Οι «δυνάμεις κατοχής» ήταν οι ίδιοι οι Έλληνες

Αthens voice

 

Ετοιμάζει μία μεγάλη επετειακή συναυλία για τα 30 χρόνια του στο τραγούδι, νιώθοντας όμως δημιουργικός σαν να ξεκινάει σήμερα. Άλλωστε θεωρεί ότι «η κρίση είναι το αποτέλεσμα της τεμπελιάς, της αδράνειας και της μαγκιάς του αντάρτη της πορδής με τα λεφτά του μπαμπά», όπως έγραφε σε ένα παλιότερο τραγούδι του.

Μια μεγάλη γιορτή στην Τεχνόπολη, 30 χρόνια… Σας τρομάζουν οι απολογισμοί;
Περιέργως όχι, παρόλο που το νούμερο είναι τρομακτικό. Ίσως δεν το έχω συνειδητοποιήσει. Κατά έναν περίεργο τρόπο αισθάνομαι σαν να ξεκινάω τώρα. Μπορεί να έπαιξε ρόλο και ο τρόπος που δούλεψα για να ετοιμάσω αυτό το γεγονός, ο δίσκος που ετοίμασα, που ήταν μια θεραπευτική και χαρούμενη εμπειρία η οποία με έκανε να ξεχάσω τα νούμερα και να νιώσω ότι είμαι δημιουργικός και ζωντανός.
Από τον Φλεβάρη του ’82, που κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος των Φατμέ, έως σήμερα, ποια είναι η στιγμή που σας έχει μείνει πιο έντονα χαραγμένη στο μυαλό από τη διαδρομή των 30 ετών;
Το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι το ξεκίνημα και η γνωριμία μου με τον Τάσο Φαληρέα, που ήταν ο τελευταίος αποδέκτης μιας κασέτας που είχαμε ηχογραφήσει με το συγκρότημα και έκανε το γύρο όλων των δισκογραφικών εταιρειών. Τελευταίος αυτής της περιπέτειας ήταν ο Τάσος Φαληρέας, ο οποίος τότε είχε το θρυλικό δισκάδικο Pop Eleven.
Αληθεύει ότι σας είπε «εσένα έψαχνα»;
Ναι, ήταν σαν όνειρο, νόμιζα ότι μου έκανε πλάκα. Μας έβαλε στο στούντιο, με πίστεψε και με στήριξε πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλον, και μέχρι το θάνατό του ήταν σαν φύλακας άγγελος, αλλά και ένας ευφυέστατος σύμβουλος.

Στη «Στροφή» επαναλαμβάνετε πολλές φορές τη λέξη «θυμός». Με τι νιώθετε θυμό σήμερα;
Με την ανικανότητά μας να κάνουμε αυτοκριτική και την προαιώνια ελληνική συνήθεια να ρίχνουμε το φταίξιμο στους άλλους. Είτε είναι συμπολίτες μας με διαφορετική άποψη, είτε πολιτικοί….

Είτε οι «ξένες δυνάμεις κατοχής», όπως λένε κάποιοι;
Εσάς πώς σας φαίνεται η φρασεολογία που κυριαρχεί στο δημόσιο διάλογο, για «κυβέρνηση Τσολάκογλου», ότι ζούμε Χούντα κ.λπ.; Για μένα οι δυνάμεις κατοχής ήταν οι ίδιοι οι Έλληνες μέσα στα 30 αυτά χρόνια, η κακή πλευρά του Έλληνα που κατέστρεψε τη χώρα. Με αυτή την έννοια ένιωθα ξένος και εξόριστος σε αυτή τη χώρα. Είτε ήταν στα πράγματα οι πρασινοφρουροί, είτε ήταν οι γαλάζιοι, είτε τώρα οι κόκκινοι. Εξόριστος σε μια χώρα όπου δεν αναγνωρίζεται η προσωπικότητα και η δουλειά του καθενός, αλλά οι συγγενικές ή κομματικές του σχέσεις. Αυτή η μεσαιωνική και μαφιόζικη νοοτροπία ήταν οι δυνάμεις κατοχής. Αυτό που μας υποδεικνύουν οι ξένοι και μας λένε ότι πρέπει να αλλάξετε, είναι αυτό που έπρεπε να κάναμε μόνοι μας. Εμάς μας φταίει ο γιατρός που κάνει διάγνωση και μας δίνει το οδυνηρό φάρμακο.

Πώς θα περιγράφατε τη σημερινή κατάσταση;
Οι δύο παλιοί γιατροί μας μέσα από τους τσακωμούς και τις ατζαμοσύνες τους μας έφτασαν στην εντατική και τώρα έρχεται ο νέος γιατρός για να μας ξαποστείλει.

Αναφέρεστε στον Σύριζα;
Ναι. Το τραγικό δίλημμα των εκλογών είναι να διαλέξουμε ανάμεσα στους αναξιόπιστους και τους ανεύθυνους.

Πώς σχολιάζετε την άνοδο των άκρων;
Νομίζω ότι είναι γνωστό στην ιστορία πως όταν τα πράγματα ζορίζουν και η τσέπη αδειάζει, οι άνθρωποι κάνουν συντηρητική στροφή. Θεωρούσα πάντα τα άκρα, είτε είναι δεξιά είτε αριστερά, βαθιά συντηρητικές δυνάμεις.

Είδαμε πριν λίγο καιρό που κανάλια και κόμματα καταδίκασαν σύσσωμα την επίθεση μελών της Χ.Α. στον Πέτρο Ευθυμίου, κάτι που όμως δεν κάνουν όταν αντίστοιχες επιθέσεις γίνονται από «Αγανακτισμένους» πολίτες. Πώς το κρίνετε;
Πάντα τα μέτρα και τα σταθμά είναι δυστυχώς δύο. Όπως τότε που όλη η Ελλάδα κατέβηκε στους δρόμους –και καλά έκανε– για το φόνο του παιδιού, επειδή έγινε από όργανο της τάξης, αλλά όταν σκοτώθηκαν 3 νέοι άνθρωποι στην Μαρφίν δεν κατεβήκαμε στους δρόμους γιατί δεν ήταν «μπάτσος, γουρούνι, δολοφόνος» ο θύτης. Είναι θλιβερό. Δείχνει βαθιά προκατάληψη. Βαθιά υποδούλωση σε στερεότυπα.

«Από πείσμα και τρέλα θα ζω σε τούτη τη χώρα» λέγατε σε ένα τραγούδι. Επιμένετε σε αυτή τη διατύπωση;
Αυτό το έγραψα πριν 20 χρόνια, έγινε οδυνηρά επίκαιρο, αλλά δεν σημαίνει ότι θα το ακολουθήσω. Αν συνεχίσει αυτή η κατάσταση κι αν φανούμε τόσο αποφασισμένοι να αυτοκτονήσουμε, σκέφτομαι κι εγώ το ενδεχόμενο να εγκαταλείψω.

Και η λύση, ποια είναι τελικά για αυτή τη χώρα;
Αυτοκριτική και πολλή δουλειά. Υποψιάζομαι ότι παλιότερα υπήρχε μια άλλη σχέση του Έλληνα με τη δουλειά, αλλά από τη δεκαετία του ’80 και μετά με την άνοδο και το γιγάντωμα του συνδικαλισμού η δουλειά έγινε ένα αντικείμενο διαπραγμάτευσης με σκοπό να την αποφύγουμε. Ποτέ δεν έγινε κουβέντα για την ουσία της και πολύ περισσότερο τη χαρά της δουλειάς και της δημιουργίας. Και γι’ αυτό φτάσαμε σε αυτή την κρίση, που είναι το αποτέλεσμα της μη παραγωγικότητας. Της τεμπελιάς, της αδράνειας και της μαγκιάς του αντάρτη της πορδής με τα λεφτά του μπαμπά, όπως έλεγα σε ένα τραγούδι του ’80. Αυτό που έλεγα τότε για κάποιους γνωστούς και φίλους που ήταν οργανωμένοι σε κομματικές νεολαίες και παρίσταναν τον Τσε Γκεβάρα με τα λεφτά του μπαμπά, έγινε σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης κοινωνίας. Αυτό εννοώ αυτοκριτική. Αν δεν κοιτάξουμε στον καθρέφτη και δεν δούμε το κωλόπαιδο που έμαθε να του χαρίζονται όλα κι αυτό να παριστάνει τον αντάρτη και να βρίζει τους πάντες, δεν βλέπω προοπτική για τίποτα καλό. Αν δεν ενηλικιωθεί αυτό το κωλόπαιδο.

 «Τι έχει μείνει απ’ τη φωτιά»;
Πολλά. Δεν θα έκανα μια γιορτή για τα 30 χρόνια αν ήμουν παροπλισμένος, δεν θα έκανα ένα μνημόσυνο. Τα απεχθάνομαι! Η γιορτή και ο απολογισμός έχουν νόημα επειδή είμαι εν κινήσει.


(Σημείωση εδώ και τώρα: Διαβάζω αυτά τα 2 χρόνια όλες αυτές τις απόψεις ή πιο συχνά ακόμη τις σιωπές τόσων πραγματικα σπουδαίων καλλιτεχνών και σκέφτομαι: Ποιος θα σώσει τους καλλιτέχνες από τις απόψεις τους; Η τι μπορεί να καλύψει το κενό της απουσίας τους από τη μάχη που δίνεται; Δε μιλάω για όλους βεβαια, αλλά είναι φανερό μερικές φορες ότι παρότι η ειλικρίνεια είναι εκεί η βαθύτερη ανάλυση απουσιάζει εντελώς. Με λίγα λόγια εκτός από το άτομο υπάρχει κι αυτό που λέγεται λαός κι όταν αυτό συγκροτείται σε υποκείμενο γίνεται δύναμη ανατροπής και αλλάζει τη ροή της ιστορίας. Και εν πάσει περιπτώσει αν τώρα δεν δούμε οτι  μπροστά μας δε βρίσκεται ο εαυτός μας-που έτσι  κι αλλιώς δεν είναι αυτόνομος και ανεπηρρέαστος- αλλά ο απειλητικός και εντελώς καταστροφικός καπιταλισμός πότε θα το δούμε; Εκτός αν δεχόμαστε να το μεταθέσουμε στο μέλλον άλλων, πράγμα που αν πραγματικα το σκεφτούν οι ευαίσθητοι καλλιτέχνες, δε νομίζω πως μπορούν να το δεχτούν. Ειναι καιρός για μάχη και δεν έχει νόημα να κλείνει κανείς τα μάτια)