Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα

Λέσχη

Του Νίκου Βασιλόπουλου

Σαν σήμερα(14 Ιουνίου) το 1928 βλέπει το φως της ζωής ένας μεγάλος άνδρας στο Ροζάριο της Αργεντινής. Ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα. Η μητέρα του Σέλια,  ήταν απόγονος του αξιωματούχου του Περού, Χοσέ ντε λα Σέρνα, ο οποίος ήταν βασκικής καταγωγής και ο πατέρας του ήταν ο Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς, επιχειρηματίας ιρλανδικής καταγωγής. O παππούς του, Χουάν Μαρτίν ντε λα Σέρνα, ήταν μέλος της Ριζοσπαστικής Πολιτικής Ένωσης (Union Cívic Radical), του πρώτου κόμματος με ευρεία λαϊκή βάση στην Αργεντινή. Ο νεαρός αυτός άνθρωπος που έμελε να γίνει γνωστός ως «Αυτός» στα ισπανικά, Che, από μικρός έδειξε την αγάπη του για τους κατατρεγμένους αυτής της γης.

Φανατικός καπνιστής αν και είχε άσθμα βαριάς μορφής, σπούδασε μηχανικός στην αρχή και ύστερα το άφησε για να σπουδάσει ιατρική.  Εκείνη την περίοδο μάλιστα κάνει μια κίνηση που πολλοί θα χαρακτήριζαν ως τρέλα. Με μια μοτοσυκλέτα, την περίφημη «Ποδερόσα» και τον φίλο του Αλμπέρτο Γρανάδο, θα γυρίσουν τη Λατινική Αμερική. Μέσα σε 8 μήνες θα καλύψουν 13.000 χιλιόμετρα και θα δουν τι υπάρχει μακριά από το κοσμοπολίτικο περιβάλλον του Μπουένος Άϊρες.

Εκεί θα σφυρηλατηθεί ο επαναστάτης νέος Ερνέστο. Θα δει τη φτώχεια και την καταπίεση των ιθαγενών, των χωρικών, των καταπιεσμένων. Εκεί θα συλλάβει και το παναμερικάνικο όνειρο του ενάντια «στο μεγάλο εχθρό του ανθρώπινου γένους: τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», όπως είπε και στην Τριηπειρωτική το 1967.

Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Με μια βάρκα και μερικούς ακόιμα τρελούς θα κινήσει να απελευθερώσει την Κούβα. Θα γράψει μάλιστα και ποίημα για τον Φιντέλ Κάστρο:

«Εμπρός ας πάμε / φλεγόμενε προφήτη της αυγής / από κρυφά, άφραχτα μονοπάτια / να ελευθερώσουμε το πράσινο καϊμάν που τόσο αγαπάς»

Έγινε ο πρώτος αντάρτης, στον οποίο δόθηκε το αξίωμα του Κομαντάντε του Επαναστατικού Στρατού της Κούβας, στις 21 Ιουλίου 1957 και η κατάληψη της Σάντα Κλάρα, που άνοιξε το δρόμο για την οριστική νίκη των αντάρτικων δυνάμεων, έγινε από τη δική του καθοδήγηση.

«Ετούτη η ώρα (σ.σ της επανάστασης) θα μεγαλώνει κάθε μέρα που περνάει. Αυτή τη φορά πλέον για περισσότερο καιρό»

Μετά συμμετείχε ως υπουργός Βιομηχανίας, Διοικητής της Τράπεζας της Κούβας και Γενικός Διοικητής του Τμήματος Εκπαίδευσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο μπερές με το αστέρι δεν άλλαξε ποτέ με το κοστούμι του γραφειοκράτη και ήταν ο πρώτος που μπήκε στη μάχη, όταν απείλησαν οι ΗΠΑ με την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων το 1961.

Σε όλη την ανήσυχη ζωή του πρακτικού μαρξιστή- επαναστάτη, του «φιλοσόφου της πράξης» όπως θα έλεγε κι ο Γκράμσι, τον απασχόλησε το ζήτημα του ανταρτοπολέμου. Ένα θέμα για το οποίο έγραψε πάμπολλα μικρά και μεγάλα σημειώματα. Τη θεωρία του αυτή πάλεψε να την εφαρμόσει ο ίδιος σε μια σειρά. Κονγκό, Τανζανία, Περού. Η Βολιβία θα είναι ο τελικός προορισμός. Εκεί θα εκτελεστεί  με το όπλο στο χέρι, από έναν δειλό στρατιώτη τον Τεράν, ο οποίος για να φέρει την εντολή εις πέρας είχε γίνει τύφλα στο μεθύσι. Ο Γκάρι Πράδο, ο λοχαγός του βολιβιανού στρατού που τον συνέλαβε, ανασκεύασε την εκδοχή αυτή, ισχυριζόμενος πως στον οικισμό δεν υπήρχε αρκετό αλκοόλ για τόσους στρατιώτες.

Το άστρο του Ερνέστο Γκεβάρα, του μεγάλου Τσε, μας οδηγεί τόσα χρόνια γιατί είναι μοναδική περίπτωση επαναστάτη της πράξης. Είναι αυτός που έγινε «κομαντάντε» χωρίς προηγούμενη στρατιωτική πείρα, αυτός που έμαθε μαθηματικά για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της διακυβέρνησης του κουβανικού λαού, αυτός που σε τελική ανάλυση έμαθε τον μαρξισμό και την επανάσταση στο δρόμο, στη λάσπη, στη σκόνη, εκεί που γεννιέται η αδικία και οι δυνάμεις αλλαγής της κοινωνίας. Αυτό το παράδειγμα πρέπει να φέρνουμε όλοι στην καρδιά μας κι αν πρέπει κάπως να κλείσω αυτό το κείμενο, θα είναι με το πιο διάσημο σημείο από το μήνυμα του στην Τριηπειρώτική το 1967, αυτό που τόσο βάρβαρα έμεινε να λέγεται ως «ένα, δύο, τρία, πολλά Βιετνάμ», ένα πραγματικά φωτεινό μήνυμα για το μέλλον:

«Πόσο πιο κοντινό και πιο φωτεινό θα βλέπαμε το μέλλον, αν άνθιζαν δυο, τρία, πολυάριθμα Βιετνάμ στην επιφάνεια της γης, με το μερίδιο τους από νεκρούς και απέραντες τραγωδίες, με τον καθημερινό ηρωισμό τους, με τα επανειλημμένα τους πλήγματα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, και με την υποχρέωση γι΄ αυτόν να διασκορπίζει τις δυνάμεις του, κάτω από τις επιθέσεις του μίσους των λαών του κόσμου, που μεγαλώνει όλο και πιο πολύ! Κι αν ήμασταν όλοι ικανοί να ενωθούμε, για να καταφέρουμε πιο δυνατά και πιο σίγουρα χτυπήματα, για να γίνει πιο αποτελεσματική σ΄ όλες τις μορφές η βοήθεια στους λαούς που μάχονται, ποσό μεγάλο και κοντινό θα ήταν το μέλλον!»