Το ΚΚΕ, η εξουσία και η δημοκρατία. Πρώτο μέρος

Lenin reloaded

Κάπου στην αρχή της εμφάνισής της στην διαδικτυακή εκπομπή του Χατζηνικολάου, και απαντώντας στην αρχική ερώτησή του για το αν το ΚΚΕ "έχει σχέδιο" για την επόμενη μέρα, η ΓΓ του κόμματος απάντησε, ανάμεσα σε άλλα, ότι το ΚΚΕ έχει και σχέδιο εξουσίας.

Στην φράση αυτή στάθηκε άμεσα ο δημοσιογράφος, ρωτώντας με εμφαντική απορία: "και εξουσίας;" Και συνέχισε ο ίδιος (στο 6:35 του βίντεο περίπου):

"Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ λένε ότι είστε κόμμα διαμαρτυρίας, ουσιαστικά. Ότι δεν έχετε σχέδιο για την επόμενη μέρα, και ότι επομένως αν κανείς θέλει να διαμαρτυρηθεί ας ψηφίσει."

Λίγα λεπτά αργότερα (09:53), και στη διάρκεια της απάντησης της ΓΓ στην τοποθέτησή του, ο Χατζηνικολάου επέστρεψε στο θέμα ως εξής:

"Γραμματέα, να στο πω χοντρά; Για να ανοίξει, να φουντώσει η συζήτηση; Ξέρεις τι λένε οι βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ; Ότι αν το ΚΚΕ κέρδιζε τις εκλογές, θα τις επέστρεφε πίσω. Δηλαδή, ότι αν ο λαός έδινε την εξουσία στο ΚΚΕ, δεν θα ήξερε τι να κάνει. Θα την έδινε πίσω."

Βρίσκω ιδιαίτερα έντιμο το ότι ο δημοσιογράφος απέδωσε αυτή την αντίληψη στα πολιτικά στελέχη των δύο κομμάτων της συγκυβέρνησης, δηλαδή την συνέδεσε με τα ιδεολογικά τους συμφέροντα. Από την άλλη όμως, δεν είναι μια αντίληψη στενά συνδεδεμένη με την πολιτική ρητορεία αυτών των στελεχών. Ποιος δεν την έχει ακούσει στα πλαίσια πολιτικών συζητήσεων με φίλους και γνωστούς, ποιος δεν την έχει απαντήσει σε κάποιο σχόλιο στο διαδίκτυο; Είναι μια αντίληψη που, αν ο Χατζηνικολάου σωστά αποδίδει στην πηγή της πολιτικής προπαγάνδας της συγκυβέρνησης, αποτυπώνει την μεγάλη επιτυχία αυτής της προπαγάνδας να μετατραπεί σε "κοινή λογική." Και η κοινή αυτή λογική λέει πως το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι ένα κόμμα που είναι "καθεστωτικό" όχι επειδή αβαντάρει το καθεστώς αλλά επειδή ορίζει τον ρόλο του αποκλειστικά ως αντιπολίτευση αυτού του καθεστώτος, ένα κόμμα που δεν θέλει την εξουσία, δεν θέλει συνεπώς την ανατροπή της εξουσίας που υπάρχει, αλλά την προνομιακή θέση αυτού που "γκρινιάζει" για αυτή και διατηρεί, στη βάση αυτή, τα εκλογικά μικροωφέλη που του αναλογούν. Ο "καθεστωτισμός" του συνίσταται ακριβώς σε αυτή την υπόρρητη άρνηση της ανάληψης της εξουσίας, και συνεπώς την αδιαφορία για την πολιτική ανατροπή. Κι έτσι εξηγείται και η άρνησή του να συνεργαστεί για ένα "Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής", για να δανειστούμε τη φρασεολογία της πρωτοβουλίας Αλαβάνου. Βέβαια, η ερμηνεία αυτή είναι πρόδηλο ότι δεν χρησιμοποιείται μόνο από οπαδούς της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ· την έχουμε ακούσει πλείστες όσες φορές από εκτός ΚΚΕ αριστερούς, και συνεπώς, ακολουθώντας πάντα τη διαπίστωση Χατζηνικολάου, πρέπει να δώσουμε συγχαρητήρια στα πολιτικά στελέχη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ για το ότι κατάφεραν να κάνουν και αριστερούς να σκέφτονται με τον τρόπο που τα δύο αυτά κόμματα προωθούν.

Δεν θα πούμε κάτι παραπάνω σ' αυτό το σημείο. Θα παραθέσουμε απλώς την ενδιαφέρουσα απάντηση της Παπαρήγα:

"Ε, ας δοκιμάσει ο λαός λοιπόν. Και τότε βλέπουμε. Δηλαδή, γιατί ο λαός να έχει προκατάληψη για κάτι που δεν έχει δοκιμάσει; Ευκαιρία να δοκιμάσει."

Αποκαλώ την απάντηση "ενδιαφέρουσα" επειδή με πολύ έξυπνο τρόπο θέτει υπόρρητα το πραγματικό ερώτημα: Είναι πράγματι το "μεγάλο πρόβλημα" που ανησυχεί τους υπόλοιπους με το ΚΚΕ το ότι είναι πεπεισμένοι ότι δεν θέλει την εξουσία; Είναι πράγματι τόσο πεπεισμένοι ότι αν το ψήφιζαν θα ψήφιζαν απλώς κάποιον που θέλει αρκετούς ψήφους για να παραμείνει στη Βουλή και να παίρνει την περιώνυμη επιδότηση; Αν ναι, ιδού η Ρόδος, λέει απλά η ΓΓ. Μπορούν να δοκιμάσουν εάν όντως είναι έτσι τα πράγματα και να γνωρίσουν μια και καλή την απάντηση.

Πολύ αργότερα στην ίδια εμφάνιση, προς το τέλος της συζήτησης (1:21:46), ο Χατζηνικολάου κλείνει με μια δεύτερη δική του ερώτηση, αυτή τη φορά, όπως λέει, εκφράζοντας μια επαναλαμβανόμενη ερώτηση ακροατών της εκπομπής μέσω twitter. Και ω της έκπληξης, αυτή εδώ η ερώτηση, η ερώτηση που κλείνει την εκπομπή, είναι η συμμετρικά αντίθετη της ερώτησης που την ανοίγει:

"Κυρία Παπαρήγα. Θα κλείσουμε με δικό μου ερώτημα γιατί μας μένει ελάχιστος χρόνος. Το ερώτημα το θέτουν πάρα πολλοί φίλοι από το twitter. Λένε αν το ΚΚΕ είναι δημοκρατικό κόμμα. Με την αστική έννοια του όρου δημοκρατία. Δηλαδή, αν εκλεγείτε στην κυβέρνηση, θα ξαναγίνουν δημοκρατικές εκλογές στον τόπο;"

Βρισκόμαστε πάλι, θέλοντας και μη, στον χώρο της ψυχαναλυτικής προσέγγισης στην ιδεολογία. Διότι βέβαια, η δεύτερη αυτή εκδοχή "κοινής λογικής" (δηλαδή πλατιά ενσωματωμένης ιδεολογίας) είναι εξίσου ισχυρή με την πρώτη και συνάμα την αναιρεί. Το θέμα τώρα δεν είναι καθόλου το ότι το ΚΚΕ έχει αλλεργία στην εξουσία, αλλά αντίθετα, ότι είναι εξουσιομανές· δεν είναι καθόλου ότι δεν θέλει να έρθει στην εξουσία, αλλά ότι αν έρθει, δεν θα την ξαναφήσει από τα χέρια του· δεν είναι ο καθεστωτισμός του ως κρυφού συμμάχου του κατεστημένου ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, αλλά ο ριζοσπαστικός καθεστωτισμός του κόμματος που θα γίνει κόμμα-κράτος, καταργώντας τους δημοκρατικούς θεσμούς ώστε να διασφαλίσει ότι θα είναι η μόνιμη εξουσία.

Ποιος δεν έχει συναντήσει εξίσου συχνά με την πρώτη αντίρρηση την δεύτερη; Ποιος δεν έχει έρθει αντιμέτωπος εξίσου συχνά με τον αντίθετο πόλο της πρώτης αντίρρησης, ίσως και από τους ίδιους ανθρώπους που εκφράζουν την πρώτη ("Ξέρω πολύ καλά ότι το ΚΚΕ δεν θέλει στ' αλήθεια την εξουσία αλλά παρ' όλα αυτά πιστεύω ότι την θέλει τόσο πολύ που αν εκλεγεί δεν θα ξανακάνει εκλογές" -- τη βασική φόρμουλα της "φετιχιστικής απάρνησης"); Και ποιος δεν θα δεχόταν ότι τελικά, σε ό,τι αφορά αυτό το ψευδο-δίπολο, που στην πραγματικότητα είναι απλά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, έχουμε να κάνουμε πολύ λιγότερο με το τι θέλει το ίδιο το ΚΚΕ ("τι θέλεις;") και πολύ περισσότερο με την συμπτωματολογία της αστικής φοβίας για αυτό ως το "άλλο", το οποίο η ιδεολογία αυτή ταυτόχρονα αρνείται ως πραγματικά άλλο ("έλα μωρέ τώρα, σιγά τους επαναστάτες, την επιδότηση να παίρνουν και είναι χαρούμενοι με ένα μόνιμο 7%...") και υποστασιοποιεί ως ριζικά άλλο -- και ως ριζικά κακό ("είσαι τρελός που θα ψηφίσεις ΚΚΕ; Αν πάρουν την εξουσία αυτοί, δεν θα ξαναδούμε εκλογές!")

Αλλά αν αυτό που θέλει η αστική ιδεολογία είναι ένα ΚΚΕ που και φοβάται την εξουσία και επιθυμεί την εξουσία διακαώς --μιας και αυτό που κωδικοποιεί η ίδια είναι ένας φόβος της κομμουνιστικής εξουσίας που εμφανίζεται κεκαλυμμένα ως περιφρόνηση της ενσωμάτωσής της με την αστική-- τι θέλει το ίδιο το ΚΚΕ; Ή ακριβέστερα, τι λέει ότι θέλει το ΚΚΕ; Γιατί το ΚΚΕ δεν είναι απλώς το βουβό αντικείμενο της αστικής φοβίας και της φετιχιστικής της διαχείρισης. Είναι επίσης ένα ομιλών υποκείμενο, και άρα ένα υποκείμενο της επιθυμίας. Και στην συνέντευξή της, η ΓΓ έδωσε μια πολύ συγκεκριμένη απάντηση για το τι θέλει το κόμμα της σε ό,τι αφορά το ζήτημα "εξουσία", για το πώς σκοπεύει να διαχειριστεί το θέμα αυτό. Η οποία, εξ όσων είδα, δεν συζητήθηκε σχεδόν πουθενά: ούτε στην εκπομπή, ούτε στα δεκάδες ηλεκτρονικά σχόλια που έγιναν στο σάιτ του Χατζηνικολάου, ούτε καν στα "κόκκινα" μπλογκ που αναδημοσίευσαν την συνέντευξη.

Αλλά για την απάντηση αυτή θα τα πούμε σε μια δεύτερη ανάρτηση.