Νίκος Μπελογιάννης-Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα, Κεφ. 21. Γενική Ανακεφαλαίωση

Lenin Reloaded

Κλείνοντας το πρώτο μέρος του βιβλίου, είναι απαραίτητο να κάνουμε μια γενική ανακεφαλαίωση σχετικά με τα ποσά του ξένου κεφαλαίου που μπήκανε στη χώρα μας, τα ποσά που πληρώσαμε για την εξυπηρέτησή τους και τα υπόλοιπα που μένουν ανεξόφλητα. Έτσι, θα 'χουμε πάντοτε πρόχειρη μια εικόνα του αντεθνικού και αντιλαϊκού "δούναι και λαβείν" των ντόπιων αστικοτσιφλικάδων με τους ξένους τοκογλύφους. Τους πίνακες του θλιβερού τούτου απολογισμού τους γεμίζουν τα δημόσια δάνεια, γιατί την ιστορία του ιδιωτικού κεφαλαίου, και πολύ σύντομα την ίδια τη φύση του, τη διαγράψαμε σε γενικές γραμμές στο προηγούμενο κεφάλαιο. 

Α. Τι πήραμε, τι δώσαμε και τι χρωστάμε

Ευκολότερα μπορούμε να παρακολουθήσουμε τον πίνακα του δανεισμού αν τον χωρίσουμε σε τρεις περιόδους, πράγμα που επιβάλλεται άλλωστε κι από την ίδια την ιστορία των εξωτερικών δανείων.

Περίοδος 1821-1893

Τίτλος δανείου Δάνεια ανεξαρτησίας

Πότε έγινε 1824

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 70 Πραγματικό** (1) 

Τιμή έκδοσης*** 53% το α, 54% το β

Τόκος Ονομαστικός 5% Πραγματικός 9% 

Παρατηρήσεις Τα 'φαγαν σχεδόν στο σύνολό τους οι ξένοι τοκογλύφοι και τυχοδιώκτες και οι ντόπιοι αστοκοτζαμπάσηδες

Τίτλος δανείου Δάνειο 1833

Πότε έγινε 1832

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 57.2 Πραγματικό**53.8

Τιμή έκδοσης*** 94%

Τόκος Ονομαστικός 5% Πραγματικός 5.3% 

Παρατηρήσεις Ένα μέρος για την εξαγορά της Εύβοιας και τα υπόλοιπα τα 'φαγαν οι Βαυαροί

Τίτλος δανείου Δάνειο 1879

Πότε έγινε 1879

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 60 Πραγματικό**44

Τιμή έκδοσης***73%

Τόκος Ονομαστικός 6% Πραγματικός 8.2% 

Παρατηρήσεις Τα περισσότερα τα πήρε η Εθνοτράπεζα και τα υπόλοιπα ξοδεύτηκαν στις θεατρικές κινητοποιήσεις του 1879-1880

Τίτλος δανείου Δάνειο 1881 5%

Πότε έγινε 1881

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 100 Πραγματικό**89.5

Τιμή έκδοσης*** 74.6%

Τόκος Ονομαστικός 5% Πραγματικός 6.7% 

Παρατηρήσεις Πληρώθηκαν τα χρέη στην Εθνοτράπεζα και τον Συγγρό και με τα υπόλοιπα σκεπάστηκαν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού

Τίτλος δανείου Δάνειο 1884 5%

Πότε έγινε 1884

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 100 Πραγματικό**69.8

Τιμή έκδοσης*** 69.8%

Τόκος Ονομαστικός 5% Πραγματικός7.1% 

Παρατηρήσεις Για την άρση της αναγκαστικής κυκλοφορίας

Τίτλος δανείου Δάνειο 4% μονοπωλίων

Πότε έγινε 1887

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 135 Πραγματικό**90.9

Τιμή έκδοσης*** 70%

Τόκος Ονομαστικός 4% Πραγματικός 6% 

Παρατηρήσεις 20 εκατ. για πολεμικό υλικό, 50 εκατ. στην Εθνοτράπεζα και τον Συγγρό, 13 για τοκοχρεολύσια και τα υπόλοιπα για τα ελείμματα.

Τίτλος δανείου Δάνειο 4% Πάγιο 1889

Πότε έγινε 1889

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 155 Πραγματικό**111.3

Τιμή έκδοσης*** 87%

Τόκος Ονομαστικός 4% Πραγματικός 5.7% 

Παρατηρήσεις Τα περισσότερα για τοκοχρεωλύσια και με τα υπόλοιπα εξοφλήθηκαν τα δάνεια της Εθνοτράπεζας.

Τίτλος δανείου Δάνειο 5% Σιδηροδρόμων

Πότε έγινε 1890

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 60 Πραγματικό**52.9

Τιμή έκδοσης*** 87%

Τόκος Ονομαστικός 5% Πραγματικός 5.7% 

Παρατηρήσεις 38 εκατ. για τοκοχρεωλύσια και τα υπόλοιπα σπαταλήθηκαν από τους ξένους εργολάβους του σιδηροδρόμου Πειραιώς-Λαρίσης

Τίτλος δανείου Δάνειο 5% κεφαλαιοποίησης

Πότε έγινε 1893

Κεφάλαιο σε εκατομμύρια χρυσά φράγκα Ονομαστικό* 9.7 Πραγματικό**5.5

Τιμή έκδοσης*** 65%

Τόκος Ονομαστικός 5% Πραγματικός 8.8% 

Παρατηρήσεις Για τα τοκοχρεωλύσια

Σύνολο Ονομαστικό κεφάλαιο 766.9 Πραγματικό κεφάλαιο 531.2 Μέση τιμή έκδοσης 68.9%

Μέσος ονομαστικός τόκος 4.9% Μέσος πραγματικός τόκος 6.7%

* Πόσα χρήματα έλεγε το δάνειο ότι δόθηκαν, πόσα χρεώθηκε η χώρα

** Πόσα χρήματα δινόταν στην πραγματικότητα, πόσα έφταναν στην Ελλάδα

*** Το ποσοστό επί του ονομαστικού ποσού που συμφωνήθηκε να δοθεί στην πραγματικότητα, άσχετα αν έφτανε καν έστω αυτό στη χώρα. Οι πραγματικοί τόκοι χρεωνόταν επί του ονομαστικού ποσού.

Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα του Άγγελου Αγγελόπουλου, την περίοδο 1824-1893 δανειστήκαμε ονομαστικά 766 εκατομμύρια χρυσά φράγκα και πραγματικά 531 εκατομμύρια. Από το 1879-1893 πήραμε πραγματικά 464 εκατομμύρια, σύμφωνα με τους επίσημους καταλόγους του υπουργείου των Οικονομικών, ενώ ο Τρικούπης τότε υποστήριζε ότι το πραγματικό ποσό είναι πολύ μικρότερο και σύμφωνα μ' άλλους λογαριασμούς μόλις φτάνει τα 408 εκατομμύρια χρυσά φράγκα! Την ίδια περίοδο 1879-1893, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Δερτιλή, πληρώσαμε για τοκοχρεωλύσια 470 και κατά τον Αγγελόπουλο 510 εκατομμύρια χρυσά φράγκα και πάλι χρωστάγαμε ακόμα 585 εκατομμύρια, χωρίς το δάνειο του Όθωνα.

...Με τα συνολικά νούμερα που βγαίνουν από κάθε περίοδο συμπληρώνουμε τον παρακάτω πίνακα, που δείχνει πόσα δανειστήκαμε, πόσα πληρώσαμε και πόσα χρωστάμε πολύ πριν από τον πόλεμο, γιατί από τότε μέχρι σήμερα πρέπει να αυξήθηκε αρκετά το χρέος, δεδομένου ότι για τους τοκογλύφους οι τόκοι τρέχουν.

Περίοδος 1821-1893

Δανειστήκαμε 478 εκατ. χρυσά φράγκα, πληρώσαμε 550 εκατ. χρυσά φράγκα, χρωστάμε 645 εκατ. χρυσά φράγκα.

Τιμή έκδοσης 69%

Τόκος πραγματικός 6.8%

Περίοδος 1893-1922

Δανειστήκαμε  702 εκατ. χρυσά φράγκα, πληρώσαμε 730 εκατ. χρυσά φράγκα, χρωστάμε 1.000 εκατ. χρυσά φράγκα

Τιμή έκδοσης 89%

Τόκος πραγματικός 4.7%

Περίοδος 1922-1932

Δανειστήκαμε 817 εκατ. χρυσά φράγκα, πληρώσαμε 924 εκατ. χρυσά φράγκα, χρωστάμε 2.000 εκατ. χρυσά φράγκα

Τιμή έκδοσης 87%  

Τόκος πραγματικός 7,5%

Σύνολο

Δανειστήκαμε 1.997 εκατ., πληρώσαμε 2.204 εκατ., χρωστάμε 2.000 εκατ.

Τιμή έκδοσης 87%

Τόκος πραγματικός 6.33%

Από τον παραπάνω πίνακα βγαίνουν τα παρακάτω συμπεράσματα:

1. Το μέσο ποσοστό του τόκου ξεπερνάει για όλες τις περιόδους το κανονικό ποσοστό και μάλιστα στην πρώτη και στην τελευταία περίοδο, όταν τα κεφάλαια βρωμούσαν στη διεθνή αγορά, τότε το ποσοστό φτάνει σε καθαρά τοκογλυφικά επίπεδα.

2. Η μέση τιμή έκδοσης για όλες τις περιόδους ξεπερνάει τα όρια της νόμιμης συναλλαγής και φτάνει τα όρια μιας καθαρά ληστρικής πράξης.

3. Το καταπληκτικότερο όμως συμπέρασμα είναι ότι δανειστήκαμε και στις τρεις περιόδους 1.997 εκατομμύρια χρυσά φράγκα και για την εξόφλησή τους πληρώσαμε σε τοκοχρεωλύσια πολύ περισσότερα, δηλαδή 2.204 εκατομμύρια χρυσά φράγκα. Με βάση τους αριθμούς τούτους, ένας αμύητος θα νόμιζε ίσως ότι έπρεπε να 'χουμε περίπου ξοφλήσει τους λογαριασμούς μας με τους ξένους κεφαλαιούχους, ενώ όπως δείχνει ο πίνακας τους χρωστάμε ακόμα πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρυσά φράγκα, δηλαδή, πιο πολλά από όσα μας έδωσαν. Με πολλά μάλιστα δάνεια συμβαίνει κάτι το εξωφρενικό. Π.χ. με το δάνειο του 1881 πήραμε 89 εκατομμύρια χρυσά φράγκα και χρωστάγαμε το 1932 70.4 εκατομμύρια. Αν σ' αυτά προστεθούν κι οι απλήρωτοι τόκοι μόνο μέχρι το 1941, χρωστάμε περισσότερα από όσα δανειστήκαμε. Με το δάνειο των μονοπωλίων του 1887 πήραμε 91 εκατομμύρια και το 1932 χρωστάγαμε 95 εκατομμύρια! Το 1893 με το δάνειο της κεφαλαιοποίησης πήραμε 5.5 εκατ. και το 1932 χρωστάγαμε 6.5, κλπ, κλπ. Νομίζει κανείς ότι επαναλαμβάνεται η ιστορία της Λερναίας Ύδρας. Όσο περισσότερα πληρώναμε, τόσο περισσότερο μεγάλωνε το χρέος μας.

4. Το τέταρτο συμπέρασμα βγαίνει αν μελετήσουμε την τελευταία στήλη των τριών πινάκων, για το πώς χρησιμοποιήθηκαν τα δάνεια που πήραμε. Απ' όλα αυτά, αν εξαιρέσει κανείς ελάχιστα που διατέθηκαν για αμφίβολους παραγωγικούς σκοπούς και για την πρόοδο της χώρας, όλα τα άλλα ή σπαταλήθηκαν ή ξανάφυγαν πάλι στο εξωτερικό ως τοκοχρεωλύσια ή χρησιμοποιήθηκαν για εξόφληση της Εθνοτράπεζας ή διατέθηκαν για πολεμικούς σκοπούς. Το συμπέρασμα είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό --περίπου 85%-- από τα 2.204 εκατομμύρια χρυσά φράγκα που πληρώσαμε, επιβάρυναν τον προϋπολογισμό της χώρας, γεγονός που είχε, όπως θα δούμε, ανυπολόγιστη σημασία.