 |
| Στέφανος Σαράφης, Αρης Βελουχιώτης και Ανδρέας Τζήμας, το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ |
Ο Γιώργος Ρωμαίος εξετάζει το διάστημα της μεγαλύτερης αποσταθεροποίησης του αστικού πολιτικού συστήματος, δηλαδή την περίοδο 1946 - 1949 που σημαδεύτηκε από την ένοπλη αντιπαράθεση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) με το αστικό κράτος και με τον αγγλικό και αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Μιλώντας γι' αυτή την εποχή, από τη σκοπιά των συμφερόντων της αστικής τάξης, παρουσίασε λίγο ως πολύ την αδυναμία σταθεροποίησης του αστικού πολιτικού συστήματος ως το μεγαλύτερο κίνδυνο της εποχής. Γι' αυτό, στη συνέχεια προέβαλε τη συγκυβέρνηση Φιλελευθέρων - Λαϊκού Κόμματος (Κέντρου - Δεξιάς), που αποσκοπούσε να διασώσει το αστικό πολιτικό σύστημα υπό τις «ευλογίες» του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, ως θετικό παράδειγμα, από το οποίο θα πρέπει να διδαχθούν σήμερα οι αστικές πολιτικές δυνάμεις και να παραμερίσουν τις όποιες διαφορές τους.
...
Οι συνθήκες του ιστορικού παραδείγματος
Το αστικό πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα μετά την Κατοχή βρέθηκε στην πιο βαθιά κρίση του, αφού είχε απολέσει τη νομιμοποιητική του γείωση στις μάζες των εκμεταλλευομένων. Η αρνητική αυτή κατάσταση είχε ξεκινήσει με τη διάλυση των αστικών πολιτικών κομμάτων απ' τη μεταξική δικτατορία, η οποία αν και προσέδωσε στον αστικό πολιτικό κόσμο τον απαιτούμενο -σε περίοδο προετοιμασίας πολέμου- συγκεντρωτισμό, τον απέκοψε παράλληλα από τις λαϊκές μάζες. Η πτώση της επιρροής των αστικών πολιτικών δυνάμεων συνεχίστηκε και κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν μια μερίδα του αστικού πολιτικού κόσμου ακολούθησε τον αγγλικό ιμπεριαλισμό στην Αίγυπτο, ενώ ένα άλλο τμήμα του έμεινε για να συνεργαστεί με τους κατακτητές.
Την ίδια περίοδο το ΕΑΜ, με μπροστάρη το ΚΚΕ, μετατράπηκε σε στήριγμα του λαού. Επειτα από τα τρία χρόνια της κατοχής και με δεδομένη την πολύπτυχη δράση των οργανώσεων της ΕΑΜικής Αντίστασης (ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ΟΠΛΑ, Αλληλεγγύη κ.λπ.) ο ταξικός συσχετισμός δυνάμεων είχε τροποποιηθεί εμφανώς. Ετσι, δεν απέμενε άλλος δρόμος στον αστικό πολιτικό κόσμο από το αιματοκύλισμα του λαϊκού παράγοντα.
Ο ένοπλος λαός που είχε αντιμετωπίσει τους ναζί και τους ντόπιους συνεργάτες τους έπρεπε να συντριβεί στρατιωτικά και να αφοπλισθεί. Αυτό έγινε κατορθωτό έπειτα από το Δεκέμβρη του '44 και τη συμφωνία της Βάρκιζας. Βέβαια, οι ρίζες της ήττας του λαϊκού παράγοντα ήταν βαθύτερες και απέρρεαν από το γεγονός ότι το ΚΚΕ δεν είχε επεξεργαστεί στρατηγική για τη μετατροπή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα σε πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας. Συνέπειες αυτής της αδυναμίας και της πολιτικής «εθνικής ενότητας» που ακολούθησε ήταν οι -προηγηθείσες της Συμφωνίας της Βάρκιζας- Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας και η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Πριν τη Βάρκιζα, λοιπόν, ο ΕΛΑΣ είχε υπαχθεί στη βρετανική διοίκηση και το ΕΑΜ όχι μόνο είχε αναγνωρίσει τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά είχε συμφωνήσει να συμμετάσχει μαζί τους σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
...
Η ανάγκη ενότητας των αστικών πολιτικών δυνάμεων
Η ανάγκη θωράκισης της αστικής εξουσίας, αλλά και η δράση του ΔΣΕ έκαναν απαραίτητη την απρόσκοπτη λειτουργία του αστικού κοινοβουλευτισμού και τη γρήγορη συγκόλληση των διαφορετικών μερίδων της αστικής τάξης και σε πολιτικό επίπεδο. Η ύπαρξη κυβέρνησης και η λειτουργία του κοινοβουλίου δημιουργούσαν το υπόστρωμα της τυπικής νομιμοποίησης του αστικού καθεστώτος και της παρουσίασης της δράσης του ΔΣΕ ως αντιδημοκρατικής. Ετσι και αλλιώς μια τέτοια τοποθέτηση ήταν συμβατή με την παγκόσμια αντικομμουνιστική προπαγάνδα του καπιταλιστικού κόσμου, στο πλαίσιο της οποίας αυτοπαρουσιαζόταν ως «ελεύθερος κόσμος» και αποκαλούσε την ΕΣΣΔ «σιδηρούν παραπέτασμα».
Ας δούμε, όμως, ποιες πολιτικές δυνάμεις συγκρότησαν την αστικοδημοκρατική νομιμότητα. Οπως μαρτυρά ο νεοεκλεγείς τότε βουλευτής Μητσοτάκης και καταγράφεται στο άρθρο:
«Η Βουλή εκείνη, αν και μονόπλευρη εμπεριείχε στο εσωτερικό της πολλές και διαφορετικές τάσεις. Από υποστηρικτές των Ταγμάτων Ασφαλείας και της δικτατορίας Μεταξά μέχρι του Κρητικούς Φιλελεύθερους, εμάς...».
Δηλαδή, όλος ο «καλός ελεύθερος κόσμος»...!
...
Μάλιστα, ο ίδιος ο Ρωμαίος παραθέτει τις εκτιμήσεις του εκπρόσωπου της αμερικανικής κυβέρνησης στην Ελλάδα, δικηγόρου Πολ Πόρτερ, που γράφοντας πιο απελευθερωμένα σε περιοδικό του εξωτερικού ήταν ιδιαίτερα κυνικός αναφορικά με την ταξική φύση των κυβερνήσεων της εποχής:
«Η κυβέρνηση δεν έχει καμιά άλλη πολιτική πρακτική από το να ζητά συνέχεια ξένη βοήθεια για να διατηρεί την εξουσία της και να διασώζει συνέχεια τα προνόμια μιας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών, οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα. Η κλίκα αυτή είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί με κάθε μέσο τα οικονομικά της συμφέροντα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το τι μπορεί να στοιχίσει αυτό στην οικονομία της χώρας».
 |
| Τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα. Ανώτερος Αγγλος αξιωματικός ανάμεσα στον Σούρλα και τη συμμορία του που δολοφονούσαν λαϊκούς αγωνιστές της Αντίστασης |
Οι συνθήκες του ιστορικού παραδείγματος
Το αστικό πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα μετά την Κατοχή βρέθηκε στην πιο βαθιά κρίση του, αφού είχε απολέσει τη νομιμοποιητική του γείωση στις μάζες των εκμεταλλευομένων. Η αρνητική αυτή κατάσταση είχε ξεκινήσει με τη διάλυση των αστικών πολιτικών κομμάτων απ' τη μεταξική δικτατορία, η οποία αν και προσέδωσε στον αστικό πολιτικό κόσμο τον απαιτούμενο -σε περίοδο προετοιμασίας πολέμου- συγκεντρωτισμό, τον απέκοψε παράλληλα από τις λαϊκές μάζες. Η πτώση της επιρροής των αστικών πολιτικών δυνάμεων συνεχίστηκε και κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν μια μερίδα του αστικού πολιτικού κόσμου ακολούθησε τον αγγλικό ιμπεριαλισμό στην Αίγυπτο, ενώ ένα άλλο τμήμα του έμεινε για να συνεργαστεί με τους κατακτητές.
 |
| Μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας |
Ο ένοπλος λαός που είχε αντιμετωπίσει τους ναζί και τους ντόπιους συνεργάτες τους έπρεπε να συντριβεί στρατιωτικά και να αφοπλισθεί. Αυτό έγινε κατορθωτό έπειτα από το Δεκέμβρη του '44 και τη συμφωνία της Βάρκιζας. Βέβαια, οι ρίζες της ήττας του λαϊκού παράγοντα ήταν βαθύτερες και απέρρεαν από το γεγονός ότι το ΚΚΕ δεν είχε επεξεργαστεί στρατηγική για τη μετατροπή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα σε πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας. Συνέπειες αυτής της αδυναμίας και της πολιτικής «εθνικής ενότητας» που ακολούθησε ήταν οι -προηγηθείσες της Συμφωνίας της Βάρκιζας- Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας και η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Πριν τη Βάρκιζα, λοιπόν, ο ΕΛΑΣ είχε υπαχθεί στη βρετανική διοίκηση και το ΕΑΜ όχι μόνο είχε αναγνωρίσει τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά είχε συμφωνήσει να συμμετάσχει μαζί τους σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
...
Η ανάγκη ενότητας των αστικών πολιτικών δυνάμεων
Η ανάγκη θωράκισης της αστικής εξουσίας, αλλά και η δράση του ΔΣΕ έκαναν απαραίτητη την απρόσκοπτη λειτουργία του αστικού κοινοβουλευτισμού και τη γρήγορη συγκόλληση των διαφορετικών μερίδων της αστικής τάξης και σε πολιτικό επίπεδο. Η ύπαρξη κυβέρνησης και η λειτουργία του κοινοβουλίου δημιουργούσαν το υπόστρωμα της τυπικής νομιμοποίησης του αστικού καθεστώτος και της παρουσίασης της δράσης του ΔΣΕ ως αντιδημοκρατικής. Ετσι και αλλιώς μια τέτοια τοποθέτηση ήταν συμβατή με την παγκόσμια αντικομμουνιστική προπαγάνδα του καπιταλιστικού κόσμου, στο πλαίσιο της οποίας αυτοπαρουσιαζόταν ως «ελεύθερος κόσμος» και αποκαλούσε την ΕΣΣΔ «σιδηρούν παραπέτασμα».
Ας δούμε, όμως, ποιες πολιτικές δυνάμεις συγκρότησαν την αστικοδημοκρατική νομιμότητα. Οπως μαρτυρά ο νεοεκλεγείς τότε βουλευτής Μητσοτάκης και καταγράφεται στο άρθρο:
«Η Βουλή εκείνη, αν και μονόπλευρη εμπεριείχε στο εσωτερικό της πολλές και διαφορετικές τάσεις. Από υποστηρικτές των Ταγμάτων Ασφαλείας και της δικτατορίας Μεταξά μέχρι του Κρητικούς Φιλελεύθερους, εμάς...».
Δηλαδή, όλος ο «καλός ελεύθερος κόσμος»...!
...
Μάλιστα, ο ίδιος ο Ρωμαίος παραθέτει τις εκτιμήσεις του εκπρόσωπου της αμερικανικής κυβέρνησης στην Ελλάδα, δικηγόρου Πολ Πόρτερ, που γράφοντας πιο απελευθερωμένα σε περιοδικό του εξωτερικού ήταν ιδιαίτερα κυνικός αναφορικά με την ταξική φύση των κυβερνήσεων της εποχής:
«Η κυβέρνηση δεν έχει καμιά άλλη πολιτική πρακτική από το να ζητά συνέχεια ξένη βοήθεια για να διατηρεί την εξουσία της και να διασώζει συνέχεια τα προνόμια μιας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών, οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα. Η κλίκα αυτή είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί με κάθε μέσο τα οικονομικά της συμφέροντα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το τι μπορεί να στοιχίσει αυτό στην οικονομία της χώρας».
Από τα ίδια ιστορικά γεγονότα, εκτιμούμε ότι η εργατική τάξη πρέπει να εξάγει αντίθετης ταξικής κατεύθυνσης ιστορικά συμπεράσματα. Πιο συγκεκριμένα, μελετώντας τα ιστορικά δεδομένα της εποχής αποδεικνύεται ότι:
1. Στις μέρες μας, σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει μια αντίστοιχη αποσταθεροποίηση του αστικού πολιτικού συστήματος. Σήμερα, η αστική τάξη έχει χάσει τη δυνατότητα της σταθερής εναλλαγής μονοκομματικών κυβερνήσεων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ. Επομένως, αναζητά λύση συνεργασίας για την αστική διαχείριση και πρόληψη ριζοσπαστικοποίησης του εργατικού κινήματος, γενικότερα του λαϊκού. Η αναδιάρθρωση του αστικού πολιτικού συστήματος και η αποδυνάμωση των δύο πόλων που επικρατούσαν από την πτώση της χούντας δε θα επιφέρει κινδύνους για την καπιταλιστική εξουσία, στο βαθμό που θα εγκλωβίζει την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα σε νέους πολιτικούς σχηματισμούς που δεν την αμφισβητούν (είτε αυτό ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ είτε αλλιώς). Αυτό αποδείχτηκε περίτρανα και στις δύο προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
2. Από την άλλη πλευρά, ούτε ο λαϊκός παράγοντας είναι σε παρόμοια κατάσταση με αυτήν του 1946. Στην πλειοψηφία τους οι εκμεταλλευόμενοι σήμερα όχι μόνο δεν έχουν εμπειρία ένοπλης αντίστασης σε ξένο κατακτητή και ρήξης με την αστική εξουσία, αλλά δε μετέχουν καν σε συνδικάτα και μαζικές οργανώσεις. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ σε οικονομικό αγώνα εναντίον της εργοδοσίας τους. (Φυσικά, αυτή η κατάσταση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως παγιωμένη, αλλά ως δυνάμει μετατρεπόμενη μέσω και της δράσης του ΚΚΕ).
3. Σε ακριβώς αυτήν την ανασύνταξη του κινήματος της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, στην οργάνωση του λαϊκού παράγοντα σε όλα τα μέτωπα οφείλει να προσβλέπει ο λαός και όχι στις μηχανορραφίες, στις σύμπνοιες και τις διαμάχες των αστικών πολιτικών κομμάτων. Το δείχνουν τα ιστορικά γεγονότα, μόνο τότε τον λογαριάζουν στα σοβαρά οι ταξικοί του αντίπαλοι. Προϋπόθεση της ανασύνταξης είναι ακριβώς το γκρέμισμα κάθε γέφυρας με τον αστικό πολιτικό κόσμο και ο προσανατολισμός της πάλης για να συγκροτηθεί η αντιμονοπωλιακή αντικαπιταλιστική συμμαχία, η οποία, στο έδαφος του αγώνα για την αναχαίτιση και την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής θα κατευθύνεται προς την εργατική εξουσία.
4. Η δημοκρατία που ευαγγελίζονται οι αστοί πολιτικοί στηρίζεται στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, στα πτώματα των πρωτοπόρων αγωνιστών της και στα στρατοδικεία. Η εθνική τους ενότητα συνιστά την εθελούσια υποταγή του λαϊκού παράγοντα στις αξιώσεις τους, δηλαδή στην εκπλήρωση των ταξικών τους συμφερόντων. Στα συγκεκριμένα όρια, όχι μόνο αποδέχονται, αλλά και πριμοδοτούν φωνές που ασκούν επιφανειακή κριτική. Την πολιτική δράση εκτός αυτών των ορίων την τσακίζουν.
5. Παρά τις διαμάχες των αστικών πολιτικών κομμάτων που καθρεφτίζουν τις διαμάχες των διαφορετικών μερίδων της αστικής τάξης ή ακόμα και την πρόταξη διαφορετικών διεθνών συμμαχιών, απέναντι στο λαό έχουν ενιαία κατεύθυνση και είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να τα βρουν μεταξύ τους για να το χτυπήσουν και να διασώσουν την εξουσία τους. Τμήμα των αστικών πολιτικών δυνάμεων και του πολιτικού συστήματος είναι και οι φασίστες που αξιοποιούνται και χρησιμοποιούνται όταν το απαιτούν οι περιστάσεις.
Παραπομπές:
1. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ - Α΄ Τόμος (σ. 544), Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2005.
2. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ - Β΄ Τόμος (1949 - 1968) (σ. 175), Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011.
Κώστας ΣΚΟΛΑΡΙΚΟΣ
Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου