«Ζήσαμε τον θάνατο στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι»

τα ΝΕΑ

Χιμπακούσα: οι καταραμένοι που επιβίωσαν από δύο ατομικές βόμβες

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 07 Αυγούστου 2010

Τρεις ημέρες μετά την καταστροφή της Χιροσίμα από την ατομική βόμβα, η 6χρονη Καζούκο Ουραγκασίρα και οι γονείς της ανέβηκαν σε ένα από τα τρένα που χρησιμοποιήθηκαν για να εκκενωθεί η πόλη από τους επιζώντες. Προορισμός της οικογένειας ήταν ο τόπος καταγωγής της: το Ναγκασάκι.
Σήμερα 71 ετών, η Καζούκο Ουραγκασίρα θυμάται να κάθεται στο βαγόνι δίπλα στη μητέρα της και τα πόδια της να καίνε από την ακτινοβολία της ατομικής έκρηξης. Λίγο πριν ολοκληρώσει το ταξίδι των περίπου 300 χιλιομέτρων, το τρένο σταμάτησε απότομα σε μια σήραγγα έξω από το Ναγκασάκι. Η δεύτερη ατομική βόμβα είχε μόλις εκραγεί κι ένα μανιτάρι καπνού είχε υψωθεί στον ουρανό της πόλης. Καθώς το τρένο συνέχιζε αργά την πορεία του, η 6χρονη Καζούκο ζούσε στιγμές φρίκης: έβλεπε ζωντανούς ανθρώπους με το δέρμα τους να στάζει λειωμένο από το σώμα τους, μύριζε την καμένη σάρκα, άκουγε τις κραυγές εκείνων που ζητούσαν απελπισμένα λίγο νερό. «Ακόμη και αν πάθαινα αμνησία δεν θα ξέχναγα ποτέ αυτές τις στιγμές. Και ακόμη αναρωτιέμαι πώς ένα τόσο φοβερό πράγμα συνέβη σε μένα», είχε δηλώσει σε πρόσφατη συνέντευξή της.

Η Καζούκο Ουραγκασίρα είναι μία από τις ελάχιστες νίχου χιμπακούσα που έχουν απομείνει. Χιμπακούσα στα ιαπωνικά σημαίνει «αυτός που επέζησε από την έκρηξη». Οι νίχου χιμπακούσα ήταν αυτοί οι λίγοι άνθρωποι που επέζησαν από έναν διπλό εφιάλτη, πρώτα στη Χιροσίμα κι έπειτα στο Ναγκασάκι. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Κολούμπια των ΗΠΑ, οι νίχου χιμπακούσα ήταν 165. Η Ιαπωνία είχε αναγνωρίσει επισήμως μόνο έναν.

Μυστικό 60 χρόνων. O Τσουτόμου Γιαμαγκούσι γνώρισε τον πυρηνικό όλεθρο και στις δυο πόλεις κι έζησε για να διηγηθεί την ιστορία του πριν αφήσει την τελευταία του πνοή τον περασμένο Ιανουάριο στα 93 του χρόνια χτυπημένος από καρκίνο του στομάχου. Στις 6 Αυγούστου του 1945, ο Γιαμαγκούσι βρισκόταν για ένα επαγγελματικό ταξίδι στη Χιροσίμα και μόλις τρία χιλιόμετρα από το σημείο της έκρηξης. Υπέστη εγκαύματα και πέρασε τη νύχτα σε ένα αντιαεροπορικό καταφύγιο πριν επιστρέψει στο Ναγκασάκι δύο ημέρες αργότερα. Μίλησε για πρώτη φορά για τον διπλό εφιάλτη το 2005, όταν έχασε τον 59χρονο γιο του από καρκίνο. «Θα μπορούσα να είχα πεθάνει κάποια από εκείνες τις δυο ημέρες. Ο,τι ακολούθησε μετά ήταν ένα δώρο για μένα», είχε πει.

Δεν είναι βέβαιο ότι θα μοιράζονταν αυτήν την άποψη όλοι οι χιμπακούσα. Οι επιζήσαντες, αλλά ακόμη και τα παιδιά τους, αντιμετωπίζονταν με φόβο από τους υπόλοιπους, έπεφταν θύματα της άγνοιας και τελικά θύματα διακρίσεων. Η πλειονότητα των συμπατριωτών τους πίστευε πως οι χιμπακούσα είχαν αρρωστήσει από την ακτινοβολία, ότι η αρρώστιά τους ήταν μεταδοτική και πως την είχαν κληρονομήσει και τα παιδιά τους. Οι περισσότεροι επιζήσαντες δυσκολεύονταν να βρουν δουλειά και πολλοί από αυτούς απέκρυπταν την τραγική εμπειρία τους. Ισως γι΄ αυτό ο ιάπωνας συγγραφέας Κενζαμπούρο Οε να έδωσε έναν διαφορετικό ορισμό στη λέξη χιμπακούσα: αυτός που δεν αυτοκτόνησε παρά το γεγονός ότι είχε κάθε λόγο για να το κάνει.

«Το έκρυβα». Οι χιμπακούσα έσπασαν τη σιωπή τους μόνο τα τελευταία χρόνια. «Δεν έλεγα σε κανέναν ότι ήμουν χιμπακούσα γιατί πίστευα ότι κανένας δεν θα ήθελε να παντρευτεί κάποια σαν εμένα», δηλώνει η Μισάκο Κατάνι που είχε ζήσει και τις δύο τραγωδίες. Δεκαπέντε χρονών τότε, η Κατάνι είχε ταξιδέψει από τη Χιροσίμα στο Ναγκασάκι για να μεταφέρει στον οικογενειακό τάφο τις στάχτες της μητέρας της και της αδελφής της, οι οποίες είχαν χάσει τη ζωή τους από την πρώτη έκρηξη. Μέσα σε τρεις ημέρες μετά τη δεύτερη έκρηξη, η Μισάκο Κατάνι είχε χάσει όλα τα μαλλιά της. «Ακουσα ότι ο Μπαράκ Ομπάμα θέλει να επισκεφθεί τη Χιροσίμα», λέει. «Αλλά μια επίσκεψη δεν σημαίνει πολλά. Ελπίζω ότι θα κάνει κάτι για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά».


Για πρώτη φορά οι ΗΠΑ στην τελετή

Με την Καμπάνα της Ειρήνης να χτυπά συμβολικά στις 8.15 το πρωί, την ώρα που το Εnola Gay έριξε την ατομική βόμβα στις 6 Αυγούστου 1945, άρχισαν χθες στη Χιροσίμα οι εκδηλώσεις για την 65η επέτειο από την πυρηνική τραγωδία στην ιαπωνική πόλη. Το «παρών» στην τελετή έδωσαν για πρώτη φορά ο αμερικανός πρέσβης στην Ιαπωνία Τζον Ρους, αλλά και εκπρόσωποι των πυρηνικών δυνάμεων της Γαλλίας και της Βρετανίας.

Στην τελετή μνήμης εκπροσωπήθηκαν συνολικά 74 χώρες. Η Κίνα που είχε εκπροσωπηθεί το 2008 από χαμηλόβαθμο αξιωματούχο, δεν συμμετείχε στις φετινές εκδηλώσεις. Στην τελετή παραβρέθηκε και ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι Μουν, ο πρώτος γ.γ. του ΟΗΕ που λαμβάνει μέρος. «Πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί με στόχο να χτίσουμε έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά για τις επόμενες γενιές», δήλωσε ο αμερικανός διπλωμάτης. Η απόφαση της Ουάσιγκτον να στείλει εκπρόσωπο στην τελετή έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την ιαπωνική κυβέρνηση.

Στο Πάρκο Ειρήνης, πάντως, όπου πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις, είχε συγκεντρωθεί ομάδα διαδηλωτών που εξέφρασαν τη διαφωνία τους για την αμερικανική παρουσία με το σύνθημα «ΗΠΑ πάρε τα πυρηνικά σου και γύρνα σπίτι σου». Ωστόσο, ο Μπαράκ Ομπάμα φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ιαπωνία και στο μουσείο του Πάρκου Ειρήνης πωλούνται μπλουζάκια με τη φωτογραφία του. Ο αμερικανός πρόεδρος είναι πιθανό να επισκεφθεί τη Χιροσίμα τον Νοέμβριο, αποδεχόμενος πρόσκληση του δήμαρχου της πόλης.