Σεισμός: Ένα «πολιτικό» φαινόμενο

Νίκος Μπογιόπουλος - enikos




Για μια ακόμα φορά ένας σεισμός ξεγυμνώνει την διαρκή ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού. Επιβεβαιώθηκε και πάλι με δραματικό τρόπο ότι η Ελλάδα είναι μια αθωράκιστη χώρα από άποψη αντισεισμικής προστασίας. Πιστοποιήθηκε εκ νέου ότι η Ελλάδα έχει αφεθεί από τους ταγούς της στο έλεος των συνεπειών του εκάστοτε φυσικού φαινομένου.


Αλλά, σε αντίθεση με τους σεισμούς, η ανεπάρκεια, η ανετοιμότητα και τελικά η αδιαφορία, δεν είναι «φυσικό» φαινόμενο. Η Ελλάδα των εγκλημάτων της «Ρικομέξ» και της «Φαράν» δεν έχει προκύψει από κάποιο «φυσικό» φαινόμενο. Αυτή η Ελλάδα είναι προϊόν ενός κατεξοχήν πολιτικού φαινομένου. Για το οποίο υπάρχουν διαχρονικές πολιτικές ευθύνες.

Τι άλλο από απόδειξη αυτών των διαχρονικών πολιτικών ευθυνών είναι ότι (αν και στη χώρα μας εκλύεται το 50% της σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης) η πολιτική του ελληνικού κράτους, και μάλιστα σε μια υπόθεση που τελικά τίθεται ως ζήτημα ζωής και θανάτου, μεταφράζεται ως εξής:
Στην Αθήνα, μόνο από τον τελευταίο σεισμό της Πάρνηθας του 1999, ένας τεράστιος αριθμός οικογενειών, που υπολογίζονται
σε πάνω από 50.000 και που προφανώς ανήκουν στις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, ζουν σε κατοικίες που είχαν χαρακτηριστεί ακατάλληλες για χρήση. Σήμερα, κανείς δε γνωρίζει ποια κτίρια και πώς επισκευάστηκαν, μετά το σεισμό του '99.
Στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με έρευνα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου σε 167 σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το 80% βαθμολογήθηκαν κάτω από το μισό της κλίμακας βαθμολογίας όσον αφορά στην αντισεισμική τους θωράκιση. Μάλιστα, 48% από αυτά βαθμολογήθηκαν στην κλίμακα από 0 έως 5,5 με βαθμό κάτω από το 1 και το 18% με βαθμό κάτω από 0!
Στην Πάτρα, σύμφωνα με έρευνα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, εκατοντάδες κτίρια σχολείων και δημόσιων υπηρεσιών είναι επικίνδυνα, αφού δεν έχουν αποκατασταθεί επαρκώς από τους σεισμούς του 1993 και του 1995.
Το 2001 - δύο χρόνια μετά το σεισμό του 1999 - η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ανακοίνωσε πρόγραμμα για ταχύ προσεισμικό έλεγχο σε όλα τα δημόσια κτίρια της χώρας που υπολογίζονται σε 80.000 με 90.000. Μέχρι τις αρχές του 2012, όπως είχε ανακοινώσει ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας έλεγχος είχε γίνει μόλις στο 13% των κτιρίων…
Το 57,4% των σχολικών μονάδων της χώρας χαρακτηρίζονται "γερασμένες" αφού έχουν χτιστεί χωρίς ή με ελάχιστες αντισεισμικές προδιαγραφές.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών το 50% των νοσοκομειακών κτιρίων της χώρας, δηλαδή κάπου 300 ανεξάρτητα από στατικής πλευράς κτίρια, χρειάζονται λεπτομερέστερο αντισεισμικό έλεγχο ή και παρέμβαση.
Σε κάθε περίπτωση: το 80% των 4.000.000 κτιρίων της χώρας έχουν κτιστεί πριν το 1985. Δηλαδή πριν τεθεί σε εφαρμογή ο σύγχρονος αντισεισμικός κανονισμός, και επομένως χρίζουν ελέγχων και ενισχύσεων...

Ο σεισμός, λοιπόν, είναι ένα φυσικό φαινόμενο. Οι συνέπειές του, όμως, δεν είναι. Οι συνέπειες ενός σεισμού είναι φαινόμενο πολιτικό και οικονομικό. Το «πώς» και το «αν» αντιμετωπίζει ένα κράτος τις συνέπειες ενός σεισμού, το «πώς» και το «αν» παίρνει μέτρα πρόληψης αυτών των συνεπειών, είναι ζήτημα πολιτικών προτεραιοτήτων και ιεραρχήσεων.

Στην Κεφαλονιά αυτό που βλέπουμε 10 μέρες τώρα ως ιεράρχηση της κυβέρνησης είναι οι περατζάδες των υπουργών. Καλά κάνουν οι υπουργοί και πάνε στην Κεφαλονιά. Καλά έκανε και ο πρωθυπουργός που την επισκέφτηκε. Θα ήταν καλύτερα, όμως, εκτός από χτυπήματα συμπάθειας στην πλάτη, οι κάτοικοι της Κεφαλονιάς να είχαν και νερό. Να είχαν και φαγητό. Να είχαν και βενζίνη. Να είχαν και ένα κρατικό μηχανισμό που δεν θα τους είχε δείξει από την πρώτη στιγμή τα αιχμηρά δόντια της αλλοπρόσαλλης και αντιλαϊκής γραφειοκρατίας που τον διαπερνάει.

Η Κεφαλονιά ζει δύσκολες ώρες, που γίνονται ακόμα δυσκολότερες λόγω του χιονιά. Οι πολίτες της δεν έχουν ανάγκη από εξαγγελίες, ούτε από… δάνεια! Έχουν ανάγκη από μέτρα:
Εδώ και τώρα απαιτείται λήψη μέτρων τουλάχιστον για την ανακούφιση του προβλήματος της σίτισης.
Εδώ και τώρα απαιτείται η εξεύρεση χώρων που μετά τους άμεσους απαραίτητους ελέγχους θα μπορέσουν να παραχωρηθούν χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση για τη στεγαστική κάλυψη των πληγέντων.
Εδώ και τώρα δωρεάν ιατρική φροντίδα σε όσους την έχουν ανάγκη.
Εδώ και τώρα άμεση και ουσιαστική στήριξη για την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων που θα ανταποκρίνεται στο πραγματικό μέγεθος των ζημιών και δεν θα καθιστά τους κατοίκους όμηρους της τοκογλυφίας.
Εξασφάλιση πρώτων βοηθειών και προμηθειών.
Άμεση καταβολή ουσιαστικών αποζημιώσεων.
Εδώ και τώρα εκτέλεση προγράμματος γρήγορων ελέγχων των κτιρίων και αποκατάστασης βλαβών με ταυτόχρονο σχεδιασμό προγράμματος λαϊκής στέγης.
Μέτρα προστασίας και αναβάθμισης των ελεύθερων ανοικτών χώρων σεισμού (πάρκα, πλατείες, αυλές σχολείων, ανοικτοί αθλητικοί χώροι κλπ.) που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και ως χώροι καταφυγής στην περίπτωση συνέχισης του φαινομένου.
Σχέδιο δημιουργίας και νέων ελεύθερων χώρων από το Δημόσιο καθώς και προσβάσεων και οδών διαφυγής του πληθυσμού στις περιπτώσεις σεισμού για τώρα και στο μέλλον.

Όσο για τα υπόλοιπα, που έχουν να κάνουν με την ανύπαρκτη αντισεισμική θωράκιση και τη διαφθορά που συνοδεύει τα δημόσια έργα (και μάλιστα σε μια περιοχή σαν τη Κεφαλονιά με τέτοια «σχέση» με τους σεισμούς) αποτελεούν, επίσης, κεφαλαιώδες ζήτημα.

Τώρα, όμως, ας γίνει το αυτονόητο. Τα μέτρα αυτά είναι τόσο αυτονόητα και τόσο αναγκαία που μπορεί και πρέπει να παρθούν άμεσα. Τώρα! Ας μην έχουμε όμως αυταπάτες. Όλα αυτά τα αυτονόητα δεν είναι αυτονόητα για ένα κράτος που συλλαμβάνεται για πολλοστή φορά «απροπαράσκευο». Και είναι «απροπαράσκευο» επειδή φτιάχτηκε και λειτουργεί με μόνιμη πυξίδα τη μεγιστοποίηση του κέρδους και όχι την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Επομένως οι κάτοικοι της Κεφαλονιάς, εκτός από τον πόνο τους, έχουν κι αυτό το βάρος: Να πρέπει να πιέσουν προς την κατεύθυνση του αυτονόητου. Το ίδιο και ακόμα περισσότερο έχουμε να κάνουμε και όλοι οι υπόλοιποι. Ως υποχρέωση, ως καθήκον και ως έκφραση στοιχειώδους αλληλεγγύης και συμπαράστασης στους ανθρώπους μας στο νησί.