Δυσοίωνο τρόπαιο το πρωσικό τέθριππο

Aριστερό Βήμα

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

Από την "Καθημερινή" 
του Σαββάτου, 9 Οκτωβρίου 2010

Στο άκουσμα της είδησης ότι απονεμήθηκε γερμανικό βραβείο στον κ. Παπανδρέου, η πρώτη σκέψη ήταν: «Ο αγώνας τώρα δικαιώνεται». Ακόμη και στις αρχές της άνοιξης, βουλευτές της κ. Μέρκελ αντιδρούσαν στη δανειοδότηση της Ελλάδας, αντιπροτείνοντας να πουλήσουμε νησιά για να βολευτούμε. Η εφημερίδα Bild προτιμούσε την Ακρόπολη, την οποία προχείρως αποτίμησε σε 140 δισ. ευρώ. Και ο πρόεδρος της Deutsche Bank Γιόζεφ Ακερμαν χαρακτήριζε την Ελλάδα «ωρολογιακή βόμβα», προσθέτοντας ότι «το μόνο ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι ποιον αφέντη θα διαλέξει να υπηρετήσει» – την Ε.Ε. ή το ΔΝΤ.

Να όμως που ο Ελληνας πρωθυπουργός διέψευσε πανηγυρικά ότι το ως άνω δίλημμα τίθεται με διαζευτικούς όρους και ο κ. Ακερμαν, ήσυχος ότι η τράπεζά του θα συνεχίσει να εισπράττει τοκοχρεολύσια (και ο ίδιος ετήσιες αμοιβές 1.575.511 ευρώ), ενεχείρισε αυτοπροσώπως στον κ. Παπανδρέου το βραβείο Quadriga, μικρογραφία του τεθρίππου που στεφανώνει την Πύλη του Βραδεμβούργου. Το έδαφος είχε, βεβαίως, προλειανθεί από το γνωστό δημοσίευμα των Financial Times Deutschland, που χαρακτήριζε τον κ. Παπανδρέου «ο άνθρωπός μας στην Αθήνα», με την επεξήγηση: «Η Ελλάδα διαθέτει αυτό που δεν έχει η Γερμανία, έναν τολμηρό πολιτικό που προσπαθεί να εξυγιάνει το σύστημα».

Οι αμφιβολίες άρχισαν όταν έμαθα μερικά πράγματα για την ιστορία του εν λόγω τεθριίππου, που θυμίζει το μικρό, αφρικανικό μαχαίρι στο ποίημα του Καββαδία –«με ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το ’χει ζώσει»– καθώς μόνο συμφορές έφερε στους κατόχους του. Οι Πρώσοι βασιλιάδες που κατασκεύασαν στα τέλη του 18ου αιώνα την Πύλη του Βραδεμβούργου, τιμώντας παρελθούσες και προσδοκώμενες νίκες, έβαλαν στην κορυφή της το άρμα με τα τέσσερα άλογα και με αναβάτη τη Βικτωρία, θεά της νίκης. Ομως, το 1806 γνώρισαν τη συντριβή από τον Ναπολέοντα, ο οποίος πήρε το τέθριππο ως τρόπαιο στο Παρίσι, για να γνωρίσει και αυτός ολέθρια ήττα στη Λειψία, το 1813. Το άγαλμα επιστρέφει στη θέση του, μόνο που αυτή τη φορά η Βικτωρία δεν κρατάει στα χέρια της τον απέριττο αρχαιοελληνικό κότινο, αλλά τον βαρύ Σιδηρού Σταυρό της Πρωσικής Αυτοκρατορίας.

Ο σιδηρούς σταυρός του τεθρίππου παρέμεινε το κατ’ εξοχήν σύμβολο της γερμανικής στρατιωτικής αρετής και επί Τρίτου Ράιχ, μέχρι το 1945, όταν οι Σοβιετικοί ύψωσαν την κόκκινη σημαία πάνω από την Πύλη του Βραδεμβούργου, ενώ αργότερα έχτισαν το Τείχος λίγα μέτρα πιο πίσω. Το τέθριππο πέρασε στα χέρια των ηγετών της Λαοκρατικής Δημοκρατίας, οι οποίοι εκφωνούσαν τους επίσημους πανηγυρικούς κάτω από τη σκιά του, ατενίζοντας τη ρομαντική λεωφόρο «Υπό τα Φιλύρας». Τελικά, ούτε σ’ αυτούς έφερε και τόσο καλή τύχη.

Οι ανησυχίες μου ενισχύθηκαν όταν διάβασα τον κατάλογο των βραβευμένων με την κακορίζικη μινιατούρα: Ο Γκορμπατσόφ κατέληξε να διαφημίζει Pizza Hut και Louis Vuitton. Ο ήρωας της ουκρανικής «πορτοκαλί επανάστασης», Βίκτορ Γιούσενκο, έχασε με ταπεινωτικό τρόπο την προεδρία, εν μέσω καταγγελιών για σκάνδαλα. Οσο για τον Αφγανό πρόεδρο Καρζάι, ψάχνει με το φανάρι στην Καμπούλ να βρει «μετριοπαθείς Ταλιμπάν» για να μοιραστεί τη δοτή, αλλά φευγαλέα εξουσία του.

Συμπτώσεις, είπα, δεν μπορεί, τι στην ευχή, στον 21ο αιώνα είμαστε, δεν θα υποκύψουμε σε προλήψεις και δισειδαιμονίες. Να όμως που δεν πρόλαβε να επιστρέψει στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός και να ’σου η Κομισιόν να μιλάει και πάλι για Greek statistics, και η Eurostat να αναθεωρεί προς τα πάνω το έλλειμμα, και ο Ολι Ρεν να στέλνει «ενισχυμένη» ομάδα κρούσης στην Αθήνα... Βρε μπας και...

Το παρήγορο είναι ότι, ακόμη και στη χειρότερη των περιπτώσεων, οι μεθοδικοί Γερμανοί θα βρουν τη λύση. Ηδη προ εξαμήνου η έγκυρη Frankfurter Allgemeine Zeitung φιλοξενούσε άρθρο δύο οικονομολόγων, ονόματι Στάντελμαν και Αϊχενμπεργκερ, απ’ όπου τα αποσπάσματα: «Θα μπορούσαν Γερμανοί ειδικοί επί των οικονομικών να βοηθήσουν δραστήρια τους Ελληνες, π.χ. με τη δημιουργία ελληνογερμανικού ελεγκτικού συνεδρίου... Μια τέτοια ανάμειξη δεν είναι η μοναδική στην ιστορία των δύο χωρών. Τον 19ο αιώνα, ο Οθων του οίκου Βίλντσμπαχ κάλυψε το κενό που δημιουργήθηκε με τη δολοφονία του Καποδίστρια. Η τότε υπερχρεωμένη Ελλάδα ενισχύθηκε με δάνεια με την άφιξη του Οθωνα και κατέστη φερέγγυος». Μάλιστα...