντάσσονται στη Συνομοσπονδία Εργατών της Ρωσίας. Με τη βοήθεια του ΚΕΚΡ αυτά αγωνίζονται για τη διατήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, χρησιμοποιώντας τα συλλαλητήρια, τις στάσεις εργασίας και τις απεργίες πείνας (ως μορφή απεργίας των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας στους οποίους ο νόμος απαγορεύει να απεργούν) και άλλες μορφές πίεσης στην εξουσία. Οι δυνάμεις αυτές χρησιμοποιούν το όπλο της απεργίας και βασίζονται στην ενεργή υποστήριξη των κομμουνιστικών οργανώσεων, χρησιμοποιούν τη διεθνή εμπειρία (μεταξύ άλλων και την πείρα των εργαζομένων της Ελλάδας, με μπροστάρηδες το ΠΑΜΕ και το ΚΚΕ), κι επιδιώκουν να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας, να αυξήσουν τους πραγματικούς μισθούς και να εδραιώσουν τα οφέλη από τις συλλογικές συμβάσεις.
Για τη δράση των κομμουνιστών και άλλων πολιτικών δυνάμεων
-- Ποια η δράση των κομμουνιστών (τόσο του ΚΕΚΡ, όσο και του ΚΚΡΟ) στο εργατικό κίνημα; Τι επιτυχίες έχουν στην οργάνωση της πάλης των εργαζομένων για τα συμφέροντά τους;
-- Το ΚΕΚΡ συμμετέχει ενεργά στην οργάνωση των εργαζομένων, με διάφορες μορφές (συνδικάτων, εργατικού πανεπιστημίου κ.ά.), οργανώνει συλλαλητήρια, υπερασπίζεται τις απεργίες, που οργανώνουν τα εργατικά συνδικάτα, υποστηρίζει πλήρως τον αγώνα των εργατικών κολεκτίβων για τα άμεσα και θεμελιώδη συμφέροντα των εργαζομένων.
Σ' ό,τι αφορά στο ΚΚΡΟ, στο επίκεντρο της δραστηριότητάς του βρίσκεται όχι η οργάνωση του αγώνα των εργατικών κολεκτίβων, αλλά ο αγώνας για τις θέσεις στο αστικό κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου, εξετάζει τις σχέσεις με τα συνδικάτα υπό το πρίσμα της χρησιμοποίησης των μελών τους ως εκλογικού σώματος για την αύξηση του αριθμού των ψηφοφόρων του ΚΚΡΟ, συνέχεια υπόσχεται πως θα καλυτερεύσει την κατάσταση των εργαζομένων με τον ερχομό στην εξουσία μέσω των εκλογών, ενώ την ίδια ώρα κρατά μια ψυχρή στάση προς την οικονομική πάλη των εργαζομένων.
Εάν το ΚΕΚΡ προσπαθεί να δημιουργήσει νέα μαχητικά συνδικάτα, το ΚΚΡΟ κάθε φορά προσπαθεί να υπογράψει προεκλογικές συμφωνίες με διάφορα συνδικάτα, δίνοντας υποσχέσεις πως θα ασκήσει πιέσεις για τα συμφέροντά τους στην Κρατική Δούμα.
Το ΚΚΡΟ ύστερα από τόσα χρόνια εξαπάτησης των ανθρώπων από αστικά και μικροαστικά κόμματα προωθεί την ιδέα για τη δυνατότητα βελτίωσης της κατάστασης με τη δημιουργία μιας κεντροαριστερής κυβέρνησης, την οποία αποκαλεί κυβέρνηση «εθνικής εμπιστοσύνης». Το 1998 το ΚΚΡΟ υποστήριξε και κάλεσε τους εργαζόμενους να υποστηρίξουν την αστική κυβέρνηση του Πριμακόφ, χαρακτηρίζοντάς την κυβέρνηση εθνικής εμπιστοσύνης.
--Ποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις στη Ρωσία παρεμβαίνουν στο εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα;
-- Για την αστική επιρροή στο συνδικαλιστικό κίνημα έχουμε ήδη μιλήσει. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε την ενεργή δράση των τροτσκιστών, που συνεχώς προκαλούσαν σύγχυση στους εργαζόμενους επί σοσιαλισμού, και συνεχίζουν να το κάνουν επί καπιταλισμού, για να μην μπορέσουν οι εργαζόμενοι, που εντάσσονται στα συνδικάτα, με την υποστήριξη της πολιτικής πρωτοπορίας τους - του κόμματος της εργατικής τάξης - να σηκωθούν και να αποτινάξουν το ζυγό του κεφαλαίου. Η μικροαστική φύση των τροτσκιστικών οργανώσεων εκδηλώνεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός πως στη διεθνή σκηνή αυτές συμβάλλουν στο να μείνουν τα νέα συνδικάτα σ' εκείνες τις παγκόσμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της αστικής τάξης. Ο αντισταλινισμός, που είναι χαρακτηριστικός για τους τροτσκιστές, όλο και περισσότερο απωθεί τους εργαζόμενους από αυτούς.
Με τα συνδικάτα της Ρωσίας φλερτάρει το αστικό κόμμα «Δίκαιη Ρωσία», που για να διευρύνει την επιρροή του προσθέτει στα ψηφοδέλτιά του συνδικαλιστές.
Σήμερα, με τον ενεργό ρόλο του ΚΕΚΡ γίνονται προσπάθειες για προσέλκυση πλατιών μαζών των πρωτοπόρων εργαζομένων στην πολιτική και στις εκλογικές αναμετρήσεις. Γι' αυτό το λόγο συγκροτήθηκε από το ΚΕΚΡ μαζί με συνδικάτα και άλλες οργανώσεις και γίνονται προσπάθειες να καταγραφεί ως «πολιτικό κόμμα» το Ενιαίο Μέτωπο Εργαζομένων Ρωσίας (ΡΟΤ ΦΡΟΝΤ), που υποστηρίζει τον αγώνα της εργατικής τάξης. Ξανά τέθηκε το θέμα καταγραφής του ΚΕΚΡ.
--Τι βήματα έχουν γίνει στην οργάνωση των ταξικών συνδικάτων; Τι αιτήματα προβάλλουν τα ταξικά συνδικάτα σε σχέση με τα επίσημα; Ποιες μορφές πάλης χρησιμοποιούν;
-- Στα συνδικάτα ενώνονται οι εργαζόμενοι για να αγωνιστούν για τα επαγγελματικά τους συμφέροντα και το καθήκον του κόμματος της εργατικής τάξης είναι να τους ανεβάσει έως την επίλυση των ριζικών προβλημάτων της εργατικής τάξης. Μπροστά στα συνδικάτα που υποστηρίζουν τον αγώνα για τα ριζικά συμφέροντα της εργατικής τάξης, πρώτα απ' όλα τίθενται τα ζητήματα της διατήρησης και ανάπτυξης των εργατικών δικαιωμάτων, της κατάκτησης του δικαιώματος της απεργίας αλληλεγγύης, της αύξησης του επιπέδου των μισθών, για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, για τη μείωση της εργάσιμης βδομάδας.
Αρκετά αιτήματα των συνδικάτων συγκεντρώνονται στο Πρόγραμμα των συνδικάτων «Τα καθήκοντα των συλλογικών ενεργειών», που έχει επεξεργαστεί το Ιδρυμα Εργατικής Ακαδημίας. Η βασική μορφή πάλης για να επιτευχθούν οι συνδικαλιστικοί στόχοι είναι η απεργία ή η απειλή της απεργίας. Και σε αυτό το πλαίσιο τα ρωσικά συνδικάτα και οι Ρώσοι κομμουνιστές πρέπει να διδάσκονται από τα ελληνικά συνδικάτα του ΠΑΜΕ και τους Ελληνες κομμουνιστές, κι ευχαριστούμε το ΚΚΕ γι' αυτό.
Ι. Π. - Ε. Β.
Λίγα λόγια για την κατάσταση των εργαζομένων. Ως αποτέλεσμα της νίκης των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων οι εργαζόμενοι της πρώην ΕΣΣΔ έπαψαν να είναι οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και αναγκάζονται τώρα να πουλάνε την εργατική τους δύναμη στους νέους καπιταλιστές σχεδόν τζάμπα. Ο καθορισμένος από την αστική κυβέρνηση κατώτατος μισθός στηΡωσία είναι 4.611 ρούβλια, που είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με το κατώτερο όριο διαβίωσης των εργαζομένων, που είναι 6.590 ρούβλια. Ετησίως 20 χιλιάδες εργάτες σκοτώνονται στα εργοστάσια, επειδή τα μηχανήματα πάλιωσαν και δεν εξασφαλίζουν ασφαλή εργασία. Εχει αυξηθεί απότομα η κοινωνική ανισότητα. Υπάρχουν άνεργοι, ζητιάνοι, πόρνες και άστεγοι.
Σημειώνεται σε μεγάλο βαθμό χειροτέρευση κι εμπορευματοποίηση της δημόσιας Υγείας, που εξασφαλίζει δωρεάν τη θεραπεία μόνο απλών νοσημάτων ενώ για την αντιμετώπιση πιο δύσκολων νοσημάτων οι άνθρωποι αναγκάζονται να πληρώνουν μεγάλα ποσά. Ως αποτέλεσμα, αρχίζοντας από τη δεκαετία του '90, ο ετήσιος αριθμός των θανάτων στη Ρωσία υπερβαίνει τοναριθμό των γεννήσεων. Το 2011 ο αριθμός των θανάτων υπερέβη τον αριθμό των γεννήσεων κατά 127 χιλιάδες ανθρώπους. Το υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης προβλέπει τη μείωση του πληθυσμού της Ρωσίας έως το 2020 κατά 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό επιβεβαιώνει πως ο καπιταλισμός στη Ρωσία οδήγησε στη γενοκτονία του λαού της. Η πλειοψηφία των ανδρών πεθαίνουν πριν φτάσουν στην ηλικία συνταξιοδότησης, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι - ολιγάρχες απαιτούν αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από 40 στις 60 ώρες, και ουσιαστικά αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για άνδρες και γυναίκες. Οι ολιγάρχες επιδιώκουν να αλλάξουν τον Κώδικα Εργασίας, έτσι ώστε να μπορούν πιο εύκολα να απολύουν τους εργαζόμενους.
Ωστόσο, ακόμα δεν έχει μειωθεί η διάρκεια της άδειας των διακοπών. Ακόμα υπάρχουν κάποιες υπηρεσίες δωρεάν Υγείας και Παιδείας, όμως μειώνεται ο αριθμός των δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών, ενώ αυξάνονται οι πληρωμές υπηρεσιών Υγείας και Παιδείας. Για παράδειγμα, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγ. Πετρούπολης, από το οποίο αποφοίτησαν ο νυν Πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Ρωσίας (και οι οποίοι, φυσικά, επί σοσιαλισμού σπούδασαν δωρεάν), όσοι δεν πέρασαν σε θέσεις δωρεάν εκπαίδευσης, αναγκάζονται να πληρώνουν δίδακτρα περίπου 150.000 ρούβλια ετησίως. Η γενική μετάβαση στο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης της Μπολόνια απειλεί με την περαιτέρω επέκταση επιβολής διδάκτρων. Ο πρώτος κύκλος σπουδών θα είναι δωρεάν κι εμφανίζεται ένας δεύτερος κύκλος, του μεταπτυχιακού, τον οποίο θα μπορούν να παρακολουθούν μόνο όσοι έχουν χρήματα. Ουσιαστικά, πρόκειται για εκπαιδευτικό κύκλο εκείνων που θα είναι οι μορφωμένοι υπερασπιστές των συμφερόντων της αστικής τάξης. Οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να παλεύουν καθημερινά για τη διατήρηση των υπολειμμάτων των κατακτήσεων που υπήρχαν επί σοσιαλισμού
Νοσταλγία για την ΕΣΣΔ και αυταπάτες για τον καπιταλισμό
-- Πώς αντιμετωπίζουν οι Ρώσοι εργαζόμενοι το σοσιαλιστικό παρελθόν; Τι προσδοκίες τρέφουν από το σημερινό καθεστώς;
-- Οπως είναι γνωστό, η ιδεολογία της άρχουσας τάξης είναι η κυρίαρχη ιδεολογία. Οι κύριοι μοχλοί πλύσης εγκεφάλου - τηλεόραση, ραδιόφωνο, περιοδικά, εκδοτικοί οίκοι, εφημερίδες - βρίσκονται στα χέρια της άρχουσας καπιταλιστικής τάξης, αν και οι κομμουνιστικές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων το ΚΕΚΡ και το Ιδρυμα της Ακαδημίας Εργαζομένων, έχουν εφημερίδες και ιστοσελίδες.
Η πλειοψηφία των εργαζομένων εκφράζει λύπη για την απώλεια των κατακτήσεων του σοσιαλισμού, θετικά εκτιμά τη δράση του Λένιν και του Στάλιν. Τα κομμουνιστικά σύμβολα σήμερα είναι δημοφιλή, η νεολαία φοράει μπλούζες με την επιγραφή ΕΣΣΔ.
Δυστυχώς, η μεγάλη μάζα των δυσαρεστημένων από το καπιταλιστικό καθεστώς περιορίζεται σε παθητική διαμαρτυρία και προς το παρόν δεν αγωνίζεται συνειδητά για τη σοσιαλιστική επανάσταση και την αναγέννηση του σοσιαλισμού στη Ρωσία. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν στα παραμύθια πως μπορούν σε ατομική βάση να αλλάξουν ριζικά την κατάστασή τους, δουλεύοντας υπερβολικά και βλάπτοντας την υγεία τους. Μερικοί άνθρωποι υποκύπτουν στην αστική προπαγάνδα, που, απειλώντας τους εργαζόμενους με την κρίση, καλεί να σφίξουν τα ζωνάρια τους και να αποδεχτούν την αύξηση της εκμετάλλευσης. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στη Ρωσία το αστικό πολιτικό σύστημα έχει ακόμα εφεδρείες. Εχει τη δυνατότητα να επιδρά στη συνείδηση των εργαζομένων και των νέων μέσω της τηλεόρασης, του ίντερνετ, του κινηματογράφου, του σχολείου, της Εκκλησίας, καθώς και μέσω των κομμάτων, που προπαγανδίζουν τα αστικά και οπορτουνιστικά ιδεολογικά κλισέ. Αρκεί να πούμε πως έχουμε τρία αστικά κόμματα, την «Ενιαία Ρωσία», τη «Δίκαιη Ρωσία» και το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, ενώ το Κόμμα «Γιάμπλοκο», που παρουσιάζεται ως αντιπολίτευση, μαζί με το κίνημα «Η άλλη Ρωσία» έχουν σκοπό να εγκαθιδρύσουν ένα φιλοαμερικανικό πολιτικό καθεστώς.
Οι ιδεολόγοι της ρωσικής αστικής τάξης ισχυρίζονται πως στις συνθήκες κρίσης οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να απαιτούν με βάση τα συμφέροντα και τις ανάγκες τους, αλλά πρέπει να μειώσουν τις απαιτήσεις επειδή, δήθεν, όλοι εμείς «βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα της εθνικής οικονομίας που βουλιάζει», την οποία πρέπει να σώσουμε, αν και οι καπιταλιστές μας φυλάνε την περιουσία τους με τη μορφή της ακίνητης περιουσίας και στις τράπεζες στο εξωτερικό, και την ιδιοκτησία τους στη Ρωσία την τακτοποιούν μέσω των υπεράκτιων εταιρειών.
Στα πρώτα χρόνια της καπιταλιστικής παλινόρθωσης κυκλοφορούσε ο μύθος πως στη Ρωσία προς το παρόν υπάρχει «άγριος καπιταλισμός», γι' αυτό το λόγο οι άνθρωποι δε ζουν καλά, όμως όταν θα γίνει «πολιτισμένος», οι εργαζόμενοι θα ζουν καλύτερα. Αυτός ο μύθος δεν έπαψε ακόμα να είναι ένα αποτελεσματικό ιδεολογικό όπλο της αστικής τάξης, μαζί με το απατεωνίστικο παιχνίδι εκμετάλλευσης των πατριωτικών συναισθημάτων, τουμεγαλοϊδεατισμού κ.ά.
Δύο γραμμές στο συνδικαλιστικό κίνημα
-- Ποια είναι η κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα της Ρωσίας; Ποιες συνδικαλιστικές οργανώσεις υπάρχουν; Ποια η δράση κι ο προσανατολισμός τους;
-- Η Ομοσπονδία των Ανεξάρτητων Συνδικάτων της Ρωσίας (ΟΑΣΡ), που είναι ο κληρονόμος της σοβιετικής συνδικαλιστικής ιδιοκτησίας, πιο πολύ απασχολείται με το πώς θα βγάζει κέρδος από τη χρήση της ακίνητης περιουσίας, παρά με την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων. Η ηγεσία της ΟΑΣΡ έχει διαπλεχθεί κι ενωθεί με την ηγεσία του κόμματος των εργοδοτών - καπιταλιστών, της «Ενιαίας Ρωσίας». Ο γραμματέας της ΟΑΣΡ, Γκ. Ισάεφ, βρίσκεται στην ηγεσία του κόμματος «Ενιαία Ρωσία». Η ΟΑΣΡ, που συμμετέχει στην τριμερή επιτροπή, τάσσεται σταθερά υπέρ των αστικών ιδεολογικών θέσεων των κοινωνικών εταίρων, συμφωνεί στα περισσότερα θέματα με την κυβέρνηση και τους εργοδότες και δεν καλεί τους εργαζόμενους να παίρνουν μέρος στις συγκεντρώσεις για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, πολύ περισσότερο δεν οργανώνει κινητοποιήσεις.
Η ΟΑΣΡ την περίοδο της οικονομικής κρίσης καλούσε τους εργαζόμενους και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να επιβάλουν μορατόριουμ στην εκτέλεση ιδιαίτερα σημαντικών διατάξεων των συλλογικών συμβάσεων που υπερασπίζονταν εργατικά δικαιώματα. Ετσι βοήθησε την άρχουσα τάξη να πλουτίσει ακόμα περισσότερο εν μέσω της κρίσης. Σήμερα η ΟΑΣΡ είναι εμποτισμένη με το πνεύμα του «κοινωνικού εταιρισμού»! Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες συνδικαλιστικές οργανώσεις της ΟΑΣΡ, που δε θέλουν να στοιχιστούν με την ηγεσία τους κι αγωνίζονται ενάντια στην υπερεκμετάλλευση.
Την ίδια ώρα ήδη στη μετασοβιετική περίοδο στη Ρωσία συγκροτήθηκαν και ενεργά δρουν νέα εργατικά συνδικάτα και ενώσεις, όπως το Συνδικάτο Λιμενεργατών της Ρωσίας, το Ομοσπονδιακό Συνδικάτο των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, το διαπεριφερειακό ενωμένο εργατικό σωματείο «Ζασίτα», το διαπεριφερειακό συνδικάτο των εργαζομένων της βιομηχανίας κατασκευής αυτοκινήτων που εντάσσονται στη Συνομοσπονδία Εργατών της Ρωσίας. Με τη βοήθεια του ΚΕΚΡ αυτά αγωνίζονται για τη διατήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, χρησιμοποιώντας τα συλλαλητήρια, τις στάσεις εργασίας και τις απεργίες πείνας (ως μορφή απεργίας των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας στους οποίους ο νόμος απαγορεύει να απεργούν) και άλλες μορφές πίεσης στην εξουσία. Οι δυνάμεις αυτές χρησιμοποιούν το όπλο της απεργίας και βασίζονται στην ενεργή υποστήριξη των κομμουνιστικών οργανώσεων, χρησιμοποιούν τη διεθνή εμπειρία (μεταξύ άλλων και την πείρα των εργαζομένων της Ελλάδας, με μπροστάρηδες το ΠΑΜΕ και το ΚΚΕ), κι επιδιώκουν να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας, να αυξήσουν τους πραγματικούς μισθούς και να εδραιώσουν τα οφέλη από τις συλλογικές συμβάσεις.
Για τη δράση των κομμουνιστών και άλλων πολιτικών δυνάμεων
-- Ποια η δράση των κομμουνιστών (τόσο του ΚΕΚΡ, όσο και του ΚΚΡΟ) στο εργατικό κίνημα; Τι επιτυχίες έχουν στην οργάνωση της πάλης των εργαζομένων για τα συμφέροντά τους;
-- Το ΚΕΚΡ συμμετέχει ενεργά στην οργάνωση των εργαζομένων, με διάφορες μορφές (συνδικάτων, εργατικού πανεπιστημίου κ.ά.), οργανώνει συλλαλητήρια, υπερασπίζεται τις απεργίες, που οργανώνουν τα εργατικά συνδικάτα, υποστηρίζει πλήρως τον αγώνα των εργατικών κολεκτίβων για τα άμεσα και θεμελιώδη συμφέροντα των εργαζομένων.
Σ' ό,τι αφορά στο ΚΚΡΟ, στο επίκεντρο της δραστηριότητάς του βρίσκεται όχι η οργάνωση του αγώνα των εργατικών κολεκτίβων, αλλά ο αγώνας για τις θέσεις στο αστικό κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου, εξετάζει τις σχέσεις με τα συνδικάτα υπό το πρίσμα της χρησιμοποίησης των μελών τους ως εκλογικού σώματος για την αύξηση του αριθμού των ψηφοφόρων του ΚΚΡΟ, συνέχεια υπόσχεται πως θα καλυτερεύσει την κατάσταση των εργαζομένων με τον ερχομό στην εξουσία μέσω των εκλογών, ενώ την ίδια ώρα κρατά μια ψυχρή στάση προς την οικονομική πάλη των εργαζομένων.
Εάν το ΚΕΚΡ προσπαθεί να δημιουργήσει νέα μαχητικά συνδικάτα, το ΚΚΡΟ κάθε φορά προσπαθεί να υπογράψει προεκλογικές συμφωνίες με διάφορα συνδικάτα, δίνοντας υποσχέσεις πως θα ασκήσει πιέσεις για τα συμφέροντά τους στην Κρατική Δούμα.
Το ΚΚΡΟ ύστερα από τόσα χρόνια εξαπάτησης των ανθρώπων από αστικά και μικροαστικά κόμματα προωθεί την ιδέα για τη δυνατότητα βελτίωσης της κατάστασης με τη δημιουργία μιας κεντροαριστερής κυβέρνησης, την οποία αποκαλεί κυβέρνηση «εθνικής εμπιστοσύνης». Το 1998 το ΚΚΡΟ υποστήριξε και κάλεσε τους εργαζόμενους να υποστηρίξουν την αστική κυβέρνηση του Πριμακόφ, χαρακτηρίζοντάς την κυβέρνηση εθνικής εμπιστοσύνης.
--Ποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις στη Ρωσία παρεμβαίνουν στο εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα;
-- Για την αστική επιρροή στο συνδικαλιστικό κίνημα έχουμε ήδη μιλήσει. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε την ενεργή δράση των τροτσκιστών, που συνεχώς προκαλούσαν σύγχυση στους εργαζόμενους επί σοσιαλισμού, και συνεχίζουν να το κάνουν επί καπιταλισμού, για να μην μπορέσουν οι εργαζόμενοι, που εντάσσονται στα συνδικάτα, με την υποστήριξη της πολιτικής πρωτοπορίας τους - του κόμματος της εργατικής τάξης - να σηκωθούν και να αποτινάξουν το ζυγό του κεφαλαίου. Η μικροαστική φύση των τροτσκιστικών οργανώσεων εκδηλώνεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός πως στη διεθνή σκηνή αυτές συμβάλλουν στο να μείνουν τα νέα συνδικάτα σ' εκείνες τις παγκόσμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της αστικής τάξης. Ο αντισταλινισμός, που είναι χαρακτηριστικός για τους τροτσκιστές, όλο και περισσότερο απωθεί τους εργαζόμενους από αυτούς.
Με τα συνδικάτα της Ρωσίας φλερτάρει το αστικό κόμμα «Δίκαιη Ρωσία», που για να διευρύνει την επιρροή του προσθέτει στα ψηφοδέλτιά του συνδικαλιστές.
Σήμερα, με τον ενεργό ρόλο του ΚΕΚΡ γίνονται προσπάθειες για προσέλκυση πλατιών μαζών των πρωτοπόρων εργαζομένων στην πολιτική και στις εκλογικές αναμετρήσεις. Γι' αυτό το λόγο συγκροτήθηκε από το ΚΕΚΡ μαζί με συνδικάτα και άλλες οργανώσεις και γίνονται προσπάθειες να καταγραφεί ως «πολιτικό κόμμα» το Ενιαίο Μέτωπο Εργαζομένων Ρωσίας (ΡΟΤ ΦΡΟΝΤ), που υποστηρίζει τον αγώνα της εργατικής τάξης. Ξανά τέθηκε το θέμα καταγραφής του ΚΕΚΡ.
--Τι βήματα έχουν γίνει στην οργάνωση των ταξικών συνδικάτων; Τι αιτήματα προβάλλουν τα ταξικά συνδικάτα σε σχέση με τα επίσημα; Ποιες μορφές πάλης χρησιμοποιούν;
-- Στα συνδικάτα ενώνονται οι εργαζόμενοι για να αγωνιστούν για τα επαγγελματικά τους συμφέροντα και το καθήκον του κόμματος της εργατικής τάξης είναι να τους ανεβάσει έως την επίλυση των ριζικών προβλημάτων της εργατικής τάξης. Μπροστά στα συνδικάτα που υποστηρίζουν τον αγώνα για τα ριζικά συμφέροντα της εργατικής τάξης, πρώτα απ' όλα τίθενται τα ζητήματα της διατήρησης και ανάπτυξης των εργατικών δικαιωμάτων, της κατάκτησης του δικαιώματος της απεργίας αλληλεγγύης, της αύξησης του επιπέδου των μισθών, για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, για τη μείωση της εργάσιμης βδομάδας.
Αρκετά αιτήματα των συνδικάτων συγκεντρώνονται στο Πρόγραμμα των συνδικάτων «Τα καθήκοντα των συλλογικών ενεργειών», που έχει επεξεργαστεί το Ιδρυμα Εργατικής Ακαδημίας. Η βασική μορφή πάλης για να επιτευχθούν οι συνδικαλιστικοί στόχοι είναι η απεργία ή η απειλή της απεργίας. Και σε αυτό το πλαίσιο τα ρωσικά συνδικάτα και οι Ρώσοι κομμουνιστές πρέπει να διδάσκονται από τα ελληνικά συνδικάτα του ΠΑΜΕ και τους Ελληνες κομμουνιστές, κι ευχαριστούμε το ΚΚΕ γι' αυτό.
Ι. Π. - Ε. Β.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου